Detaylar/Değerlendirmeler:
Doğum nedeniyle yarı zamanlı çalışma hakkı 6663 sayılı Kanunla 2016 yılında verilmiştir. Ancak, uygulama yönetmeliği henüz yayımlanmamıştır. Çalışmaların devam ettiğine dair haberimize https://www.memurlar.net/haber/1129709/ adresimizde yer vermiş bulunmaktayız.
Yazımızda yarı zamanlı çalışmada görev aylıkları, SGK prim kesintileri, hizmet sürelerinin ne şekilde olacağına yönelik değerlendirmelerimizi yapmaktayız.
İlgili hükümler ve açıklamalar:
1-Görevde iken uygulanacak işlemler:
657 sayılı Kanun Ek Madde 43 hükmü;
"Doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izninin veya 104 üncü maddenin
(F) fıkrası uyarınca kullanılan iznin, eşi doğum yapan memurlar ise babalık
izninin bitiminden, ilgili mevzuatı uyarınca çocuğun mecburi ilköğretim çağının
başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde, ayrıca süt izni verilmeksizin
haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini
talep edebilirler. Bu kapsamda yarım zamanlı çalışmaya başlayan memur, aynı
çocuk için bir daha bu haktan yararlanmamak kaydıyla başvuru tarihini izleyen
ay başından geçerli olmak üzere normal zamanlı çalışmaya dönebilir. Bu fıkra
hükmünden yararlanan memura, yarım zamanlı çalışmaya başladığı tarihi izleyen
ay başından itibaren, mali haklar ile sosyal yardımlarına ilişkin her bir ödeme
unsurunun yarısı esas alınarak ödeme yapılır. Bunların fiili çalışmaya bağlı
ödemeleri hakkında ise ilgili mevzuat hükümleri uygulanmaya devam olunur. Derece
yükselmesi ile kademe ilerlemesi için aranan süreler açısından bu şekilde çalışılan
dönemdeki hizmet süreleri yarım olarak dikkate alınır. Bu kapsamdaki memurun
çalışma saatleri ilgili kurum tarafından belirlenir. Bir çocuğu eşiyle birlikte
veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak
evlat edinmesi halinde memur olan eşleri de istekleri üzerine çocuğun fiilen
teslim edildiği tarihten veya 104 üncü maddenin (A) fıkrası uyarınca sekiz haftalık
izin verilmesi ya da aynı maddenin (F) fıkrası uyarınca izin kullanılması halinde
bu izinlerin bitiminden itibaren bu fıkra hükümlerinden yararlanır.
Yarım zamanlı çalışma hakkının kullanımına ilişkin usul ve esaslar ile bu haktan
yararlanamayacak memurları; hizmet sınıfı, kadro unvanı, kurum veya teşkilat
bazında birlikte veya ayrı ayrı belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir."
HÜKMÜN ÖZETİ:
Doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izninin veya 104 üncü maddenin
(F) fıkrası uyarınca kullanılan iznin, eşi doğum yapan memurlar ise babalık
izninin bitiminden, ilgili mevzuatı uyarınca çocuğun mecburi ilköğretim çağının
başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde, ayrıca süt izni verilmeksizin
haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini
talep edebileceklerdir.
Yarı zamanlı çalışmaya başlayan memur, aynı çocuk için bir daha bu haktan yararlanmamak
kaydıyla başvuru tarihini izleyen aybaşından geçerli olmak üzere normal zamanlı
çalışmaya dönebilecektir.
Memura, yarı zamanlı çalışmaya başladığı tarihi izleyen aybaşından itibaren,
mali haklar ile sosyal yardımlarına ilişkin her bir ödeme unsurunun yarısı esas
alınarak ödeme yapılacaktır.
Fiili çalışmaya bağlı ödemeleri hakkında ise ilgili mevzuat hükümleri uygulanmaya
devam olunacaktır.
Derece yükselmesi ile kademe ilerlemesi için aranan süreler açısından bu şekilde
çalışılan dönemdeki hizmet sürelerin yarısı olarak dikkate alınacaktır.
Çalışma saatleri ilgili kurum tarafından belirlenecektir.
Bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur
olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde memur olan eşleri de istekleri
üzerine çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten veya 104 üncü maddenin (A) fıkrası
uyarınca sekiz haftalık izin verilmesi ya da aynı maddenin (F) fıkrası uyarınca
izin kullanılması halinde bu izinlerin bitiminden itibaren bu uygulamadan yararlanacaklardır.
Eşler, yani karı veya koca bu haktan yararlanabileceklerdir.
Detaylar, yani yarı zamanlı çalışma hakkının kullanımına ilişkin usul
ve esaslar ile bu haktan yararlanamayacak memurları; hizmet sınıfı, kadro unvanı,
kurum veya teşkilat bazında birlikte veya ayrı ayrı belirlemeye Cumhurbaşkanı
yetkili olduğundan, yayımlanacak olan usul ve esaslarla birlikte ortaya çıkacaktır.
Ek bilgi:
-10/02/2016 tarihinde uygulama değişikliği yapıldığından, bu tarihten sonra
ücretsiz izinde geçen süreler memurun kazanılmış hak aylığında değerlendirilmektedir.
Çakışma durumunda, sadece bu tarihten sonraki süreler esas alınmaktadır.
2- Emeklilik aşamasında ve Kurumların emeklilik işlemlerinin hazırlığında
uygulanacak işlemler:
Yarı Zamanlı Çalışma Durumunda Emeklilik Hizmet Süresi Nasıl Hesaplanır?
5510 sayılı Kanun Ek Madde 11 hükmü
"4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan,
doğum veya evlat edinmeye bağlı olarak ilgili mevzuatına göre yarım zamanlı
çalışma hakkından yararlanmaları nedeniyle mali hakları ile sosyal yardımları
yarım ödenenlerin, bu şekilde ödeme yapılan döneme ilişkin fiili hizmet süreleri
ile prim ödeme gün sayıları yarım olarak hesaplanır. Yarım zamanlı olarak çalışılmaya
başlanan günü izleyen ay başından itibaren normal zamanlı çalışılması halinde
ödenmesi gereken sigorta primine esas aylık kazanç ya da emekli keseneğine esas
aylık tutarının yarısı üzerinden sigorta primi veya emekli keseneği ödenir.
Ancak, bunların genel sağlık sigortası primi sigortalı ve işveren yükümlülüğünde
herhangi bir değişiklik yapılmaksızın sigorta primine esas aylık kazanç ya da
emekli keseneğine esas aylık tutarının tamamı üzerinden ödenir. Bu maddenin
primlerin ve prim ödeme gün sayılarının yarım olarak uygulanacağına dair hükümleri
yarım zamanlı çalışanlardan ek 3 üncü madde uyarınca ilave prim ödeyenler hakkında
da uygulanır.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendine tabi sigortalılardan ilgili mevzuatına
göre yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanmaları nedeniyle mali hakları ile
sosyal yardımları yarım ödenenlerin eksik çalışılan süreleri, kendilerinin ya
da hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten sonra ilk defa 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında sigortalı olarak çalışanların 41 inci maddede belirtilen esaslara
göre, haklarında mülga hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulananların
ise müracaat ettikleri tarihteki emekli keseneğine esas aylık tutarına ilişkin
tüm unsurlar üzerinden güncel katsayılar ile kesenek ve karşılık oranlarına
göre hesaplanan borcu kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde
ödemeleri şartıyla hizmet sürelerine eklenir.
40 ıncı maddede yer alan tablonun (13) ve (14) numaralı sıralarında, 49 uncu
maddenin ikinci fıkrasında belirtilen sigortalıların yarım zamanlı olarak çalışılan
sürelere ilişkin fiili hizmet süresi zammı ve itibari hizmet süresi yarısı kadar
uygulanır. Emeklilikte ek gösterge ile makam ve görev tazminatına hak kazanılmasında
aranan süreler açısından bu şekilde çalışılan dönemdeki hizmet süreleri de yarım
olarak dikkate alınır."
