Liseye geçiş sistemi ile ilgili kaygılar maalesef gerçek oldu. Maalesef diyoruz çünkü kaybeden çocuklarımız yani geleceğimiz. Alınabilecek bazı tedbirleri gündeme taşındı halde, kulak tıkayan bürokrasi bugünkü manzaranın mimarıdır.
En basitinden kontenjan artırılması, az tercih edilen okulların dönüştürülmesi ve yoğun talep olan Anadolu Lisesi ile sınavla öğrenci alan okulların kontenjanlarının arttırılması en basit öneriler idi. Sayın Bakan göreve geldikten sonra tercih edilmeyen okulların dönüştürülmesi noktasında bir talimatı valiliklere gönderdiği halde bakandan ziyade başka yerlerden emir alan il müdürleri duruma kayıtsız kalmışlar bakanın talimatını adeta çiğnemişlerdir.
Bugün gelinen noktada bu sistemle ilgili bakanlık bürokratlarına sorsanız başarılı bir iş çıkardıklarını söyleyebilirler. Örneğin 500bin öğrencinin yerel yerleştirmede ilk tercihine yerleşmesi ya da 925bin öğrencinin yerleştirilmiş olmasını başarı olarak kabul edebilirler oysaki bu sayılara değil detaylarda saklı olan bilgilere mağduriyetlere bakmak gerekiyor.
Nitelikli okul diye belirlenen okullarda boş kontenjan varsa nitelikli okullar sağlıklı belirlenmemiş demektir. Hele hele bir okulda sınavla alınacak öğrenci sayısı 90 iken 63 kontenjan boş kalmış ise bunu iki kere düşünmek lazım.
Evet bakanlık gözünde sistem tıkırında gibi görünebilir peki ilk tercihine yerleşen ya da bu yerleşme sürecinde yerleşen öğrencilere sorulmuş olsa ne kadarı tam isabet istediğim yere yerleştim der?
Ya da sınavla alıyorum proje okulu yaptım denilerek kadroları keyfi değiştirilecek, liyakati hiçe sayacak anlayışla doldurulan okullarda okuyacak çocukların kaçı memnun kalacak yada ne kadar başarılı olunacak?
Sayılara baktığımızda anadolu imam hatip liselerinde 110bin mesleki ve teknik anadolu liselerinde 210bin civarında kontenjan boş kalmış ise yani bu okulların %50'si dolmamış ise bunu da değerlendirmek lazım. Bu kadar boş kontenjan varken 90bin öğrenci açıkta kalmış ve yerleşememiş ise burada da bir sorun vardır.
Birmilyonun üzerinde öğrencinin sınava girdiği yani bakanlıkça nitelikli diye adlandırılan sınavla öğrenci alan okullar için ter döktüğü bir sürecin sonunda sınavla öğrenci alan okullar için tercihte bulunan öğrenci sayısı 437.binde kalıyorsa bunu da düşünmek gerekir. Bu noktada öğrenciler ya yanlış yönlendirilmişlerdir ya da sistemi anlayamadıklarından yanlış tercihte bulunmuşlardır. Bu öğrenciler sınavla alan okullar için kullanmaları gereken beş tercih hakkını boş geçmişlerdir.
İşte bu veri dahi üzerinde başlı başına düşünülmesi gereken bir konudur.
Bugün okul ikincisi olan bir öğrenci sınavsız yerleştirme de yerleşememişse işte burası da sorunludur. Yada başka bir öğrenci okuduğu orta okula ailesinin il içi yer değiştirmesi nedeniyle okul değiştirdiğinden okulda bulunmuşluğu az kabul edilip yerleşememişse bu sistemin neresi başarılıdır?
Evet en iyi okul evine en yakın okuldur mantığı hem ekonomiktir hem de doğru bir mantıktır. Bunun gerçek ve geçerli kılınabilmesi için devletin üzerine düşen görevler vardır. Mevcut şartlarda bunu gerçekleştiremezsiniz. çünkü bu yapı ile eğitimde fırsat eşitliği ne öğrencinin ya da velinin tercihlerini karşılayamazsınız.
