Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 03/03/2021 tarih ve
913 sayılı Genel Yazısının 3. maddesinde; "Her ne sebeple olursa olsun
bu süreçte görevinden çekilme (istifa) talebinde bulunan personelin talepleri
kabul edilmeyecektir." düzenlemesi yer almıştır.
Devlet Hastanesinde kulak burun boğaz hastalıkları ve baş boyun cerrahisi uzmanı
olarak görev yapan davacının, memurluktan çekilme (istifa) talebi reddedilmiştir.
Bu genel yazı 23/06/2021 tarih ve 2179 sayılı yazı ile 01/07/2021 tarihinden
itibaren yürürlükten kaldırılmıştır.
Danıştay konuyu DMK'nın 96. Maddesi çerçevesinde inceledi
Olağanüstü halin, "Olağanüstü bir yönetim düzeninin gerekli olduğu doğal afet, tehlikeli salgın hastalık, ekonomik bunalım, kamu düzenini tehlike altına sokan yaygın şiddet vakaları gibi durumlarda başvurulan uygulama" olduğu, olağanüstü halin uygulanması için Cumhurbaşkanlığı tarafından ilan edilecek olağanüstü hal kararının alınması, bu kararın Resmi Gazetede yayımlanması ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulması gerektiği; seferberliğin, "Bir ülkenin silahlı kuvvetlerini savaşa hazır duruma getiren, ülkenin ekonomisini, yönetimini savaş gereklerine uyacak duruma sokan hazırlıkların ve önlemlerin tümü" olduğu; savaş halinin, "Savaş ilanına karar verilmesinden, bu halin kaldırıldığının ilan edilmesine kadar devam eden süre içinde hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı durum" olduğu ve genel hayata müessir afetin ise, "Deprem, yangın, su baskını, yer kayması, kaya düşmesi, çığ, tasman ve benzeri afetler" olduğu; Covid-19 pandemisinin bu hallerden sayılamayacağı dolayısıyla Covid-19 pandemisi döneminde olağanüstü hal, seferberlik ve savaş halleri ile genel hayata müessir afetlerde uygulanan uygulamaların yürürlükte olmadığı, bir başka değişle Covid-19 pandemisi döneminin olağanüstü yönetim hallerinden olmadığı anlaşılmıştır.
T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No: 2021/4341
Karar No: 2025/560
DAVANIN KONUSU:
İstanbul... Devlet Hastanesinde kulak burun boğaz hastalıkları ve baş boyun
cerrahisi uzmanı olarak görev yapan davacının, memurluktan çekilme (istifa)
talebinin reddine ilişkin İstanbul Valiliği İl Sağlık Müdürlüğünün... tarih
ve ... sayılı işleminin ve bu işlemin dayanağı olarak gösterilen Sağlık Bakanlığı
Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı genel yazısının
3. maddesinin iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI:
Salgın nedeniyle esnek çalışma, idari izin gibi haklardan faydalandırılmadığı
gibi, her türlü izin haklarından, emeklilik ve atama haklarından da yoksun bırakıldığı,
bununla birlikte kamu görevinden ayrılmasının yasaklandığı ve bu durumun hukuka
aykırı olduğu, pandemi dönemi için getirilen "İstifa yasağı genelgesi"nin süresiz
şekilde sürdürüldüğü, normalleşme sürecinde sadece sağlık çalışanlarının normalleştirilmediği,
istifa yasağının hukuki dayanağının olmadığı, kimsenin çalışmaya zorlanamayacağı,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda istifanın tek taraflı çekilme iradesi
olduğunun vurgulandığı, Anayasa'ya göre bir hakkın kullanılmasının yalnızca
savaş, olağanüstü hal, seferberlik gibi durumlarda sınırlandırılabileceği, salgının
bunlardan biri olmadığı ileri sürülmektedir.
DAVALI ... VALİLİĞİNİN SAVUNMASI:
Davacının mevcut dava ile halihazırda hukuken korunmaya değer bir yararının
bulunmadığı, davanın güncel menfaat yokluğu sebebiyle işin esasına girilmeden
reddine karar verilmesi gerektiği; diğer yandan, 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı
yazının, 23/06/2021 tarih ve 2179 sayılı genel yazıyla 01/07/2021 tarihinden
itibaren yürürlükten kaldırıldığı, dolayısıyla davacının bu davayı açmakta menfaatinin
olmadığı, davanın konusuz kaldığı; öte yandan kamu sağlığını korumak için bazı
işlemlerin tesis edildiği, dava konusu edilen işlemlerin de bunlardan olduğu
ve normlar hiyerarşisine uygun olduğu savunulmaktadır.
