Kontrolsüz Zekanın Sonuçları Çok Acı Olabilir

Zekayı kötücül değil, iyiye yönelik kullanması da en önemlisidir. Vicdanı gelişmiş bir zeka her şeyden önemlidir. Kontrolsüz zekânın sonuçları ise çok acıdır. Unutmayalım ki Hitler de bir dâhiydi.

Bu hafta gündemi oldukça meşgul eden bir sosyal medya -sonrasında görsel/yazılı medya- olgusu yaşandı. Çocuk hakları ihlaline girdiğini düşündüğüm bu olgunun kendisi üzerinde durmayacağım

Bir tartışmanın fitili ateşlendi. Kimisi çocuğu göklere çıkarıp ilahlaştırırken, kimisi de eleştirilerle yerden yere vurdu. Çocuğu eleştiremezsiniz. Sistemi ya da aileyi eleştirebilirsiniz. Çocuk hayatı hata yapa yapa öğrenir ve buna hakkı vardır.

Peki nedir üstün zeka? Uzmanlar artık üstün zeka tanımı yerine üstün potansiyelli ya da üstün yetenekliyi tercih ediyorlar. Çünkü testlerle ölçülemeyen zeka türleri de var. Ayrıca bir çocuğa sürekli onun üstün zekalı olduğunu söylemek, ondan beklentiniz olduğunu hissettirir ve çocuğun omuzlarına çok ağır bir yük bindirir.

KİMDİR ÜSTÜN POTANSİYELLİ? Akademik ya da sanatın bir alanında ya da liderlik, dil, bedeni iyi kullanabilme gibi alanlarda normalin üstünde bir yeteneğe sahip kişi demektir. Her bir özel yetenek için beynimizin farklı bölgelerinin değişik oranda koordineli bir şekilde çalışması gerekir.

Bu sebeple belli bir alanda çok özel yeteneklere sahip bir çocuk, başka bir alanda çok başarısız olabilir. O nedenle önce şunu bilmeliyiz. Bu çocuklar ‘süper’ çocuklar değildir. Toplumdaki oranları ise yüzde 1-2 kadardır. Hatta Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Departmanı verilerine göre yüzde 6, yani hiç de az bir oran değil.

Zeka kendini farklı farklı alanlarda gösterebiliyor. Biz sadece anlayabildiklerimize üstün zekalı diyoruz. Örneğin kinestetik zeka diye bir kavram var. Bedensel zeka yani. Bunun yurt dışı örneği Jim Carrey, bizim ülkemizdeki örneği ise Ahmet Kural.

Bedenlerine çok hâkim bir şekilde oyunculuk yapıyorlar ve kılıktan kılığa girebiliyorlar. Ama bunu ölçebileceğimiz bir IQ testi yok. O yüzden bir çocuğun üstün potansiyelli olduğunu sadece belli alanlarda test edebiliriz. Her alan için kesin olarak anlayabileceğimiz matematik gibi kriterleri yok.

Bedenlerine çok hâkim bir şekilde oyunculuk yapıyorlar ve kılıktan kılığa girebiliyorlar. Ama bunu ölçebileceğimiz bir IQ testi yok. O yüzden bir çocuğun üstün potansiyelli olduğunu sadece belli alanlarda test edebiliriz. Her alan için kesin olarak anlayabileceğimiz matematik gibi kriterleri yok.

Ayrıca ilk örnekte bahsettiğim çocuk tipi, genellikle üstün potansiyelliden ziyade başka bozuklukları gösterebiliyor. Bilgi kirliliğinden dolayı her hareketli çocuk üstün potansiyelli olarak düşünülüyor.

ÜSTÜN POTANSİYELLİ OLMAK NEYİ İFADE EDER? Üstün potansiyelli olmak, potansiyeli bulunan alana, yoğun bir emek yatırımı yaparsa yüksek başarı sağlayabilir anlamına geliyor. Ama bu çocukların önünde çok büyük başka engeller var. Bir alanda büyük yetenek gösterseler de duygusal anlamda hâlâ çocuklar.

Diğer çocuklara göre farkındalıkları daha yüksek olduğu için çok daha kırılganlar. Yani ince çeperli camdan bir bardağa benzer üstün potansiyelli çocuk. Dikkat etmezseniz kırılır, unufak olur. Bu yüzden ailenin önemi çok büyüktür. Bu çocukların en büyük ihtiyacı aile içinde yeteneğinden bağımsız olarak koşulsuz sevildiğini hissetmektir.

Özel bir yeteneğe sahip olduğu için şanslı olduğu ama yeteneğin çalışma olmadan hiçbir anlam ifade etmeyeceği uygun bir şekilde ifade edilmeli. Zekayı kötücül değil, iyiye yönelik kullanması en önemlisidir.

Vicdan ve merhamet aileden öğrenilir. Vicdanı gelişmiş bir zeka her şeyden önemlidir. Unutmayalım ki Hitler de bir dahiydi. Kontrolsüz zekânın sonuçları çok acıdır. (Akşam Gazetesi)