Bilindiği üzere, öğretim elemanlarının aylıkları ve ek göstergeleri, giriş derece ve kademeleri, derece yükseltilmesi ve kademe ilerlemesinin şekil ve şartları, sosyal haklardan yararlanma, ek ders ücreti, üniversite, idari görev ve geliştirme ödeneklerinin miktarları 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununda düzenlenmiştir.
Söz konusu kanunun "Öğretim elemanlarının sınıflandırılması" başlıklı 3 üncü maddesinde, "Bu sınıf, profesörler, doçentler ve yardımcı doçentlerden oluşur.
a) Profesörler, profesör kadrosuna atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren birinci derecenin,
b) Doçentler, doçent kadrosuna atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren üçüncü derecenin,
c) Yardımcı doçentler, yardımcı doçent kadrosuna atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren beşinci derecenin,
İlk kademe aylığını alırlar.
Yukarıdaki (a), (b) ve (c) bentlerine göre üst dereceye atananlar, bu dereceleri kazanılmış hak olarak aldıktan sonra geçirecekleri her yıl için bir kademe ilerlemesinden yararlanırlar.
B) Öğretim görevlileri ve okutmanlar sınıfı:
Bu sınıf, öğretim görevlileri ile okutmanlardan oluşur.
C) Öğretim yardımcıları sınıfı :
Bu sınıf, araştırma görevlileri ile uzman, çevirici ve eğitim-öğretim planlamacılarından oluşur.
Öğretim görevlileri, okutmanlar ve öğretim yardımcılarının giriş dereceleri (657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddesinin "ORTAK HÜKÜMLER"i ile getirilen kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümleri hariç) Devlet Memurları Kanunu hükümleri uyarınca öğrenim niteliğine ve süresine göre tespit edilecek kazanılmış hak aylık derece ve kademelerine iki derece eklenmek suretiyle belirlenir." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, aynı kanunun 20 nci maddesinde; "Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır." ifadesi yer almıştır.
Bu hükümler doğrultusunda, Devlet Personel Başkanlığının 28/03/2013 tarihinde bir üniversiteye vermiş olduğu görüşte özetle; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin (A) bendinde yer alan öğrenim durumlarına göre giriş derece ve kademelerin gösterildiği cetvel hariç olmak üzere söz konusu bendin 1 inci, 2 nci, 3 üncü, 4 üncü, 5 inci ve 6/b fıkraları ile ilgili maddede yer alan diğer hükümlerin kıyasen uygulanmasının mümkün bulunmadığı mütalaa edilmiştir.
Devlet Personel Başkanlığının görüş metnine ulaşmak için TIKLAYINIZ.
DPB GÖRÜŞÜNE GÖRE 657 SAYILI KANUNUN 36/A BENDİ ÖĞRETİM ELEMANLARINA NASIL UYGULANIR ?
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36/A bendinde devlet memurlarının öğrenimlerine göre belirlenen giriş derece ve kademeleri ile memuriyetleri öncesinde veya memuriyetleri sonrasında görmüş oldukları eğitim, staj, kurs vb. nitelikteki durumların mükteseplerine nasıl yansıtılması gerektiği açıklanmıştır.
Söz konusu hükümlerin konusu ve kanun gereği verilen derece/kademeler aşağıda Tablo:1'de gösterilmiştir.
|
İLGİLİ HÜKÜM |
KONUSU |
|
36/A-1 |
Avukatlık stajını açıkta iken yapanlara iki, memuriyette iken yapanlara bir kademe ilerlemesinin verilmesi. |
|
36/A-2 |
Dört yıl süreli yükseköğrenimi bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan öğretmenlik hizmetinde çalışanlar, Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu, Erkek Teknik Öğretmen Okulu ve Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu mezunları, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ile uygulamalı Endüstri Sanatları Yüksek Okulu mezunları(1), Teknik Eğitim Fakültesi (Yüksek Teknik Öğretmen Okulu ve Güzel Sanatlar Fakültesi, İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu) mezunları, öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece verilmesi |
|
36/A-3 |
Beş yıl ve daha fazla süreli yükseköğrenimini bitirenlerden yüksek mühendis,mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan eğitim ve öğretim hizmetinde çalışanlar öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece verilmesi. |
|
36/A-5 |
Dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerleri (Hayvan sağlığı dahil) Biyolog unvanına sahip akademik personel giriş derece ve kademelerine bir derece verilmesi. |
|
36/A-6-b |
Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır. Bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına, meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesinin verilmesi. |
Tablo : 1
Devlet Personel Başkanlığının vermiş olduğu görüşe göre yukarıdaki tabloda yer alan hükümlerin öğretim elemanı kadrosuna ilk defa atananlara/görev yapanlara uygulanması mümkün değildir. Bu konu hakkında örnekler vererek durumu daha detaylı olarak açıklayalım :
1- Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği bölümünden "MÜHENDİS" unvanı alarak mezun olan kişinin araştırma görevlisi kadrosuna veya Fen Fakültesi Biyoloji bölümünden "BİYOLOG" unvanı aldıktan sonra öğretim görevlisi kadrosuna atanacak bir kişinin başlangıç giriş derece ve kademesi Tablo:2'deki gibi olacaktır.
|
DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞININ GÖRÜŞÜNE GÖRE; |
||||
|
MEZUNİYET UNVANI |
ATANDIĞI UNVAN |
EMEKLİYE ESAS DERECE /KADEME |
KIDEME ESAS DERECE /KADEME |
ÖDEMEYE ESAS AYLIK DERECE/KADEME |
|
MÜHENDİS |
ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ |
9/1 |
9/1 |
7/1 (2914 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi gereği iki derece eklenmek suretiyle belirlenmektedir.) |
|
BİYOLOG |
ÖĞRETİM GÖREVLİSİ |
9/1 |
9/1 |
7/1 (2914 sayılı Kanunun gereği iki derece eklenmek suretiyle belirlenir.) |
Tablo :2
2- Hukuk Fakültesini bitirdikten sonra avukatlık stajını açıkta yapanların akademik personel olarak herhangi bir kadroya atanması halinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36/A-1 maddesi uyarınca iki kademe alması mümkün değildir.
