Halk arasında "göç yolda düzenlenir" şeklinde yerleşik söz vardır. Bu söz; plansız şekilde uygulamaya konulan işlerde ortaya çıkan aksaklıkların, iş yapılırken düzeltilmeye çalışılması şeklinde anlaşılır. Bu sözün insan hayatında kabul edilmesi; işlerin kısa sürede tamamlanmasını engellemekte, olası sorunların çözülmesini geciktirmektedir.
Adalet Bakanlığı tarafından; zabıt katibi, mübaşir, hizmetli, teknisyen ve daha bir çok unvanda personel alımı yapılmaktadır. Özellikle, zabıt katibi ve mübaşir unvanlarında görev yapan adliye personeli işe başlatılmadan önce çalışacağı işle alakalı bilgiye sahip değildir. Personel alım ilanındaki şartları taşıyanlar, girdikleri sınavlarda başarılı olduktan sonra göreve başlatılmaktadır. Sınavı kazanıp atanmaya hak kazananlar, yapacağı işle alakalı eğitim verilmeden göreve başlatılmaktadır. Göreve başlayan personel, göreve başladığı birimde çalıştığı kişilerce mesleki konularda bilgilendirilmektedir. Personel göreve başlatılmadan, yapacağı işle alakalı bilgilendirilmemesi/eğitilmemesi, adalet hizmetlerinin uzun sürede sonuçlanmasına, zaten yoğun olan kalemlerdeki işlerin daha fazla yoğunlaşmasına, kendi işini yetiştiremeyen adliye personelinin yeni gelen personele iş öğretmesinden dolayı kalemdeki işlerin de artmasını beraberinde getirmektedir.
Öte yandan; Adalet Bakanlığı Memur Sınav Atama ve Nakil Yönetmeliğinde; personel alımında adalet mezunlarına öncelik tanınacağı belirtilmiş ise de, bu husus adalet komisyonları tarafından pek de dikkate alınmıyor. Alınan personele bakıldığında, adliyeye hayatında sadece adli sicil kaydı almak için gelen kişilerin memur olarak atandıkları görülmektedir. Gerek, göreve başlamadan önce eğitim verilmemesi, gerekse de adalet bölümü mezunlarının değil de, adli işlerin nasıl yürütüleceğine ilişkin en ufak bilgisi olmayan kişilerin atanması adliye çalışanlarının iş yükünü arttırdığı gibi, adalet hizmetlerinden beklenen faydanın gecikmesine sebep olmaktadır.
YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR?
Vatandaşların kamu hizmetlerine erişiminde eğitimli personelin istihdamı çok önemlidir. Bazı kurumlarda; personele atanmadan önce eğitim verilmekte, aldığı eğitimden sonra göreve başlatılmaktadır. İstisnalar hariç, zabıt katipliği sınavını kazananların çoğu, daha önce bu işin nasıl olduğu ile alakalı en ufak bilgisi olmadan işsiz kalmamak saikiyle bu işe başvurmaktadır. Mezun olduğu bölümde alım olduğunda ise, başka kuruma geçmektedir. Böylece zabıt katipliğini başka kuruma geçmek için basamak olarak kullanmakta, bu işe gerçekten ihtiyacı olanların önünü kapatmaktadır. Zabıt katipliğini basamak olarak kullanan kişilere ilişkin nelerin yapılması gerektiği başka bir yazının konusunu teşkil etmektedir; ama adliyelere personel alımında, işe gerçekten ihtiyacı olanların ve bu işi layıkıyla yapabilecek kapasitesi olanların tercih edilmesi gerekmektedir.
Öncellikle; Zabıt katipliği, mübaşir unvanlarına personel alımı yapıldığında, personel göreve başlatılmadan önce sıkı bir disiplin içinde eğitilmesi gerekir. Personelin işini bilinçli olarak yapması için; Tebligat hukukundan Anayasal bilgilere, CMK'dan HMK'ya, Bakanlık genelgelerinden Bakanlık yönetmeliklerine, yurtdışına gönderilecek tebligatlarda uyulması gereken hususlara, UYAP Ekranlarının kullanımına ve daha bir çok mesleki konulara ilişkin detaylı eğitime tabi tutulması gerekmektedir. Özellikle tebligat hukuku, hak doğurucu, süreli işlemler bakımından çok önemlidir. Buradan hareketle; Her ne kadar Adalet Bakanlığı'nın yurtdışına yapılacak tebligatlara ilişkin yayımladığı 63/2 ve 63/3 sayılı genelgeleri olsa da; adliye çalışanlarının büyük bir kısmı yurtdışına gönderilecek tebligatların ve 25/A'ya göre yapılacak tebligatların nasıl yapılması gerektiği konusunda maalesef bilgi sahibi değildir.
Adalet Teşkilatını Güçlendirme Vakfı'nın, Antalya ve Rize Eğitim Merkezlerinde verilen eğitimlerin personele verdiği moral ve motivasyon yadsınamaz. O merkezlerde eğitim olarak verilen derslerin bazıları iş yerinin stresinden uzaklaştırılması için düzenlenmiş oluyor. Yukarıda da izah ettiğimiz üzere; eğitim konusunda disiplinli olmak, personelin işini bilinçli olarak yapması için elzem olmaktadır.
Taşra teşkilatında, mahkemelerde çalışan zabıt katiplerinin çoğu tek başına çalışmaktadır. Yapacağı işle alakalı bilgi sahibi olmadan göreve başlatıldığı için, işini başkalarından öğrenebildiği bilgilerle sürdürmektedir. Tek başına çalışan çoğu personel; yapacağı işi bilmediğinden ve çevresinde kendisine iş öğretecek kişilerin de kendi işinin yoğun olmasından dolayı işi öğrenmekte zorlanmakta, bu da yeni göreve başlayan personelin işin yoğunluğunu stres yapmasına sebep olmakta, işin verdiği stresten dolayı da psikosomatik hastalıklara duçar olmaktadır. Bu yeknesaklığa son verilmesi için personelin atanmadan önce mutlaka çalışacağı unvan ile alakalı eğitime alınması gerekmektedir.
Sonuç itibarıyla;
- Personel alımında, sınav izni verilen komisyonların alacağı personelin ne
kadarının adalet mezunlarından oluşacağına ilişkin komisyonlara kota konulmalı
ve bu da Adalet Bakanlığı Memur Sınav Atama ve Nakil Yönetmeliğinde kendine
yer bulmalıdır.
- Personelin yapacağı işle alakalı gerek UYAP ekranlarının kullanımı gerekse
de mevzuat konularında detaylı eğitime alınmasına yönelik düzenlemeler yapılmalıdır.
"İnsan eğitimle doğmaz; ama eğitimle yaşar."
Konunun önemi Adalet Bakanlığı'nın sayın yetkilileri tarafından dikkate alınıp,
gerekli düzenlemelerin yapılması dileğiyle.