DAVALI ... BAKANLIĞININ SAVUNMASI:
İdarenin, kamu sağlığını korumak amacıyla işlem tesis etmeye yetkili olduğu,
dava konusu işlemlerin de bu doğrultuda tesis edildiği ve normlar hiyerarşisine
uygun olduğu; kaldı ki dava konusu 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı genel yazının,
23/06/2021 tarih ve 2179 sayılı genel yazıyla 01/07/2021 tarihinden itibaren
yürürlükten kaldırıldığı, dolayısıyla davanın konusuz kaldığı, davacının mevcut
dava ile halihazırda hukuken korunmaya değer bir yararının bulunmadığı, davanın
güncel menfaat yokluğu sebebiyle için esasına girilmeden reddine karar verilmesi
gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:
Davanın, 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı Genel Yazının 3. maddesindeki düzenlemenin
iptaline ilişkin kısmı hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davacının
memurluktan çekilme talebinin reddine ilişkin kısmı hakkında ise; sağlık çalışanlarına
küresel düzeyde tehdit olan Covid-19 pandemisi döneminde memuriyetten çekilme
hakkı verilmesi gerektiğinin kabulü, kamu sağlığı açısından telafisi imkansız
sorunlar oluşturabileceğinden, kamu sağlığının üstün menfaati göz önünde bulundurularak
davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI DÜŞÜNCESİ:
Dava, İstanbul Eyüpsultan Devlet Hastanesinde kulak burun boğaz hastalıkları
ve baş boyun cerrahisi uzmanı olarak görev yapan davacı tarafından, memurluktan
çekilme (istifa) talebinin reddine ilişkin İstanbul Valiliği İl Sağlık Müdürlüğünün
... tarih ve ... sayılı işleminin ve bu işlemin dayanağı olarak gösterilen Sağlık
Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı
Genel Yazısının 3. maddesindeki düzenlemenin iptali istemiyle açılmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Çekilme" başlıklı 94. maddesinde;
"Devlet memuru bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memurluktan
çekilme isteğinde bulunabilir. Mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti
olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi
halinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır.
Çekilmek istiyen memur yerine atanan kimsenin gelmesine veya çekilme isteğinin
kabulüne kadar görevine devam eder. Yerine atanan kimse bir aya kadar gelmediği
veya yerine bir vekil atanmadığı takdirde, üstüne haber vererek görevini bırakabilir."
hükmü yer almıştır.
Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 03/03/2021 tarih ve 913
sayılı Genel Yazısının 3. maddesinde; "Her ne sebeple olursa olsun bu süreçte
görevinden çekilme (istifa) talebinde bulunan personelin talepleri kabul edilmeyecektir."
düzenlemesi yer almıştır.
Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 23/06/2021 tarih ve 2179
sayılı Genel Yazıyla ise; "Genel yazılarımızın (istifa yasağı dahil) uygulanmasına
01/07/2021 tarihine kadar devam edilecek olup, bu tarihten sonra mer'i mevzuatın
öngördüğü şekilde mutad uygulamalara devam edilecektir." düzenlemesine yer verilmiştir.
Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünü 03/03/2021 tarih ve 913
sayılı Genel Yazının 3. maddesindeki düzenleme yönünden;
Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 03/03/2021 tarih ve 913
sayılı Genel Yazısının 3. maddesiyle, ilgili personellerin memurluktan çekilmiş
(istifa) sayılma taleplerinin kabul edilmeyeceğinin düzenlendiği, ancak daha
sonra aynı Genel Müdürlük tarafından bu defa 23/06/2021 tarih ve 2179 sayılı
Genel Yazıyla, 01/07/2021 tarihinden itibaren anılan kısıtlamaların yürürlükten
kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, dava konusu 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı Genel Yazının, 23/06/2021
tarih ve 2179 sayılı yazı ile 01/07/2021 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılması
nedeniyle davanın bu kısmı hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Öte yandan, davanın, davacının memurluktan çekilme talebinin reddine ilişkin
kısmına gelince;
Dava konusu edilen 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı Genel Yazının, 23/06/2021
tarih ve 2179 sayılı yazıyla 01/07/2021 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılması
nedeniyle davacının davalı idareye yeniden başvuruda bulunabileceğinin açık
olması karşısında, memurluktan çekilme (istifa) talebinin reddine ilişkin tesis
edilen işlemde de hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın; 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı Genel Yazının
3. maddesindeki düzenlemenin iptaline ilişkin kısmı hakkında karar verilmesine
yer olmadığına, davacının memurluktan çekilme talebinin reddine ilişkin kısmı
hakkında ise reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten
sonra, işin gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ:
11/03/2020 tarihinde Ülkemizde Covid-19 pandemisi konusunda önlemler alınmaya
başlanmasıyla 27/03/2020 tarih ve 1052 sayılı Sağlık Bakanlığı yazısıyla personel
istifaları ve ayrılışlarıyla ilgili 3 ay yasak getirildiği, bunun yanı sıra
atama, emeklilik ve yıllık izin gibi konularda ek yasakları içeren 30/03/2020
tarih ve 1047 sayılı Sağlık Bakanlığı genelgesinin yayımlandığı, salgının hafiflemesiyle
birlikte... tarih ve... sayılı yazı ile Covid-19 nedeniyle istifaları yasaklayan
genelgenin ortadan kaldırıldığı ve 08/06/2020'den itibaren ayrılışların mümkün
olabileceğinin düzenlendiği, salgının yeniden yükselişe geçmesiyle ise 27/10/2020
tarih ve 3137 sayılı Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü yazısıyla
anılan hususlarda yeniden bir dizi kısıtlamalar getirildiği, ardından 01/03/2021
tarihi itibarıyla "Kontrollü normalleşme" adımlarının atıldığı, toplumsal yaşamda
serbestleşmeye gidildiği, ancak sağlık çalışanları için kısıtlamaların devam
ettirildiği ve bu kapsamda dava konusu işlemin dayanağı olan 03/03/2021 tarih
ve 913 sayılı Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü genel yazısıyla
görevden çekilmiş sayılma taleplerinin kabul edilmeyeceğinin belirtildiği görülmüştür.
İstanbul Eyüpsultan Devlet Hastanesinde kulak burun boğaz hastalıkları ve baş
boyun cerrahisi uzmanı olarak görev yapan davacının, 09/03/2021 tarihinde "1
aylık yasal süreyi bekleyerek görevinden ayrılmak istediğini" beyan ederek İstanbul
... Devlet Hastanesi Başhekimliğine başvurduğu, Başhekimliğin 15/03/2021 tarihli
yazısıyla davacının talebinin İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü'ne gönderildiği,
İstanbul Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı yazısı ile
davacının memurluktan çekilme talebinin "Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün
03/03/2021 tarih ve 913 sayılı yazısı gereğince işlem tesis edilmediği" gerekçesiyle
reddedilmesi üzerine incelenen davanın açıldığı, öte yandan, 23/06/2021 tarih
ve 2179 sayılı Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü yazısıyla
dava konusu işleme dayanak olan kısıtlamaların 01/07/2021 tarihinden itibaren
yürürlükten kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Çekilme" başlıklı 20. maddesinde,
"Devlet memurları, bu Kanun'da belirtilen esaslara göre memurluktan çekilebilirler."
hükmü, "Çekilme" başlıklı 94. maddesinin birinci fıkrasında; "Devlet
memuru bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memurluktan
çekilme isteğinde bulunabilir. Mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti
olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi
halinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır."
hükmü, "Çekilmede devir ve teslim süresi" başlıklı 95. maddesinde;
"Çekilen Devlet memurlarından devir ve teslim ile yükümlü olanlar, bu işlemlerin
sonuna kadar görevlerini bırakamazlar." hükmü, "Olağanüstü yönetim
hallerinde çekilme usulü" başlıklı 96. maddesinde; "Olağanüstü hal,
seferberlik ve savaş hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki
Devlet memurları, çekilme istekleri kabul edilmedikçe veya yerine atanacaklar
gelip işe başlamadıkça görevlerini bırakamazlar." hükmü öngörülmüştür.
Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı Genel Yazısının 3. maddesinde; "Her ne sebeple olursa olsun bu süreçte görevinden çekilme (istifa) talebinde bulunan personelin talepleri kabul edilmeyecektir." düzenlemesi yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 03/03/2021 tarih ve 913
sayılı genel yazısının 3. maddesinin iptali istemi incelendiğinde;
Anılan düzenleme ile görevden çekilmiş sayılma taleplerinin kabul edilmeyeceği
belirtilmiş olmakla birlikte, Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün
23/06/2021 tarih ve 2179 sayılı genel yazısıyla da, 01/07/2021 tarihinden itibaren
03/03/2021 tarih ve 913 sayılı genel yazısının ve buna bağlı kısıtlamaların
yürürlükten kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda; dava konusu 03/03/2021 tarih ve 913 sayılı genel yazının, 23/06/2021
tarih ve 2179 sayılı yazı ile 01/07/2021 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılması
nedeniyle, bu kısım yönünden dava hakkında karar verilmesine olanak bulunmamaktadır.
Davacının, memurluktan çekilme (istifa) talebinin reddine ilişkin İstanbul Valiliği
İl Sağlık Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istemi incelendiğinde;
657 sayılı Kanun'un 94. madde ve devamı maddelerinde Devlet memurluğundan çekilme
usulleri düzenlenmiş, 96. maddesinde ise, olağanüstü hal, seferberlik ve savaş
hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki Devlet memurlarının,
çekilme istekleri kabul edilmedikçe veya yerine atanacaklar gelip işe başlamadıkça
görevlerini bırakamayacakları hükmüne yer verilmiştir.
Uyuşmazlıkta olağanüstü hal, seferberlik ve savaş halleri ile genel hayata müessir
afetlerin neler olduğunun belirlenmesi önem arz etmektedir.
Olağanüstü halin, "Olağanüstü bir yönetim düzeninin gerekli olduğu doğal
afet, tehlikeli salgın hastalık, ekonomik bunalım, kamu düzenini tehlike altına
sokan yaygın şiddet vakaları gibi durumlarda başvurulan uygulama" olduğu,
olağanüstü halin uygulanması için Cumhurbaşkanlığı tarafından ilan edilecek
olağanüstü hal kararının alınması, bu kararın Resmi Gazetede yayımlanması ve
Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulması gerektiği; seferberliğin,
"Bir ülkenin silahlı kuvvetlerini savaşa hazır duruma getiren, ülkenin
ekonomisini, yönetimini savaş gereklerine uyacak duruma sokan hazırlıkların
ve önlemlerin tümü" olduğu; savaş halinin, "Savaş ilanına karar verilmesinden,
bu halin kaldırıldığının ilan edilmesine kadar devam eden süre içinde hak ve
hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı durum" olduğu
ve genel hayata müessir afetin ise, "Deprem, yangın, su baskını, yer kayması,
kaya düşmesi, çığ, tasman ve benzeri afetler" olduğu; Covid-19 pandemisinin
bu hallerden sayılamayacağı dolayısıyla Covid-19 pandemisi döneminde olağanüstü
hal, seferberlik ve savaş halleri ile genel hayata müessir afetlerde uygulanan
uygulamaların yürürlükte olmadığı, bir başka değişle Covid-19 pandemisi döneminin
olağanüstü yönetim hallerinden olmadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, davacının memurluktan çekilme (istifa) talebinin, Covid-19 pandemisi
dönemi düzenlemelerinin salt genelgeyle yapılmasına rağmen, olağanüstü yönetim
halinin uygulandığı gerekçesiyle kabul edilmemesine ilişkin İstanbul Valiliği
İl Sağlık Müdürlüğünün... tarih ve ... sayılı işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı
sonucuna varılmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 03/03/2021 tarih ve
913 sayılı genel yazısının 3. maddesinin iptali istemi hakkında KARAR VERİLMESİNE
YER OLMADIĞINA,
2. Davacının, memurluktan çekilme talebinin reddine ilişkin İstanbul Valiliği
İl Sağlık Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı işleminin İPTALİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam... -TL yargılama gideri ile karar tarihinde
yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen ...
-TL vekalet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın, kararın kesinleşmesinden sonra davacıya
iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava
Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 05/02/2025 tarihinde oybirliğiyle
karar verildi.