Binlerce genç önümüzdeki günlerde üniversite sınavında
başarılı olabilmek için ter dökecek. Fakat en az sınav kadar önemli olan bir şey
daha var ki, tercihlerini doğru yapıp mezun olduktan sonra açıkta kalmamak. Her
yıl olduğu gibi bu yıl da hiç şüphesiz birçok kişi gözünü mühendislik, tıp ve
hukuk gibi popüler mesleklere dikmiş durumda. Kontrol sistemleri teknolojisi,
mekatronik, lojistik, bilişim sistemleri, aşçılık, optisyenlik, odiyometri, at
işletmeciliği, nalbantlık, mobilya ve dekorasyon öğretmenliği, av ve yaban
hayatı, cerrahi teknikleri, iklimlendirme-soğutma, deniz ulaştırma işletme
mühendisliği, uçak gövde-motor bakım, enerji öğretmenliği, kalıpçılık
öğretmenliği, tekstil terbiye öğretmenliği, matbaa öğretmenliği, kuaförlük ve
güzellik bilgisi öğretmenliği, otobüs şoförlüğü (kaptanlık) gibi çoğunu
yüksekokulların oluşturduğu bölümler ise özel meraklılarının ya da açıkta
kalmakta korkanların tercihi olacak. Oysa çok fazla bilinmeyen bu bölümlerden
mezun olanlar daha rahat iş bulabilme imkanına sahip. Örneğin at antrenörlüğü ve
nalbantlık bölümlerinde okuyan öğrenciler yurtdışında da kolaylıkla iş
bulabiliyor.
Üniversiteye hazırlananlar bu okullara dikkat etsin!
Puanları düşük, maaşları dolgun
Her yıl binlerce genç, üniversite sınavında başarılı olup geleceklerini
belirleyecek olan mesleklerini seçmek için ter döküyor. Bu ay içinde yine bir
yıl boyunca sınava hazırlanan gençler, hayallerindeki fakülteyi kazanmak için
birbirleri ile yarışacak. Onlar için bu sınavdan alacakları puan kadar
sonrasında yapacakları tercihler de hayatlarındaki dönüm noktalarından biri
olacak. Her adayın arzusu ise mühendislik, hukuk, tıp gibi popüler mesleklerden
birini kazanıp iyi bir fakülteye yerleşebilmek. Tercih rehberinde öğrencilerin
dikkatini çekmeyen, popüler olmayan, tam karşılığının ne olduğunu dahi
bilmedikleri meslekler ise yine birçok adayın tercih sıralamasında olmayacak.
Oysa birçoğunu yüksekokulların oluşturduğu bu meslekler dört yıllık fakültelere
göre öğrencilere mezun olduklarında iş imkanı sağlıyor.
Yüksek puanlar ile Türkiye'nin iyi üniversitelerine giren ve popüler
mesleklerden mezun olan birçok genç ne yazık ki mezun olduktan sonra iş imkanı
bulmakta oldukça güçlük çekiyor. 2005 yılı itibarıyla 57 bin 892 üniversite
mezunu işsiz. Oysa çok daha düşük puanla öğrenci alan çoğunu yüksekokulların
oluşturduğu sektöre ara eleman yetiştiren bölümler iş imkanı kolaylığı sağlıyor.
Birçok öğrencinin tercih yaparken aklından bile geçirmediği meslekler arasında
kontrol sistemleri teknolojisi, mekatronik, lojistik, bilişim sistemleri,
aşçılık, optisyenlik, odiyometri, at işletmeciliği, nalbantlık, mobilya ve
dekorasyon öğretmenliği, av ve yaban hayatı, cerrahi teknikleri,
iklimlendirme-soğutma, deniz ulaştırma işletme mühendisliği, finans matematiği,
güverte, hidroloji mühendisliği jeodezi ve fotogrametri mühendisliği, malzeme
mühendisliği, seramik mühendisliği, tütün eksperliği, uçak gövde-motor bakım,
otobüs şoförlüğü (kaptanlık) programı, enerji öğretmenliği, kalıpçılık
öğretmenliği, tekstil terbiye öğretmenliği, matbaa öğretmenliği, kuaförlük ve
güzellik bilgisi öğretmenliği bölümleri bulunuyor. Bu alanlarda okuyan
öğrenciler, daha mezun olmadan şirketlerden gelen talep üzerine iş bulabiliyor.
