Yıl boyunca devam eden geç yatma sorunu her yıl Aralık ayında zorunlu olarak
farklılaşmakta ve öğretmenler Aralık ayı ek ders ücretlerini ay daha doğrusu
yıl bitmeden almaktadırlar. Bunun da sebebi mevcut yılın ödemesinin gelecek
yıla bırakıl(a)mamasıdır.
Ek ders ücretlerindeki vergi hesaplarını da içeren detaylı bir yazıyı hesap örneğiyle birlikte 2024 yılında ele almıştık. Detaya bu linkten ulaşabilirsiniz.
Aralık2025 ek derslerin hesaplara yatması ile birlikte öğretmenler bir şok
yaşamışlardır. Çünkü yatan ek ders ücretleri diğer aylara göre yüzde 15-27 aralığında
düşüş göstermiştir.
Yani örneğin; Ekim ayında bir ders için 163 TL ücret alınırken Aralık 2025'de
bu tutar yıllık matrah durumuna göre 138,56 ile 119 TL aralığına gerilemiştir.
Bunun nedenini kısaca özetleyecek olursak;
2022 yılından beri gelir vergisi için asgari ücret kadar istisna uygulaması
başlamıştır. Yani aylık gelirin(matrahın) asgari ücret kadar kısmından vergi
alınmamaktadır. Aşan kısmı için ise vergi alınmaktadır.
Öğretmenin/memurun matrah hesabı yapılırken tüm maaş değil sadece maaşın belli
bir kısmı alınmaktadır.
Örneğin 70bin TL maaşı olan bir öğretmenin aylık matrahı yaklaşık 18binTL civarındadır.
Öğretmenin başka geliri yoksa (ek ders, sınav. vs) matrahı, asgari ücret olan
22bin TL'nin altında olduğu için o ay vergi ödemez. 22bini aşan miktarlar için
ise vergi öder.
Şöyle örnek verelim. Öğretmen Kasım ayı başında(Ekim ayı ek dersi) 5bin TL
ek ders alsın. Kasım ayındaki ilk geliri bu olduğu ve asgari ücretin altında
kaldığı için vergi kesilmeden alır ek ders ücretini.
Bu öğretmen 15 Kasım geldiğinde maaşını alınca buradan da 18binTL matrah çıkınca
ek ders ile birlikte matraha esas kazancı 18bin+5bin=23bine ulaşır. Buradan
22bin TL asgari ücret(yuvarlayarak yazıyorum) kadar kısmı düşersek öğretmenin
maaşından 1000TL'lik kısım için vergi kesilir. Kesilen vergi yıl içinde ulaştığı
vergi dilimine göre yüzde 15 ile yüzde 27 arasında değişir. Yani 1000 TL için
150-270TL aralığında vergi kesilir maaşından.
Bu arada ek ders ücretlerinin ay bittikten sonra (çalışılan ayın akabinde gelen
ay başında) hesaplandığını bu nedenle bir sonraki ayın matrahına girdiğini hatırlatalım.
2025 Aralık ayında ek dersler ay bitmeden hesaplandı çünkü 2026 bütçesine kalmaması
gerekiyordu. Bu her yıl böyle olur.
Aralık 2025'de;
1- Ayın ilk günlerinde Kasım ayı ek ders ücreti alındı (diyelim ki 5 bin) Kasım
ayına ait ilk gelir (asgari ücret altında) olduğu için vergi kesilmedi.
2- 15 Aralık'ta maaş alındı (diyelim maaşa ait matrah 18binTL oldu). Maaştan
yukarıdaki hesapta olduğu gibi 1000 TL için vergi kesildi.
3- 2026 bütçesine kaymasın diye Aralık ek ders ücreti aralık bitmeden ödendi
(önceki ay hesabına göre yine 5bin TL'lik ders olsun)
Bu ay matrah aşıldığı için bu 5bin TL'nin tamamı için vergi kesilmiştir. Bu
da önceki ayda da aynı saat ek dersi olan öğretmenin 5binTL yerine yüzde 15'lik
dilimde ise (ki en azından yüzde 20'lik dilime geçiyor neredeyse tüm öğretmenler)
750 TL vergi ödemiş ve 4250 TL almıştır.
Yüzde 20'lik dilimde ise 4bin TL,
Yüzde 27'lik dilimde ise 3650TL ek ders ücreti almıştır.
Yani aralık ayı ek ders ücretlerinin hesaplamadan kaynaklı sebeplerle yüzde
15-27 aralığında düşük alınması söz konusu olmuştur.
Maksut BALMUK
Öğretmen, Yazar