IŞIL ÇALIŞKAN
ABD'de yaşayan bir adam emniyete gider, şikayetçi olduğu konunun öznesi doktordur. Kronik kalça ve bacak ağrısı çeken bu kişiyi doktor ameliyat etmeyi reddetmiştir. Nedeni ise sigara içmesi! Sigaranın kötü bir alışkanlık olduğunu kabul eden bu adam, 35 yıllık tiryakiliğinden sonra sigarayı bırakabileceğini düşünmüyor. Ama doktorları onunla hemfikir değil. Yapılan bir araştırmaya göre; yapılan ameliyatlarda sigara içenlerin enfeksiyon nedeniyle tekrar ameliyat olma şansı içmeyenlere göre yüzde 80 daha fazla. Ayrıca ameliyat sırasında çeşitli komplikasyonlar oluşabiliyor. Bunun için doktorlar hastalara herhangi bir ameliyattan önce sigarayı tamamen bırakmalarını, eğer yapamıyorlarsa da operasyon öncesinde ve sonrasında en az 6 ay süresince sigara içmemelerini öneriyor.
Ortopedik cerrah Dr. Bryan Edwards "En iyi sonucu almak istiyoruz. Bu istek, komplikasyonların oluşmasını engellemek adına talep ediliyor. Mesela ameliyatta kemikleri birleştirmeye çalışıyorsunuz, hastanın kan dolaşımı iyi değilse netice de iyi olmaz. Hastaları, 'Ameliyattan kaynaklanan komplikasyonlar şu anki durumunuza göre çok daha kötü' diye uyarıyoruz" dedi. Omurga ameliyatı uzmanı Dr. Leo Spector, doktorların ameliyat öncesi bir kontrol listesi hazırlamalarının önemine değinerek, bunun için hastalardan tiryakiliğe son vermesini istediklerini, en azından yarı yarıya azaltmalarını rica ettiklerini kaydetti. Spector, bir yıl sonra ise ameliyat edeceği hastalardan kesinlikle ve kesinlikle sigarayı bırakmalarını istediğini sözlerine ekledi. Hastalardan sadece sigarayı bırakması istenmiyor. Bazı uzmanlar diyabet ve obezitenin de ameliyatın başarısını azalttığını düşünüyor.
YARANIN İYİLEŞMESİNİ OLUMSUZ ETKİLER
Dr. Yavuz Dizdar: "Hiç etik değil. Doktorun böyle bir şey yapmaya hakkı yok. Doktor her halükarda hastanın iyiliği için çalışır. Bunun için de şart koşamaz. 'Şunu yapmazsan ben seni tedavi etmem' sözünün ucu: 'Sen suç işlediğin için ben senin ameliyatını yapmam' gibi alakasız yerlere varır. Tıbbi gerekçe sunarak azaltma ya da kesme durumu kesinlikle söz konusu olabilir ve haklıdır. Sigara, yaranın iyileşmesini olumsuz etkiler. O zaman bir azaltma veya kesme durumu söz konusu olabilir. Ama onun dışında 'sigarayı bırakmadığın sürece ben bu ameliyatı yapmam' demesi tıbbın genel felsefesiyle bağdaşmıyor. Amerikalılar farklı bir yerden bakar bu tip durumlarda. Risk almak istemez, hastanenin ortalamasını düşürür gibi gerekçelerle hareket eder."
UYGULAMA DOĞRU AMA ZORLAMAMALI
Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu: "Uygulamayı doğru buluyorum. Sigara içenlerin ağır operasyonlarda, kalp veya uzun süre yatmalarını gerektiren ortopedik ameliyatlardan sonra komplikasyon oranı daha fazla. Bu hem doktorun hem de hastanenin itibarı için önemli. Çünkü hastaya bir şey olduğu zaman çok sigara içiyordu denmez, ameliyat iyi geçmedi gibi bir yorum yapılabilir. Dolayısıyla en iyi şartlarda ameliyata alınmak istenmesi normal. Ama buna hastayı zorlamak ve ameliyatı yapmamak bence doğru değil."
HASTA VE DOKTOR ÖZELİNDE OLMALI
Dr. Ümit Aktaş: "Sigara içmek son derece zararlı ve tehlikeli bir uygulama. ABD'deki durumun etik olup olmadığını değerlendirmek bize düşmez. Biz Türkiye'deki uygulamalar için konuşabiliriz. Kişi, sağlık sorumluluğunu kendisi alır. Kendi sağlığınızı kendiniz korursunuz. Ama bu tek yönden açıklanabilecek ve değerlendirebilecek bir durum değildir. Örneğin sigara içmek gerçekten hastanın sağlığını bozacak kadar önemliyse ameliyat etmenin önemi olmayacaktır. Orada hasta ve doktor özelinde konuşmak gerekir. Genel bir açıklama yapamayız."
HASTA AYRIMI YAPILMAZ
Prof. Dr. Kağan Zengin: "Etik değil diye düşünüyorum. Çünkü acil durumlarda insanları mecbur ameliyat ediyoruz. Bu hasta sigara içiyor veya içmiyor, dili, dini farklı diye bir ayrım söz konusu olamaz. Bir hasta sigara içmiş ve kanser vakasına yakalanmış olabilir. Bu verilen 6 ay süresince hastalık ilerleyebilir. Geçmişinde içiyor diye de ameliyat etmemek söz konusu olmamalı."
ABD'deki doktorlar hastalarından ameliyattan önce ve sonrasında en az 6 ay sigara içmemelerini talep ediyor. Bunun öncelikli nedeni ise enfeksiyon sebebiyle tekrar ameliyat olma şansının, içmeyenlere göre yüzde 80 daha fazla oluşu.
Kaynak: Karar Gazetesi