Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Ankara'nın giderek ağırlaşan trafik sorununa ilişkin kapsamlı bir değerlendirme notu yayımladı. Raporda, başkentte trafik sıkışıklığının "geçici yoğunluk" ya da "nüfus artışı" ile açıklanamayacağı; sorunun kent makroformu, toplu taşıma altyapısı ve tek merkezli planlama nedeniyle yapısal bir krize dönüştüğü vurgulandı.
Çalışmada, çok sayıda veri görselleştirmesi, küresel trafik indeksleri ve anket sonuçlarına yer veriliyor.
Ankaralıya Göre En Büyük Sorun: Trafik
TEPAV'ın aktardığı ankete göre, Ankara'da yaşayan 1480 kamu çalışanının büyük
bölümü kentin bir numaralı probleminin trafik olduğunu belirtiyor.
. Trafik: 1.209 oy
. Barınma: 865 oy
. Su sorunu: 367 oy
Bu bulgu, Ankaralıların günlük yaşam kalitesinin büyük ölçüde trafik nedeniyle düştüğünü gösteriyor. (Anket grafiği sayfa 7)
Küresel Trafik Sıralamasında Ankara 28'inci Sırada
Raporda, INRIX 2024 Küresel Trafik Endeksi verilerine atıf yapılarak Ankara'nın dünya genelinde en yoğun trafikli 28. şehir konumunda olduğu belirtiliyor.
Listenin ilk sırasında İstanbul var; ancak Ankara'nın nüfus büyüklüğüne göre bu kadar üst sıralara çıkması "beklenenden daha ağır bir trafik baskısına" işaret ediyor.
Trafiğin Kaynağı: Saçaklanan Kent Yapısı ve Merkezde Yığılma
TEPAV'ın mekansal analizine göre Ankara'nın bugünkü trafik krizinin temel nedeni, uzun yıllardır süren:
. Lineer büyüme - Batıya doğru saçaklanma
Batıkent, Sincan, Eryaman, Keçiören, Çayyolu ve Gölbaşı gibi çeper yerleşimlerde
milyonlarca kişi yaşıyor.
. İstihdamın merkezde yoğunlaşması
İş, eğitim ve hizmet merkezleri ağırlıkla Kızılay - Ulus hattında bulunuyor.
Bu ikili yapı "zorunlu uzun mesafeli yolculuklar" yaratıyor; yani Ankaralılar her gün kentin bir ucundan diğerine gitmek zorunda kalıyor. (Mekansal harita sayfa 3)
Ankara'da Halkın Sadece %36'sı Yakınında Metroya/Ulaşıma Ulaşabiliyor
Raporda yer verilen erişilebilirlik analizine göre:
Ankara'da toplu taşımaya 15 dakikalık yürüme mesafesinde yaşayan nüfus: %36
İstanbul'da aynı oran: %79
Bu fark, Ankara'da özel araç kullanımını zorunlu hale getiriyor. (Erişilebilirlik haritası sayfa 10)
Akşam Trafiği Saat 20.00'ye Kadar Sürüyorsa.
TEPAV'ın TomTom verileriyle hazırladığı haritalar, özellikle saat 18.00'de:
Eskişehir Yolu
İstanbul Yolu
Konya Yolu
Mevlana Bulvarı
Çevre bağlantı yollarının
neredeyse tamamen kırmızıya döndüğünü gösteriyor.
Akşam zirvesinin 20.00'ye kadar uzaması, Ankara'nın tek merkezli istihdam dağılımı ve yetersiz raylı sistem kapasitesiyle doğrudan ilişkili. (Harita sayfa 9)
Metro Hatlarının Kızılay Merkezli Olması Trafiği Derinleştiriyor
Rapora göre Ankara'daki bütün metro hatlarının "Kızılay merkezli" olması, sistemin tek noktaya bağımlı hale gelmesine yol açıyor.
Bu nedenle:
Aktarma çeşitliliği yok
Alternatif merkezler oluşmadı
Yoğunluk Kızılay'da kilitleniyor
Çeperlerden merkeze araçla gelme zorunluluğu artıyor
İstanbul'da Levent-Maslak-Ataşehir gibi çoklu merkez yapısının bulunması ise yoğunluğu dağıtıyor. (Durak analizleri: Sayfa 11-12)
Nüfus artışı + otomobil sahipliği = Artan trafik baskısı
TEPAV'ın TÜİK verileriyle yaptığı analiz, Ankara'nın son 10 yılda en fazla göç alan şehirlerden biri olduğunu; aynı dönemde hane başına otomobil sayısının hızla yükseldiğini gösteriyor.
Bu durum özellikle Çayyolu, Eryaman, Batıkent gibi çeperlerde trafik yoğunluğunu artırıyor. (Grafik sayfa 6)