3- Ortaöğretimde hazırlık sınıfı gören kişilerin akademik bir kadroya atanması halinde memuriyete girişte veya memuriyet sırasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36/A-6-b hükmüne göre ilave bir kademe ilerlemesinden yararlanması uygun değildir.
MALİYE BAKANLIĞI BU GÖRÜŞE AKSİ BİR YORUM GETİRDİ !
Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü çeşitli yükseköğretim kurumlarından 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler" bölümünde belirtilen hükümlerin 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa tabi öğretim elemanlarına uygulanıp uygulanmayacağı hususunda Devlet Personel Başkanlığının yukarıda açıkladığımız görüşünü bir anlamda bozarak farklı bir görüş vermiş ve uygulamanın bu açıklamalar doğrultusunda üniversitelere yönlendirilmesi hususunda YÖK Başkanlığına bilgi vermiştir.
Maliye Bakanlığının görüşüne aşağıda yer verilmiştir.
Söz konusu görüşte özetle; öğretim elemanlarının giriş derece ve kademeleri belirlenir iken, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun öğrenim niteliğine ve süresine göre verilmesi öngörülen ilave derece ve kademe ilerlemesine ilişkin hükümlerinin uygulanmasının gerektiğini, öte taraftan aynı kanunun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler"i ile getirilen 657 sayılı Kanun kapsamında çalışma, belirli hizmet sınıflarında görev alma ve benzeri koşullarda verilmesi öngörülen kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin diğer hükümlerinin ise uygulanmasına imkan bulunmadığını, üniversitelerde atanacak öğretim elemanlarının her birinin durumlarının ayrı ayrı değerlendirilerek 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler" bölümünde yer alan "A-2, A-3, A-5 A-6/b" bentleri ile getirilen derece yükselmesi ve kademe ilerlemesine ilişkin hükümlerin ÖĞRENİMİN NİTELİĞİ VE SÜRESİNE GÖRE OLMASI NEDENİYLE kazanılmış hak aylıklarının tespitinde değerlendirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Görüldüğü üzere, Maliye Bakanlığı vermiş olduğu görüşte başlangıç giriş derece ve kademesi belirlenir iken, öncelikle öğrenimin niteliğine ve süresine vurgu yapmıştır.
Bu bakımdan, mühendis olarak mezun olduktan sonra 2914 sayılı Kanuna tabi olarak öğretim elemanı olarak atanan adayın ortak hükümlerde geçen A-2 bendinden yararlanmasını ve giriş derece kademesine bir derece eklenmesini veya biyolog olarak mezun olan bir kişinin ise yine aynı maddede sıralanan A-5 bendine göre giriş derece kademesinin bir derece eklenerek belirlenmesi yönünde görüş vermiştir.
Bu görüş ışığında Tablo:3 aşağıda gösterilmiştir.
|
MALİYE BAKANLIĞININ GÖRÜŞÜNE GÖRE; |
||||
|
MEZUNİYET UNVANI |
ATANDIĞI UNVAN |
EMEKLİYE ESAS DERECE /KADEME |
KIDEME ESAS DERECE /KADEME |
ÖDEMEYE ESAS AYLIK DERECE/KADEME |
|
MÜHENDİS |
ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ |
8/1 |
8/1 |
6/1 (2914 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi gereği iki derece eklenmek suretiyle belirlenmektedir.) |
|
BİYOLOG |
ÖĞRETİM GÖREVLİSİ |
8/1 |
8/1 |
6/1 (2914 sayılı Kanunun gereği iki derece eklenmek suretiyle belirlenir.) |
Tablo : 3
Ayrıca, avukatlık stajının lisans öğreniminden sonra görülmesi nedeniyle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36/A-1 hükmünün akademik kadroya ilk atamada veya atandıktan sonra uygulanması Maliye Bakanlığınca da uygun değildir.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME :
Yaptığımız açıklamalar çerçevesinde bakıldığında, Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye Bakanlığının öğretim elemanlarının başlangıç giriş derece ve kademeleri ile ilgili çok zıt iki yorum getirdiklerini görüyoruz.
Her ne kadar Devlet Personel Başkanlığının vermiş olduğu görüş üzerinden üç yıldan uzun bir süre geçmesine rağmen, halen web sayfalarına baktığımızda 2013 yılında verilen bu görüşün aksini içeren yeni bir görüş de bulunmamaktadır.
Tartışma, 2914 sayılı Kanunun 3. maddesinde yer alan ve "öğrenim niteliğine ve süresine göre tespit edilecek" ifadesinden kaynaklanmakta olup, Maliye Bakanlığı mezuniyete ilave olarak verilen ek derecelerin bu kapsamda olduğunu düşünürken, Devlet Personel Başkanlığı kapsama girmediğini düşünmektedir.
İki kurumun, farklı farklı görüşler vermek yerine, biraraya gelip ortak bir görüş belirlemesinde fayda bulunmaktadır.
Yavuz Selim KAPLAN