657 sayılı Kanunun 4/B maddesine göre çalışan sözleşmeli personelin askerlik erteleme (tecil) işlemleri, Askeralma Kanunu ve ilgili yönetmelik çerçevesinde belirleniyor. Peki 4/B'li personel askerlik tecilini nasıl yaptırabilir?
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/B maddesinde sözleşmeli personel, "Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, Cumhurbaşkanınca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde, ihdas edilen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir." şeklinde tanımlanmıştır.
Kanundaki ifade göz önüne alındığında 4/B li personel için nasıl bir açıklama yapılabilir?
Sözleşmeli personel bu hüküm ışığında, Devlet kademesinde önemli projeleri yürüten, özel mesleki bilgisiyle ve uzmanlaşma alanıyla mecburi bazı hizmetleri yürütmek amacıyla istihdam edilen kamu kurum ve kuruluşlarında ihtiyaca binaen çalıştırılması öngörülen ihtisaslaşmış pozisyon olarak ifade edilmiştir.
Diğer taraftan, 7179 sayılı Askeralma Kanununun 20 nci maddesinin 4 üncü fıkrasında,
"Bakanlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde;
a)Dört yıl ve daha uzun süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olanlardan
kamu kurum ve kuruluşlarında görevli olup hizmetinin özelliği sebebiyle ertelenmesine
ihtiyaç duyulan kamu personelinin,
bağlı oldukları bakanlığın, Cumhurbaşkanlığı ile Türkiye Büyük Millet
Meclisi gibi herhangi bir bakanlığa bağlı veya ilgili bakanlığı bulunmayan kurum
personeli ile staj ve yüksek lisans yapanların ilgili kurum amirinin teklifi
üzerine, 32 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar askerlikleri ertelenebilir."
hükmü yer almaktadır.
Hangi sözleşmeli personelin askerlik tecili yapılabilir?
Sözleşmeli personelin dört yıl veya daha uzun süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olduktan sonra kamu kurumlarında istihdam edilmesi durumunda hizmetinin özelliği sebebiyle bağlı bulunduğu Bakanlığın teklifiyle 32 yaşını tamamladığı yılın sonuna kadar askerliklerinin ertelenebileceği ilgili Bakanlığın belirleyeceği esas çerçevesinde anlaşılmaktadır. Örneğin Sağlık Bakanlığında görev alacak 4/B li klinik psikolog, psikolog, fizyoterapist, mimar, sağlık fizikçisi, mühendisler Sağlık Bakanlığınca hizmetlerine ihtiyaç duyuldukları gerekçesiyle tecil işlemleri yapılabilir. Burada önemli olan Bakanlığın veya ilgili kurumun o personelin hizmetine ihtiyaç duymasıdır. "İhtiyaç duymada" takdir hakkı Milli Savunma Bakanlığına değil, personeli istihdam eden kamu kurumuna bırakılmıştır.
Öte yandan, 22/07/2020 tarihli ve 31193 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Askeralma Yönetmeliğinin "Hizmetine ihtiyaç duyulan kamu personelinin erteleme esasları ve süreleri" başlıklı 54 üncü maddesinde, "(1) Kamu kurum ve kuruluşlarında görevli olup, hizmetinin özelliği sebebiyle ertelemesine ihtiyaç duyulan kamu personelinin askerlikleri, 32 yaşını doldurdukları yılın sonunu geçmemek üzere;
a) İlgili kamu idaresi tarafından hazırlanan, il ve ilçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında son bölgeye giren iller ile son iki bölgeye giren ilçelerde görev yapan;
1) Üniversite, fakülte ve meslek yüksekokullarının öğretim üyelerinin, hizmetine ihtiyaç duyulduğu tarihten itibaren bir defaya mahsus ve azami iki yıla kadar,
2) Hakim ve savcıların, bölge hizmetlerine başladıkları tarihten itibaren bir defaya mahsus ve azami üç yıla kadar,
3) Hizmetine ihtiyaç duyulan diğer kamu personelinin ise hizmetine ihtiyaç duyulduğu tarihten itibaren azami bir yıla kadar askerlikleri ertelenebilir." hükmü yer almaktadır.
Kamu kurumları sözleşmeli personelin askerliklerini ne kadar süreyle erteleyebilirler?
Yönetmelik hükmü dikkate alınırsa kurumlar dört yıl veya daha fazla süreli yükseköğretim kurumlarından mezun sözleşmeli personelin askerliklerini, hizmetine ihtiyaç duyulması ve hizmetinin özelliği gerekçeleriyle en çok 1 yıla kadar tecil ettirebilirler.
Yeni sözleşme imzalayan sözleşmeli personel bu konuda nereye başvuru yapmalıdır?
657 sayılı Kanunun 4/B maddesine göre istihdam edilen personelin göreve başladıklarında bu hususla ilgili olarak kurumunun Personel Birimine dilekçeyle başvuru yaparak yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde askerlik erteleme işlemlerini yaptırabilecekleri ve kurumların da yeni başlayan ve memurlar gibi adaylık süresinin sonuna kadar askerlik erteleme hakkı olmayan sözleşmeli personelin taleplerini hem ilgilinin yetişmesi hem de hizmetlerinin aksamaması adına önemle dikkate alması hukuka uygun bir uygulama olacaktır.