İşte Bugün gazetesinin 17 Haziran tarihli sürmanşet haberi
Türkiye, kamu yönetimi alanında gerçek anlamda bir reforma
imza atıyor
Kamuda çalışan memurlara iş garantisi veren 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
sil baştan değiştirilecek
Radikal değişiklik, Avrupa Birliği'ne (AB) uyum sürecinde en geç 2013 yılına
kadar tamamlanacak
Yeni sistemle birlikte devlet memurlarının çalışma sistemi özel sektörde olduğu
gibi serbest sözleşme esasına dayanacak. Devlet veya memur tek taraflı olarak
sözleşmeyi feshedebilecek... Devlet artık çalışmayan, işini aksatan ya da vatandaşa
kötü davranan memurunu uyarmakla kalmayacak, aynı zamanda işine son verebilecek.
657 AB'YE UYMUYOR
Türkiye'nin AB ile yaptığı müzakerelerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
“iş garantisi” özelliğiyle gündeme geldi. AB tarafı sendikal haklar,
grev ve lokavt konularının görüşülmesi sırasında 657 sayılı yasanın serbest
çalışma mekanizmasına ters düştüğünü ilettiler. Çalışma hayatının kamu ya da
özel sektör ayrımı olmaksızın bir bütün içerisinde ele alındığına işaret eden
AB tarafı, 657 sayılı yasanın özellikle iş garantisi vermesi nedeniyle kamu
çalışanları açısından bu bütünlüğü bozduğunu belirttiler.
PLANA GİRDİ
AB'den gelen bu kritik uyarıyı değerlendiren Türkiye, 2007-2013 dönemini
kapsayan 9. Plan'a 657 sayılı yasanın değiştirilmesiyle ilgili maddeyi ekledi.
Plan metnine göre Türkiye, 657 sayılı yasayı kaldırıp bunun yerine
geçecek yeni bir yasa yürürlüğe konacak. Yasa değişikliğiyle ilgili çalışmaların
başladığına işaret edilen plan metninde, gerekçe AB'ye uyum olarak ifade
edildi, ancak iş garantisinden bahsedilmedi.
HEMEN DEĞİL AMA...
AB müzakerelerini değerlendiren AB Genel Sekreterliği'nden üst düzey bir bürokrat,
“AB'de, 657'nin çalışma hayatı kurallarına uygun düşmediği açıkça ifade edildi.
657, AB'de ‘iş garantisi' olarak algılanıyor. Sendikal haklar, grev, lokavt...
Bütün bunlar serbest piyasa ortamının, çalışma hayatının olmazsa olmazları.
Türkiye hemen değil ama mutlaka kamu çalışanlarına iş garantisi sağlayan 657'yi
değiştirmek zorunda kalacak”dedi.
FİİLEN DÖNÜŞÜM VAR
Devlet personel rejimi konusunda bilgi veren yetkililer de, 657 sayılı yasada
ciddi değişiklikler yapılmaya başlandığını, ancak henüz iş garantisini düzenleyen
konulara değinilmediğini söylediler. Yetkililer, “AB'nin tarif ettiği şekildeki
değişiklikler için biraz daha zamana ihtiyaç var. Ancak, kamu personeli sisteminde
büyük bir değişiklik fiilen zaten yaşanıyor. Kamu çalışanları hızla sözleşmeliye
doğru kaydırılıyor. Yeni alınan elemanlar uzunca bir süredir sözleşmeli statüde
istihdam ediliyor. Mühendisler başta olmak üzere teknik personelin büyük bölümü
sözleşmeli. Sözleşmeli veznedarlar bile var. Bu personelle devlet birer yıllık
sözleşme imzalıyor. Süre bitiminde görev de bitiyor. Bu sayı arttığında AB'ye
uyum daha kolay olacak”dediler.
Memuru işten atmak zor
Devlet memurlarının çalışma usul ve esaslarını 657'nin yanı sıra Memurin Muhakemat
Kanunu belirliyor. Bu iki yasaya göre devlet memurlarını işten atmak ya da cezalandırmak
belirli kurallar ve şartlar çerçevesinde gerçekleşiyor. Bir memurun işten atılabilmesi
için mazeretsiz olarak en az 10 gün işe gelmemiş olması ya da 6 aydan uzun hapis
cezası alması gerekiyor. Onun dışında işe içkili gelme, arkadaşlarıyla aşırı
geçimsizlik, işi aksatma, vatandaşa (müşteriye) kötü davranma gibi durumlarda
kınamadan başlayan ve maaştan kesinti yapmaya doğru uzanan bir dizi sürecin
uygulanması gerekiyor. Süreçler tamamlanmadan memurun işine son verilemiyor.
Sayıları çok fazla değil
Türkiye'de memur sayısının fazla olduğu IMF başta olmak üzere bir çok kurum
tarafından ifade edilmekle birlikte OECD verileri aksini söylüyor. OECD'nin
2000 yılı verilerine göre, Finlandiya'da her 10, Kanada'da her 12, ABD ve Macaristan'da
13, ırlanda'da 14, Almanya ve Hollanda'da 19, ıspanya ve ıtalya'da da 25 kişiden
biri memur. Türkiye'de ise her 30 kişiden sadece 1'i memurluk yapıyor. Maliye
yetkilileri, Türkiye'de asıl sorunun sayı değil, memur dağılımındaki dengesizlik
olduğuna işaret ettiler. Memur sayısı son üç yıl içerisinde azalma gösterdi.
Bu azalışta, memur kadrolarının dondurulması, ayrılan veya emekli olan personelin
yerine en fazla yüzde 80'i kadar yeni memur alınmasına izin verilmesi yönündeki
düzenleme etkili oldu. Bu yıl devlet başta sağlık ve eğitim alanında olmak üzere
toplam 100 bine yakın personel alacak