Safra Kesesi Ta��yla �lgili Bilmeniz Gerekenler

Genel Cerrahi Uzman� Op. Dr. Mehmet �zt�rk safra kesesi ta�lar� ile ilgili bilmeniz gereken noktalar� s�ralad�

Safra kesesi; karaci�erin alt y�zeyinde, ona yap��k, 50 ml hacmi olan, safran�n depolanmas�n� ve konsantre edilmesini sa�layan, armut bi�iminde bir organd�r.
Karaci�erin �retti�i safra; kanallar yoluyla bu kesede birikerek yemek sonras�nda, �zellikle ya�l� g�dalar�n sindirimi amac�yla ba��rsa�a d�k�l�yor.
Her 10 eri�kinden birinde olan safra ta��, �zellikle 30 ya��ndan sonra kad�nlarda daha s�k g�r�l�yor.
60 ya��ndan sonra erkeklerin y�zde 10-15?inde, kad�nlar�n y�zde 30-40?�nda safra ta�� olu�uyor.
Safra ta��, safra kesesinde ya da safra yollar�nda safra i�eri�inin yo�unla�mas�yla olu�uyor.
Safra ta��, genellikle safra kesesinin i�inde olu�uyor fakat safran�n bulundu�u her yerde (karacai�er i�i, karaci�er d�� ana safra yollar�, safra kesesi kanal� gibi) safra ta�� olu�abiliyor.
Safra kesesi ta��n�n iki �e�idi bulunuyor: Kolesterol ve pigment ta�lar�
1-Kolesterol ta�lar�: Safra kesesi i�inde kolesterol birikmesi nedeniyle olu�an bu ta�lar, safra ta�lar�n�n %80?ini olu�turuyor.
2-Pigment ta�lar�: Safray� olu�turan elementlerden biri olan "bilirubin"in safra kesesinde birikmesiyle olu�an bu ta�lar ise safra ta�lar�n�n %20?sini olu�turuyor.
Safra kesesinde, ta��n tahribat�na ba�l� olarak zamanla enfeksiyon ve buna ba�l� �ikayet ve bulgular geli�ebiliyor: Yayg�n kar�n a�r�s�, s�rta ve sa� k�rek kemi�i alt�na yay�lan a�r�, kar�n sa� �st b�lgesine vuran a�r�, bulant�, kusma, ate� ve ��me.
Titreme, �i�kinlik, haz�ms�zl�k, kar�nda gaz art��, ge�irme ve ya�l� g�dalara tahamm�ls�zl�k de yine bulgular aras�nda yer al�yor
Safra kanal� ta� ile t�kand��nda ise sar�l�k, sar� cilt ve g�zler, kil rengi d��k�, koyu �ay gibi idrar belirtileri g�r�l�yor.
�ikayetler genelde a��r ya�l� g�dalar yendi�inde ve geceleri ba�l�yor.
Safra kesesi ta�� risk fakt�rleri �u �ekilde s�ralan�yor:
1-Kad�n olmak: Safra kesesi ta�� ve iltihab� olu�mas� i�in ba�l� ba��na risk fakt�r�. �zellikle 5F bulgusu �nemli
Fat-Kilolu olmak
Female-Kad�n olmak
Fertile-�ok do�um yapm�� olmak
Fair-A��k tenli ve sar��n olmak
Forty-40 ya� ve �zeri olmak
2-�i�manl�k: �zellikle �i�man kad�nlarda daha s�k g�r�l�yor.
3-�strojen hormonu (kad�nl�k hormonu): Hamilelik d��nda �strojen hormon tedavisi (HRT), gebelik �nleyici ila�lar�n kullan�m� kolesterol ve safra miktar�n� art�rarak ta� olu�umunu provoke ediyor.
4-Irk: Amerikan yerlilerinde daha s�k g�r�l�yor.
5-Cinsiyet: Kad�nlarda 2 kat daha fazla g�r�l�yor.
6-Ya�: 40 ya� ve �zerinde daha s�k g�r�l�yor.
7-Kolesterol d��r�c� ila�lar
8-�eker hastal��: Ya� asitleri ve trigliseritler art�yor.
9-H�zl� kilo kayb�: Karaci�erden safra yollar�na kolesterol salg�s� art�yor.
10-�la�lar: Gebelik �nleyici ila�lar�, hormon tedavisi ila�lar� (menopozda, kolesterol d��r�c� ila�lar ve idrar s�kt�r�c� ila�lar
11-Uzun s�re sadece damar yolu ile beslenme (TPN)
12-Karaci�er sirozu
13-Omurilik yaralanmalar� (fel� ve yatalak olmak)
14-Crohn hastal��
Safra kesesi ta�� ve iltihab�n�n, detayl� muayene ile (ultrasonografi,kan tetkikleri,MRCP,ERCP,bilgisayarl� tomografi) te�his ediliyor.
Tedavisi ise safra kesesinin cerrahi olarak al�nmas�yla sa�lan�yor.

8 Kas�m 2014