Yeni Kredi Kartı Yasası gereği 23 Ağustos'tan itibaren kredi
kartı asgari ödemelerinde yüzde 20 uygulamasına geçecek olan bankalar, şimdiden
oranı yüzde 15'e çıkardı. Asgari ödemedeki artışın 4-5 milyon civarındaki kart
kullanıcısını zorlayacağını düşünen bankalar, kademeli geçişteki amaçlarının
'müşteriyi alıştırmak' olduğunu savunuyor.
BUGÜNE kadar genelde yüzde 10 olarak uygulanan kredi kartı asgari ödemeleri,
yeni kanun gereği 23 Ağustos'tan itibaren yüzde 20'ye çıkacak. Ancak pekçok
banka 15 Haziran itibariyle asgari ödeme oranını yüzde 15'e çıkardığını
müşterilerine iletmeye başladı. Oranı bir anda iki katına çıkarmanın kart
kullanıcısını "şok" edeceğini söyleyen bankacılar, kademeli geçişin gerekçesini
de müşteriyi alıştırmakla açıklıyor.
MÜŞTERİ YENİ ÖĞRENİYOR:
5464 sayılı kanunda asgari ödemeyle ilgili iki madde yer alıyor. Madde 24'te
"asgari tutar, dönem borcunun yüzde 20'sinden aşağı olamaz" deniliyor. Geçici
madde 3'te ise "asgari tutar bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı
ay yüzde 10 olarak uygulanır" ifadesi yer alıyor. Buna karşın pek çok banka bu
aydan itibaren asgari tutarda yüzde 15 uygulamasına geçtiğini, hesap ekstreleri
ve SMS'lerle müşterilerine bildiriyor. Yasa 23 Şubat'tan bu yana yürürlükte olsa
da, pekçok tüketici bu durumdan yeni haberdar oluyor.
ERKEN Mİ DAVRANDILAR:
Bankaların 23 Ağustos'u beklemeden asgari tutar oranında artırıma gitmesi,
özellikle bazı tüketici derneklerince eleştiriliyor. Tüketici Hakları Merkezi (TÜ-MER)
Genel Başkanı Ömer Keser'in bu konudaki tepkisi, bazı bankaların kanunlarda açık
ve net olarak belirtilen hükümleri işine geldiği gibi yorumlayarak tüketiciyi
mağdur ettiği yönünde. Bankaların savunması ise, "Birden bire iki katına
çıkarmak yerine, kart kullanıcısı alıştıra alıştıra yeni uygulamaya geçirmek."
Yüzde 20'lik oranın pek çok kart kullanıcısını zorlayacağını belirten
bankacılar, kademeli geçişin müşterilerinin aylık ödeme planlarını yeniden
düzenlemesine yardımcı olacağını düşünüyor.
BDDK'NIN BİLGİSİ VAR:
Kanun maddelerine bakıldığında böyle bir geçiş dönemi görülmediğini, kanunun
yürürlüğe girmesinden sonrüaki altı ay boyunca da oranın yüzde 10 olarak
öngörüldüğünü hatırlattığımız bir bankacının bu konudaki açıklaması şöyle:
"Yasanın ele alındığı bütün toplantılarda altı aylık bir geçiş süreci olarak
öngörüldü. Bu geçiş sürecinde bankaların kredi kartı sahiplerini yeni uygulamaya
alıştırması konusunda bir fikir oluştu. Bankalar da iki ay öncesinden
müşterilerini hazırlamaya başladı. Bundan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumu'nun da (BDDK) bilgisi var. Biz yasanın ele alındığı komisyonlarda böyle
bir artırımında doğru olmayacağını ilettik. Şimdi de müşterilerimiz birden bire
artan ödemelerle zorlanmasın, planlarını ona göre yapsın diye kademeli olarak
artırıma gittik."
Amaç tüketiciyi disipline etmek
BANKACILARIN başından beri muhalif olduğu asgari tutardaki artış oranı, tüketiyi
disipline etme amacı taşıyor. Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu'nun ilk
taslağında yer almayan ancak daha sonra eklenen bu maddeye, neden ihtiyaç
duyulduğu 9 Şubat Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji
Komisyonu Raporu'nda şöyle açıklanıyor: "Kredi kartlarında hiç borcunu
ödemeyenlerin yanı sıra, sadece asgari tutarları ödemek suretiyle bankalar
arasında borç çevirmeye çalışan bir çok vatandaşımızın olduğu ve bu nedenle
tüketiciyi disipline etmek için asgari ödeme oranının yüzde 10'dan daha yüksek
oranlara taşınması gerektiği..."
5 milyon yeni kartzede doğar
BANKACILARIN "İyi niyetle konulmuş, ancak bir çok kişiyi zorlayacak" dedikleri
bu maddenin kaç kişiyi ilgilendirdiği tam olarak bilinemiyor. Bankalararası Kart
Merkezi (BKM) verilerilerine göre, şu anda kullanımdaki 32 milyon kartın
yaklaşık yüzde 40'ı kredilendiriliyor. Ancak bankacılar bunun içerisinde
taksitli alışverişlerin de bulunduğundan yola çıkarak, asgari ödemeyle borcu
çevrilen kart sayısını yaklaşık 5 milyon olarak tahmin ediyor. Asgari ücret
konusunda diğer ülkelerde bir sınırlama olmadığına dikkat çeken bankacılar,
Türkiye'deki bu uygulamanın bu 5 milyon insanın pekçoğunu zorlayacağını
düşünüyor. Bu konuda bir bankacının yaptığı değerlendirme şöyle: "Dünya
uygulamalarına baktık, böyle bir örnek bulamadık. Ancak istatistikler oran yüzde
5'ten 7'ye çıktığında bile müşterinin zorlandığını gösteriyor. Bizde yapılan ise
iki katı bir artış. Umarız yanılırız ama oran yüzde 20'le çıktığında zorlanan
çok işi olacak."
100 YTL ödeyen 195 YTL ödeyecek
ASGARİ ödeme tutarının yüzde 10'dan yüzde 20'ye çıkması iki katı bir artış
anlamına geliyor. Kanunun amacı kart kullanıcısının üzerindeki faiz riskini
azaltmak. Ancak bu durum aylık ödenecek tutarın artması anlamına geliyor.
Yapılan en basit hesaba göre asgari ödemesi 100 YTL olan birinin, yüzde 20'lik oranla 195 YTL ödeme yapması gerekiyor.
hürriyet