Özellikle at işletmeciliği, nalbantlık ve at antrenörlüğü öğrencileri oldukça
rağbet görüyor. Bu bölümü bitirenler yurtdışında da iş bulabiliyor. Ülkemizde bu
alanlardaki eğitim İstanbul Üniversitesi ve Kocaeli Üniversitesi'nde veriliyor.
Ekranda yaptığı eğitim programları ile tanıdığımız Cihat Şener, öğrencilerin bu
mesleklere yönelmemesini “bilinir olma” ve “popüler olanı seçme” eğilimine
bağlıyor. Öğrencilerin kulaktan dolma bilgilerle tercih yaptığını söyleyen
Şener, öğrencilerin moda olan mesleklere yöneldiği görüşünde. Zirve Dergileri
Rehberlik Yayın Editörü Barış Esin de iki yıllık (önlisans) programlarının
öğrenciler tarafından çok fazla bilinmediğini; fakat dört yıllık fakültelere
oranla daha iyi iş imkanları sağlayan iki yıllık bölümlerin olduğunu belirtiyor.
Okuyanlar bölümlerinden memnun
Bu bölümlerde öğrenim gören öğrencilerin kimi bilinçli, kimi ise
‘kazanamayacağı' endişesi ile tercih yapmış. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Tıp Fakültesi Optisyenlik Bölümü öğrencisi Pınar Şengül, tercih listesinin en
son sırasına açıkta kalmamak için optisyenliği yazanlardan biri. İşin eğitimini
almanın önemli olduğunu söyleyen Şengül, bölümün özellikle bayanlar için cazip
olduğunu kazandıktan sonra anlamış. Kocaeli Üniversitesi Körfez Atçılık Meslek
Yüksekokulu öğrencisi Cengizhan Doğan ise bilinçli tercih yapanlardan. Okuldan
mezun olan her öğrencinin kolaylıkla iş bulduğunu söyleyen Doğan, bu alanın
gittikçe popülerleştiğini ifade ediyor. Sakarya Üniversitesi Meslek Yüksekokulu
Mekatronik Bölümü öğrencisi Barış Mıhladanız, okuduğu bölümü bilinçli seçtiğini
ve bu bölümde okumanın tıptan daha avantajlı olduğunu, bu yüzden de adaylara
tavsiye ettiğini söylüyor.
Bütün bir yılı sınava hazırlanarak geçiren öğrenciler, tercih hataları yüzünden
ya bir fakülteye yerleşemiyor ya da mezun olduktan sonra iş bulamıyor. Barış
Esin, aile baskısı, sosyal çevrenin bakışı, seçilen mesleğin önlisans olması
gibi birçok yan faktör nedeni ile iki yıllık fakültelerin tercih edilmediğini;
fakat birçok önlisans programından mezun olan kişilerin daha kolay iş bulduğunu
söylüyor. Tercih yaparken bilinçli olmaları ve gelecek vaat eden mesleklere
yönelmeleri iş hayatları için son derece önemli. Bu yüzden tercih rehberinde
sadece popüler mesleklere kilitli kalmadan diğer bölümleri de bilinçli bir
şekilde incelemekte yarar var.
Geleceği parlak bölümler
OPTİSYENLİK: Görme kusurlarını düzeltmek amacıyla kullanılan “numaralı” diye
adlandırılan gözlük camı ve gözlük çerçevesi satmak ve gözlük montajı yapan
kişilere “optisyen”, bu mesleğe de “optisyenlik” deniliyor. “Optisyen”ler
şimdiye kadar çeşitli kurslara giderek “optisyenlik” mesleğini icra etmeye hak
kazanıyorlardı. Eskiden beri bu işi yapan gözlükçülerin bazılarının bu yönde bir
eğitimleri olmadığı biliniyor.
MEKATRONİK: Yeni bir bilim dalı olan mekatronik, geleceğin en parlak
mesleklerinden. Öyle ki bu bölümde okuyan öğrenciler daha mezun olmadan
sektörden iş teklifi alıyor. Mekatronik, ev teknolojilerinden ileri tıbbi
cihazlara, bilgisayar kontrollü tezgâhlardan robotlara kadar oldukça geniş bir
alanı kapsıyor.
İKLİMLENDİRME-SOĞUTMA: İklimlendirme ve soğutma, havanın ısı, temizlik,
sirkülasyon ve nem içeriklerinin daimi olarak kontrol edilmesi anlamına geliyor.