HÜKMÜN ÖZETİ:
A) Emeklilik hizmet süresinin tespiti:
-Memurlardan doğum veya evlat edinmeye bağlı olarak ilgili mevzuatına göre yarı
zamanlı çalışma hakkından yararlanmaları nedeniyle mali hakları ile sosyal yardımları
yarım ödenenlerin, bu şekilde ödeme yapılan döneme ilişkin fiili hizmet süreleri
ile prim ödeme gün sayılarının yarısı olarak hesaplanacaktır.
B) Kurumlar tarafından gönderilen primler:
- Yarım zamanlı olarak çalışılmaya başlanan günü izleyen aybaşından itibaren
normal zamanlı çalışılması halinde ödenmesi gereken 5510 a tabi olanlar için
sigorta primine esas aylık kazanç ya da 5434 e tabi olanlar için emekli keseneğine
esas aylık tutarının yarısı üzerinden sigorta primi veya emekli keseneği ödenecektir.
C) İntibak işlemleri:
Yarım primler gönderileceğinden, intibak işlemleri de yarım olarak hesaplanacaktır,
yani kademe ilerlemesi için kullanılan süreye göre değişken olacağından, her
yıl kademe ilerlemesi olmayacak, 2 veya 3 yılda bir kademe ilerlemesi uygulanacaktır.
Yani memurun intibakı her durumda ileriki tarihler olacaktır.
Ç) Kurumlar tarafından gönderilen genel sağlık sigortası primleri:
Genel sağlık sigortası primi sigortalı ve işveren yükümlülüğünde herhangi
bir değişiklik yapılmaksızın sigorta primine esas aylık kazanç ya da emekli
keseneğine esas aylık tutarının tamamı üzerinden ödenecektir.
Bu maddenin primlerin ve prim ödeme gün sayılarının yarım olarak uygulanacağına
dair hükümleri yarım zamanlı çalışanlardan ek 3 üncü madde uyarınca ilave prim
ödeyenler hakkında da uygulanacaktır. Bu işleme göre ödenen ikinci aylıklar
5434 sayılı Kanuna ek madde 84 hükmüne göre uygulamaya devam olunmaktadır. (Doktorlara
ödenecek olan ikinci bir aylıkta)
D) Yarı zamanlı çalışma da eksik yarım süreler borçlandırılarak hizmete
eklenebilecektir:
Memurlardan ilgili mevzuatına göre yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanmaları
nedeniyle mali hakları ile sosyal yardımları yarım ödenenlerin eksik çalışılan
süreleri, kendilerinin ya da hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde;
5510 a tabi olanlar 5510 esaslarına göre,
5434 e tabi olanlar da 5434 esaslarına göre,
Borçlanma yaparak hizmet kazanabileceklerdir.
E) Yıpranma payları yarı hesaplanacaktır:
5510/40 ıncı maddede yer alan tablonun (13) ve (14) numaralı sıralarında,
49 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen sigortalıların yarım zamanlı olarak
çalışılan sürelere ilişkin fiili hizmet süresi zammı ve itibari hizmet süresi
yarısı kadar uygulanacaktır. Yani, TSK mensupları, Emniyet Mensupları, Mit Mensuplarının
kazanacakları fiili hizmet süresi zammı ile Kamu idarelerinde pilot olan ve
olmayan uçucu, denizaltıcı, dalgıç, kurbağa adam ve paraşütçülerin bu görevlerde
geçirdikleri fiili hizmet sürelerinin her yılı için kazandıkları üç ay itibari
hizmet süresi yarı olarak uygulanacaktır.
F) Emeklilikte ek gösterge ve makam tazminatı ödenmesinde aranılan sürelerin
kazanılması:
Emeklilikte ek gösterge ile makam ve görev tazminatına hak kazanılmasında
aranan süreler açısından bu şekilde çalışılan dönemdeki hizmet süreleri de yarım
olarak dikkate alınacaktır. Yani, 5434 e tabi olanlar açısından, emeklilikte
ek gösterge ile makam tazminatına hak kazanılmasında aranılan en az 6 ay ve
en az 2 yıllık sürelerin hesaplanmasında, yarı zamanlı çalışmaya bağlı olarak
bu sürelerde yarım olarak dikkate alınacaktır.
Kapsam;
Kapsama girecek görevler, ünvanlar vb. gibi durumlar çıkarılacak usul ve esaslarda
daha belirgin hale gelecektir.