Bu maaşla ev almak hayal...

Düşük gelirliler için Mortgage ile ev sahibi olmak hayal gibi görünüyor. Bin YTL kazancı olanlar mevcut faizlerle ancak 30 bin YTL'lik konut alabiliyor. 100 bin YTL'lik konut için ise gelirin en az 3500 YTL olması gerekiyor.

Referans Gazetesi'nde Selma Şenol imzasıyla yer alan haberde kira fiyatına ev sahibi yapmaya yönelik hayata geçirilen Mortgage, şimdilik düşük gelirlilerin yüzünü güldürmüyor. Mevcut kredi faizleri yüzünden düşük gelir grubundakilerin Mortgage hayallerini ileri bir tarihe ertelemeleri ya da yüksek bir risk altına girerek bütün gelirlerini aylık ödemelere ayırmaları gerekiyor.

Örneğin, aylık bin YTL geliri olan bir kişinin mevcut şartlarda kendini riske atmadan kredi ile konut alabilmesi için ayda ödeyebileceği maksimum taksit tutarını 333 YTL seviyesinde belirlemesi gerekiyor. Bankacılara göre bu rakamın üstüne çıkıldığında kişi ciddi bir risk altına girmiş olacak. Bankacılar kredi başvurusunda bulunan kişilerin ileride ödeme güçlüğüne düşmemeleri için aylık taksitlerinin, gelirlerinin üçte birini aşmaması gerektiği uyarısını yapıyor.

Bu durumda aylık 333 YTL taksitle 240 ay vadede tüketicinin alacağı maksimum kredi tutarı 22 bin YTL'de kalıyor. Mortgage Yasası'na göre alacağı evin yüzde 25'ini peşin ödemesi gereken tüketici ancak 30 bin YTL'lik bir konut alabiliyor. İstanbul gibi büyükşehirlerde 100 bin YTL'nin altında fiyatlarla düzgün bir konut bulmak neredeyse imkânsız.

RİSKİ GÖZE ALAN İÇİN EN FAZLA 65 BİN YTL

Aylık bin YTL kazanan tüketici "yüksek risk alacağım" diyerek bütün gelirini aylık taksitlere ayırmayı düşündüğünde bile ancak 65 bin YTL'lik kredi kullanabiliyor. Bu durumda eğer yüzde 25'ten fazla peşinat ödeme imkânı yoksa satın alabileceği konutun tutarı 87 bin YTL olacak. 100 bin YTL'lik konut için ise aylık gelirin en az 3600 YTL olması gerekiyor. Çünkü 100 bin YTL'lik konut için kullanılacak 75 bin YTL kredinin 240 ay vadede aylık ödemeleri 1209 YTL'yi buluyor. 150 bin YTL'lik bir evi almak için de aylık gelirin 5 bin YTL olması gerekiyor.

Bu tablo bankaların mevcut ortalama yüzde 1.50'lerde seyreden kredi faizleri için geçerli. Faizler yarım puan düştüğünde ödenecek rakamlar biraz daha aşağılara iniyor ama yine de risk çok fazla azalmıyor. Faizin yüzde 1'lere indiği durumda, 100 bin YTL'lik evi almak için ayda 2500 YTL gelir elde etmek yeterli oluyor. O zaman 240 ay vadede ödenecek aylık taksitler 833 YTL tutuyor.

Yüzde 1.50 faiz seviyesinden ancak 22 bin YTL kredi kullanabilen, bin YTL geliri olan tüketici için yarım puanlık faiz düşüşü, alabileceği kredi tutarının 31 bin YTL'ye çıkması anlamına geliyor. Bu durumda satın alınabilecek konut tutarı da 41 bin YTL'ye çıkıyor. Ancak İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük kentlerde bu fiyata da yaşanabilir standartları olan bir konut bulunamıyor.

FAİZLER 0.50'YE İNSE DE TAKSİTLER YİNE YÜKSEK

Bu arada mortgage sisteminde faizlerin yüzde 0.50'ye inmesi halinde bile 100 bin YTL'lik kredinin aylık taksitleri ancak 733 YTL'ye kadar inebiliyor. 5 yıl vadede yüzde 0.50 faizle alınan 100 bin YTL'lik kredinin taksidi 1947 YTL olurken 10 yıl vadede bu rakam 1125 YTL, 15 yıl vadede 860 YTL, 20 yıl vadede ise 733 YTL tutuyor. Mevcut yüzde 1,50'lik faiz seviyesine göre aylık taksitlerde en az 600, en fazla da 900 YTL tasarruf sağlanabiliyor.

KÜÇÜK ŞEHİRLER UYGUN OLUR

İş Bankası Bireysel Krediler Müdürü Ömer Çelebi, konut sahibi olmanın sadece faiz oranlarına bağlanmaması gerektiğini savunuyor. Konut bedeli ve kullanılan kredi tutarının da önemli parametreler olduğunu belirten Çelebi, "Aynı gelirle bir birey belki İstanbul'da ev sahibi olamaz ama bir başka şehirde olabilir. Genel olarak hane yıllık gelirinin 3.5 katı kadar bir borçlanma uygun denilebilir. Tüketicinin yeni bir evle ilgili ilave harcamalarının olabileceğini de hesaplayarak bütçesini dikkatli oluşturması riski denetlemenin en uygun yolu" dedi.

DAR GELİRLİYE HİTAP ETMEYECEK

Akbank Bireysel Bankacılık Pazarlama Bölümü Başkanı Cem Muratoğlu da mevcut kredilerin şu anda 3500-4000 YTL geliri olanlara hitap ettiğini belirterek "Faizler yüzde 1'in altına gerilese bile, yine dar gelirlinin ödeme gücüne hitap etmeyecek. Kişi başı gelir yıllık 5 bin dolar. Bunun ikiye katlanması gerekiyor" dedi.