ABD'de iklimlendirme-soğutmanın önümüzdeki 10 yıl içinde en fazla gelecek vaat
eden meslekler arasında olduğu düşünülüyor. Türkiye'de ise 1990'larda genişleyen
klima pazarı, istihdamı artırdı. Mezunlar bölümle ilgili sistemleri, teçhizatı
kurup işleterek, bakım ve tamirini yaparak mesleklerini icra ediyor.
SUALTI TEKNOLOJİSİ: İstanbul Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu,
Türkiye'nin ilk ve tek sualtı okulu. Bu bölümde okuyan öğrenciler mezun olduktan
sonra sualtı sanayi ve turizm sektöründe malzeme-bakım onarım ve satış konusunda
çalışmanın yanı sıra Türkiye Denizcilik İşletmeleri'ne ait gemi kurtarma
bölümünde ve limanda görev yapabiliyor. Okulun 150 mezununun tamamı sektörde
çalışıyor.
AT ANTRENÖRLÜĞÜ: Atın doğumundan yarış hayatı boyunca göstereceği performansı en
üst seviyeye çekmek için akademik eğitimli personelin yetiştirildiği at
antrenörlüğünde, öğrenciler mezun olduktan sonra yarışlarda çalışıyor ve her
yarıştan prim alıyor. Atçılık işletmeciliğinde ise at yetiştirme çiftliklerinin,
haraların, aşı istasyonlarının, idman pistlerinin ve hipodromun işletmesini
üstlenecek kişiler yetiştiriliyor. Nalbantlıkta da atın ayak sağlığı, nal
özellikleri, nal çakımı konularında eğitim veriliyor.
Seda Çallı
(Sakarya Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Mekatronik Bölümü 2. sınıf öğrencisi)
Bu bölümün çok geniş kapsamlı olduğunu biliyordum. Bilerek ve bilinçli tercih
ettim. Sonuçta elektrik-elektronik makine mühendisliğinin gördüğü dersleri
görüyorum. Ayrıca bunun yanında kendi bölümümün derslerini alıyorum. Üç alanı
birden ilgilendiriyor. Çok geniş kapsamlı olduğu için seçtim.
Şu an iş olanakları çok iyi. 2 yıllığı bitirmiş olacağız; ama her alanda iş
imkanımız var. İstihdam alanımız çok geniş. Bilgisayarlı, elektrik, elektronik
alanların bulunduğu tüm işyerlerinde çalışabiliriz. Ayrıca bu bölüm az mezun
verdiği için talep çok. Fabrikalar yeni mezun birine bile en az 1,5-2 milyar
lira maaş veriyor. Bu mesleğe karşı aşırı bir talep var. Arkadaşlarıma tavsiye
ediyorum.
Cengizhan Doğan
(Kocaeli Üniversitesi Körfez Atçılık Meslek Yüksekokulu 2. sınıf öğrencisi)
Gittikçe popülerliği artan bir alan ve seçerken de bunun farkındaydım. Bu
fakülteden mezun olan hiç kimse işsiz kalmaz, bunu bizden önce mezun olan
öğrencilerin durumuna bakarak da söyleyebiliriz. Gelen öğrencilerin bir kısmı
bilinçli, bir kısmı ise bilmeden tercihte bulunmuş. Fakat okuyan kimse pişman
değil. 2005 yılında en çok puanı artan bölümlerden biri. Yani bu bölümlerin
işlevselliği de gittikçe daha çok anlaşılıyor.
Barış Mıhladız
(Sakarya Üniversitesi Meslek Yüksekokul Mekatronik Bölümü 1. sınıf öğrencisi)
Bu bölümü bilerek seçtim. Mekanik ve elektroniğe karşı ilgim vardı. Bilim teknik
dergilerini takip ediyorum. Geleceğin mesleği bizim gördüğümüz, eğitim aldığımız
mekatronik bölümü. Günümüzde kullandığımız endüstriyel cihazların hepsinin
içinde mekanik var, elektrik var, elektronik ve bilgisayar sistemleri var. Bunun
buluşma noktası mekatronik. Diğer bölümlere göre aranılan bir bölümde okuyoruz.
Çok ilerleyen bir meslek dalı. Tıptan daha önemli. Tıp bir yerlere gelmek
istiyorsa ilk bize uğramalı. Bugün tıpta bir ameliyat gerçekleştirirken
mekatronik sistemler kullanılıyor. Elektronik, mekanik ve bilgisayar
sistemlerinin birleşimi mekatronik olduğu için alanımız çok geniş. Bu bölümü
üniversiteye girecek olan arkadaşlarıma tavsiye ediyorum. Kolay iş
bulunabiliyor.
Zaman