Deniz ZEYREK
Önceki programlar bir konuşma metni formatında hazırlanıyordu. Davutoğlu'nun programı 'Giriş', 'Sunuş', 'İleri Demokrasi', 'İnsani Kalkınma', 'Yaşanabilir Mekanlar ve Çevre', 'Güçlü Ekonomi', 'Öncü Ülke' ve 'Sonuç' gibi başlıklardan oluştu.
TÜRKİYE Cumhuriyeti'nin ilk hükümetini İsmet İnönü kurmuştu. 30 Ekim 1923 günü TBMM'de okunan 1'inci İnönü Hükümeti programı sadece 5 paragraftı. Bugünün teknolojisiyle anlatmak gerekirse 1968 karekterden oluşuyordu ve yarım sayfa bile değildi. Aradan yaklaşık 91 yıl geçti ve 1 Eylül 2014 günü açıklanan 62'nci Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti programı tam 189 sayfalık bir kitap olarak karşımıza çıktı. Davutoğlu hükümetinin programı sadece 1'inci İnönü Hükümeti'ne fark atmadı. 290 bin karakterlik metni ile önceki bütün hükümetlerin yazdığı programları da geride bıraktı. Örneğin 3'üncü Erdoğan hükümeti olan 61'inci Hükümet'in programı 168 bin karakterlik bir metindi ve 12 puntoluk 'Calibri' yazı tipi ile 67 sayfa tutuyordu. Davutoğlu'nun programı ise yine 12 punto ve 'Calibri' yazı tipi ile tam 115 sayfa. 61'inci Erdoğan Hükümeti'nde ekonomiye 26, dış politikaya 6 sayfa ayrılırken, Davutoğlu ekonomiye 48, dış politikaya 16 sayfa ayırdı. 62'nci Hükümet programındaki 'akademik detaycılık'la ortaya çıkan yaklaşım farkı, diğer kritik konulara da şöyle yansıdı:
AB ÜYELİĞİ
61'inci Hükümet: 6 paragraf ayrıldı. AB'nin siyasi blokajına dikkat çekildi ve 'Bazı üye ülkelerin objektif kriterlerden uzak siyasi yaklaşımları var' denilerek eleştirel yaklaşıldı.
62'nci Hükümet: 12 özel paragraf ayrıldı. Avrupa Birliği'nin Türkiye'nin 'stratejik hedefi' ve 'siyasi vizyonu' olduğu anlatıldı. AB'nin Türkiye'ye gelecek 6 yıl boyunca 4.5 milyar Euro'luk bir bütçe tahsis edeceği gibi somut bilgiler verildi. Türkiye'nin de 2017 yılına dek 'AB'ye Katılım İçin Ulusal Eylem Planı'nı hayata geçireceği vaat edildi.
DEMOKRATİKLEŞME
61'inci Hükümet: 'Demokratikleşme' kavramı, 'ileri demokrasi' kapsamında 2 sayfada ele alındı. Ak Parti'nin ustalık döneminde her kesime eşit yaklaşacağı anlatıldı. Temel vurgusu 'Milli Birlik ve Kardeşlik' projesi oldu. AB ile ilgili paragraflarda da demokratikleşme adımları sıralandı.
62'nci Hükümet: 3 sayfalık ayrı bir başlık açıldı. Hükümetin demokratikleşmeyi dinamik bir süreç olarak gördüğüne işaret edilerek, "Yeni dönemde demokrasimiz artık yeni bir evreye geçiyor. Temsili demokrasimizi siyasi ve demokratik katılım ile taçlandırmak bu dönemdeki ana hedefimiz olacaktır" denildi.
ALEVİ AÇILIMI
61'inci Hükümet: 'Alevi' sözcüğü, inanç özgürlüğü ve eşitlik vurgusuyla bir kez 'demokratikleşme' bölümünde Sünni sözcüğü ile birlikte kullanıldı ve "Hiç kimseye yaşam tarzı dayatmadık, tüm inançlara ve yaşam tarzlarına saygıyı ilke kabul ettik" denildi.
62'nci Hükümet: Alevi vatandaşların artık kimliklerini gizlemek zorunda kalmadığının altı çizilerek "Hükümetimiz, Yeni Türkiye'yi inşa misyonu doğrultusunda diğer toplumsal kesimler gibi, Alevi vatandaşlarımızın da inanç ve kültür temelli taleplerini karşılamayı hedeflemektedir. Hükümetimiz bu süreci Alevi vatandaşlarımızın kanaat önderleri ve temsilcileriyle koordine ederek yürütmeye devam edecektir" denildi.
ÖZGÜRLÜKLER
61'inci Hükümet: Özel bir bölüm yer almadı. 'Özgürlükçü' ifadesi bolca geçti. 'İfade özgürlüğü' ve 'basın' sözcükleri geçmedi.
62'nci Hükümet: 20 sayfalık 'İleri Demokrasi' başlıklı bölümde 'özgürlükler', temel haklarla birlikte sıkça anıldı. Sadece giriş bölümünde 'ifade özgürlüğü' tanımı kullanıldı ve ifade özgürlüğünün AK Parti hükümetinin teminatı altında olduğu vurgusu yer aldı.
YENİ ANAYASA
61'inci Hükümet: Tek sayfa ayrıldı ve şöyle denildi: "Nasıl olacağına Milletimiz karar verecek. Biz bu anayasanın; dışlayıcı değil kapsayıcı, ötekileştirici değil kucaklayıcı, ayrıştırıcı değil bütünleştirici, baskıcı değil özgürleştirici bir anayasa olması gerektiğine inanıyoruz."
62'nci Hükümet: 2 sayfa ayrıldı. Yeni Anayasa'nın şekil açısından kısa, açık ve her vatandaş tarafından anlaşılabilir olması hedefi anlatıldı ve şöyle denildi: "Yeni Anayasa, ortak aidiyetimizi en geniş kapsamıyla benimseyen, eşit vatandaşlık anlayışını kendisine temel kabul eden bir anayasa olmalıdır."
ÇÖZÜM SÜRECİ
61'inci Hükümet: 'Demokratikleşme' başlığı altında "Kürt meselesinin çözümü için önceki dönemlerimizde ileri adımlar attık" ifadesiyle başlayan bir paragraf yer aldı.
62'nci Hükümet: Ayrı bir başlık altında yaklaşık 3 sayfa ayrıldı ve yapılanlarla yapılacak olanlar tek tek sıralandı. Süreçle ilgili en çarpıcı ifadeler şunlar oldu: "Çözüm süreci kapsamında yeni yol haritasının hedeflerini; terörün bitmesi, silahsızlandırma, toplumsal hayata kazandırma ve demokratik siyasete katılımın önünü açmak şeklinde koyacağız. Çözüm Süreci, bölünmenin değil birleşmenin, küçülmenin değil büyümenin, parçalanmanın değil bütünleşmenin ve kalıcı bir bölgesel güç olabilmenin yegane anahtarı konumundadır.
Koruma duvarı
AHMET Davutoğlu'nun Başbakan olmasının ardından çevresindeki güvenlik önlemleri de dikkat çekici bir şekilde arttı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı ilk haftalık görüşmesinin ardından Başbakanlık Merkez Bina'ya gelen Davutoğlu'na eşlik eden koruma araçlarından inen ve çevrede önlem alan polisler ilginç bir görüntü ortaya koydu. Rıza ÖZEL / ANKARA