Caner Şafak tarafından yapılan bireysel başvuru, özel hukuk kişileri arasındaki borç ilişkisinden doğan alacağın enflasyon karşısında değer kaybına uğraması ve bunun telafi edilmemesi üzerine şekillendi. Başvurucu, bankaya karşı açtığı davada "munzam zarar" (aşkın zarar) tazminatı talep etti; ancak derece mahkemeleri, bu talebi reddetti.
AYM'nin Değerlendirmesi
Yüksek Mahkeme, dosyada yer alan yargılamaları inceledi. Kararda, munzam zararın yalnızca enflasyon, kur artışı veya faiz oranlarındaki yükseliş gibi genel ekonomik olgulara dayalı olarak ispatlanamayacağı vurgulandı.
"Salt ülkenin ve piyasanın içinde bulunduğu ekonomik olumsuzluklardan olan enflasyon, yüksek faiz, para değerindeki düşüş gibi olgulara dayalı olarak ileri sürülen aşkın zarar talebi. zararın kanıtı olarak kabul edilemez." (Karar gerekçesi)
Ancak AYM, somut olayda derece mahkemelerinin katı yorumlarının başvurucuya "aşırı külfet" yüklediğini belirtti.
"Başvurucunun mülkiyet hakkı kapsamındaki alacağının enflasyon karşısında önemli ölçüde değer kaybına uğratılarak ödendiği anlaşıldığından. adil denge başvurucu aleyhine bozulmuştur."
Kararın Sonucu
Anayasa Mahkemesi, mülkiyet hakkı ile bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Bu kapsamda yeniden yargılama yapılacak.
Munzam zarar kararı 'Pilot Karar' niteliğinde verildi
Anayasa Mahkemesi, bu başvuruda verdiği hükmü "pilot karar" niteliğinde değerlendirdi. Yüksek Mahkeme, benzer şekilde açılabilecek çok sayıda munzam zarar (aşkın zarar) davası bulunduğunu, dolayısıyla bu alandaki yapısal sorunun giderilmesi gerektiğini vurguladı. Bu karar, derece mahkemeleri için yol gösterici nitelik taşıyor ve mülkiyet hakkının korunması bakımından emsal kabul ediliyor.
Anayasa Mahkemesi yapısal sorun için durumu TBMM'ye de bildirdi
Kararda, özel hukuk kişileri arasındaki borç ilişkisinden doğan alacakların, enflasyon karşısında değer kaybına uğraması nedeniyle meydana gelen zararın karşılanması için hukuk sisteminde etkili bir hukuk yolunun bulunmadığına işaret edilerek, "bu durumun Anayasanın 35. maddesiyle bağlantılı olarak 40. maddesinde düzenlenen etkili başvuru hakkı ihlal ettiği sonucuna varılmıştır." denildi.
Yapısal sorunun çözümü için keyfiyetin TBMM'ye bildirilmesine, kararın yayımlandığı tarihe kadar mülkiyet hakkının ihlali iddiasıyla yapılmış olan başvurular ile bu tarihten sonra aynı konuda yapılan ve karardan sonra yapılacak başvuruların incelenmesinin, kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından itibaren 6 ay süreyle ertelenmesine karar verildi.
29 Eylül 2025 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan karar için tıklayınız.