Dolardan çıkan kazandı: Son 3 ayda 6 milyar dolar
Kurların yüksek seyretmesi, bankalardaki doların yüksekten satışını da beraberinde getiriyor. 26 Kasım ile biten haftada bankalardaki döviz hesaplarından 1,8 milyar dolarlık çıkış oldu. Yurtiçi yerleşiklerin kar amacıyla son üç ayda yaptığı döviz satışı toplamı 6 milyar doları aştı.
Merkez Bankası, enflasyonla mücadelede kararlılık mesajı verirken, faiz indirimlerine başladığı eylül ayından bu yana döviz hesaplarında da çözülmeler görüldü. Merkez Bankası verilerinden yapılan belirlemelere göre, son 13 haftada vatandaş ve şirketler 6 milyar 40 milyon dolar bozdurdu. Söz konusu haftada döviz hesaplarındaki çözülmenin büyük bölümü vatandaştan geldi. Buna göre, 3 Eylül-26 Kasım haftasında vatandaş 5 milyar dolar, şirketler 1 milyar 40 milyon dolar bozdurdu.
VATANDAŞTAN KAR SATIŞI
Böylelikle, hem vatandaşın hem de şirketlerin yaptığı kar satışıyla bankalardaki yabancı para mevduatlar toplamda 266.4 milyar dolardan 259.5 milyar dolara gerilerken, sadece gerçek kişilerin yani vatandaşın bankadaki döviz mevduatları 142 milyar 704 milyon dolara indi. Şirketlerin de 89 milyar 372 milyon dolara geriledi. Bu rakam 3 Eylül haftasında gerçek kişilerde 148 milyar dolar, şirketlerde 90 milyar 417 milyon dolardı. Merkez Bankası, 24 Eylül'de faizde 100 puan, ekimde 200 baz puan, kasımda da 100 baz puan indirime gitmişti.
TL HESAPLAR 1.9 TRİLYON LİRA
Döviz mevduatlarında kar satışa sürerken, TL mevduatlarda da yükseliş görüldü. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 3 Eylül 2021 itibariyle bankalarda 1 trilyon 764 milyar 750 milyon lira olan TL mevduatlar, 26 Kasım haftasında 1 trilyon 953 milyar liraya dayanırken, bu rakamın 441.4 milyar lirası vadesiz, 1 trilyon 310 milyar liralık kısmı vadeli hesaplarda yer aldı. Bankalardaki TL hesaplarının son üç ayda 189 milyar lira artış gösterdiği hesaplandı.
Üç yıl önceki senaryo
Diğer taraftan kur yükselişleri karşısında Merkez Bankası, dövize müdahale ederek olası yüksek artışlara izin vermeyeceğini de göstermiş oldu. Dövizde benzer kur atakları ABD'li rahip Andrew Brunson gerilimiyle ABD ile 2018 yılında yaşanmıştı. ABD gerilimi öncesi 3 Temmuz 2018'de 4,98 lira olan döviz kuru Merkez Bankası'nın müdahaleleriyle 30 Aralık 2019 tarihine kadar 5,95 bandında tutularak, aşırı yükselişine izin verilmemişti.