Bugün kurulan bu sistem ile öğrenci kayıt alanındaki okullara mahkum edilmektedir. Oysaki tüm kayıt alanlarındaki okullar eşit şartlara ya da başarı düzeylerine sahip değildir bu nedenledir ki vatandaş fırsat eşitliğinden mahrum kalmakta bir dayatma ile karşı karşıya bırakılmaktadır.
Ayrıca Meslek liseleri boyutuna baktığımızda her kayıt alanında aynı türden okul bulunmadığından öğrenciler istemedikleri türden okullara gitmek zorunda bırakılmaktadırlar. Buda yetmezmiş gibi onuncu sınıfta dahi okul yada alan değiştirmeleri zorlaşmaktadır.
İşte bu nedenlerle uygulanan sistem doğru değildir hele hele çocuklarından bir tanesini bile dışarıda bırakan sistemin doğruluğundan bahsetmek mümkün değildir.
Bu sistemi bu bürokratik yapı ve anlayış ile de düzeltemezsiniz.
Bakanlığın açıkladığı veriler anlamlıdır çok şey söylemektedir fakat açıklamadıkları belki de açıklayamadıkları veriler daha önemlidir.
1- Bu sınavdan tam puan ile çıkan yani tüm soruları doğru yapan öğrenci sayısı,
2- Sınavdaki testlere baktığımızda her bir testi yanlışsız ve eksiksiz tamamlayan öğrenci sayısı
3- Her bir testin Türkiye ortalaması
4- Yerel yerleştirme de her bir kritere göre yerleştirme sayıları ( İkametgah,... doğum tarihi dahil) ...
Bu sistem bakanın da ifade ettiği gibi kabul edilebilir bir sistem değildir. Sistemin temelinde öğrenci olmalı öğrencinin tercihleri, ilgisi ve yeteneği ön planda tutulmalıdır.
Veliyi servis gibi maliyetlerden kurtaracak, öğrenciyi yola, yolculuğa ve kazaya maruz bırakmayacak "en iyi okul evine en yakın okuldur" mantığı doğrudur fakat bunun işlemesi için devletin tüm okullari eşit hale getirmek, fırsat eşitliğini yaratmak, okul türleri arasında ayrım yapmamak ve öğrencinin tercihine en kısa yoldan ulaşmasını sağlamak öncelikli görev ve anlayışta olmalıdır.
Bu sistemi kurgulayanlar ve bu sistemi savunmaya kalkışanlar gerçekten öğrenciye veliye ve eğitim sistemine ihanet içindedirler.
Bakanın talimatına sonuçlar açıklanmadan önce uymayanlar ve uygulamayanlar ayrıca değerlendirilmelidir.
Başlayacak nakil sürecinde sistem yeniden gözden geçirilmeli, mağduriyetleri minimize edecek adımlar atılmalıdır.
Veriler ortada tercih dahi edilmeyen adeta boş kalan okulların öğrencilerin çok tercih ettiği anadolu liselerine dönüştürülmesi nakil sürecinde tercih sayısı artırılması ve zorlama tercihlerden kaçınılarak yerel yerleştirme kriterlerinin yeniden ele alınması alınabilecek en elzem tedbirlerdir.
Bu tedbirler dün yerleşen öğrencilerin haklarını ellerinden almayacağı gibi onların da yeniden tercih yapma şansları olduğu unutulmamalıdır.
Aksi halde bir yıl boyunca yaşatılan stresin yanında mutsuz, umutsuz bir nesil bizi beklemektedir. Dün gözyaşı döken çocuklarımız bunu hak etmemişlerdir. Onların bir damlacık gözyaşları her şeyin üstünde olmalıdır.
Maksut BALMUK
iPhone'umdan gönderildi