Primini ödeyerek nasıl emekli olunur?
Çalışanların sağlık hizmetinden yararlanması, emeklilik hakkı kazanması için devlete ödenen sigorta primi büyük önem taşıyor. Aylık ödenen Sosyal Güvenlik Kurumu prim tutarı çalışanın aldığı brüt maaş üzerinden hesaplanarak belirleniyor. Yıllarca yatırılan bu primlerle sağlık harcamalarının bir kısmı, engelli veya malul olma durumunda bağlanacak maaş, rapor dönemlerinde alınan iş göremezlik ödeneği, işsizlik maaşı karşılanıyor. Prim günü ve yaş dolduğunda alınacak emekli aylığının karşılığı olarak bu primler kesilmiyor.
Sigorta primini kendi ödeyerek emekli olmak isteyenler isteğe bağlı sigorta yaptırabiliyor. İsteğe bağlı sigorta primi bu yıl için en düşük 1601 lira oldu. Kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlar ile esnaf muaflığından yararlanan kadınların ödeyeceği isteğe bağlı sigorta primi de aylık 1547 lira olarak uygulanacak. Doğum, askerlik borçlanması için günlük en düşük prim 53 lira, en yüksek prim 400 lira yatırılacak. Kısmi süreli çalışanlar bu yıl günlük 33.36 lira prim ödeyerek eksik günlerini 30 güne tamamlayabilir. Ev hizmetlerinde ayda 10 gün işçi çalıştıranlar bu yıl en az 625.50 lira 30 gün işçi çalıştıranlar da 1876 lira sigorta primi ödeyecek.
İsteğe bağlı sigorta, evde çalışanlar için yatırılacak prim tutarları, yurtdışı borçlanma başta olmak üzere merak edilen soruların yanıtları şöyle:
1-İsteğe bağlı sigorta nedir, toplu ödeme imkanı var mı?
İsteğe bağlı sigorta; 4A kapsamında olup 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayan, herhangi bir şekilde mecburi olarak sigortalı olma zorunluluğu bulunmayanların kendi primlerini ödemesiyle sağlık hizmeti almayı ve emekli olma fırsatı sunar. İsteğe bağlı olarak prim yatıranların uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tabi olmasını sağlar. Yaş şartı tamamsa borçlanma yoluyla toplu ödeme ile erken emeklilik mümkün olabilir.
2-4A isteğe bağlı sigorta nasıl yapılır?
İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenler e-devlet üzerinden veya "İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi" ile ikametgahının bulunduğu yerdeki SGK müdürlüklerine başvurabilir.
3-Fazla ödenen sigorta primlerini iade alınır mı?
Birden çok iş yerinde çalıştığı için yüksek prim ödeyen sigortalıların Sosyal Güvenlik Kurumu'na fazladan ödedikleri primleri geri alma hakları bulunuyor. SGK, aldığı uzun vadeli sigorta primlerinin, yaşlılık aylığı bağlayamadığı kısmını iade eder. Tavanı aşan kısmın tamamının sigortalı hissesi çalışana ödenebiliyor. Ancak emekli aylığı çalışanın mevcut prim gün sayısı üzerinden hesaplanır. Bu nedenle prim iadesi söz konusu olmaz.
4-İsteğe bağlı sigortalılar ne kadar prim ödüyor?
İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim kişinin tercihine bağlı olmakla birlikte sınırlama bulunuyor. En az brüt asgari ücretin yüzde 32'si, en çok da brüt asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32'si kadar. Bu yıl isteğe bağlı sigorta yaptıracaklar aylık en az 1601 lira ödeyecek. Kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyette bulunan, esnaf muaflığından yararlanan kadınların ödeyeceği prim ise 1547 lira olacak.
5-İsteğe bağlı sigorta için gerekli şartlar neler?
Birinci adımda isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesiyle SGK'ya başvuru, 18 yaşını doldurmuş olmak ve her ay prim yatırılması gerekiyor. Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak, ay içinde 30 günden az çalışmak, kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmaması gerekiyor.
6- Kısmi süreli çalışanlar eksik prim gününü nasıl tamamlayabilir?
Kısmi süreli işlerde çalışanlar eksik prim gününü 30 güne tamamlamak için primini kendi öder. Genel Sağlık Sigortası prim borcu olmayanlar asgari ücretin yüzde 20'si oranında ödeme yapıyor. GSS prim borcu olmayan part-time çalışanlar bu yıl günlük 33.36 lira prim yatırarak eksik gününü 30 güne tamamlayabilir.
7-Yaş koşulunu yerine getiriyorum, emeklilik için borçlanmaya gideceğim. Ne kadar ödemem gerekiyor?
Doğum ve askerlik borçlanması için bu yıl en düşük prim 53 lira, en yüksek prim de 400 lira oldu.
8-Ev hizmetlerinde ayda 10 gün, altı ve üstü çalışanlar için bu yıl yatırılacak prim tutarı ne kadar?
Ev hizmetlerinde ayda 10 gün çalışan için en az 625.50 lira, 30 gün işçi çalıştıranlar 1876 lira sigorta primi ödeyecek. Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az işçi çalıştıranlar sadece iş kazası, meslek hastalığı sigortası primi yatırıyor. Bu kapsamda ödenecek prim tutarı günlük 3.34 lira, 9 gün çalıştırmaları halinde de 30 lira olacak.
9- Ev hizmetlerinde 10 günden az çalışan kendi primini yatırabilir mi?
Ev hizmetlerinde aynı işverenin yanında ayda 10 günden az çalışanlar primini yatırabilir. Bu yıl için ödenek prim tutarı 1626 lira olacak.
10- Yurtdışında yaşayıp borçlanmaya gidecekler kaç lira prim ödeyecek?
Yurt dışı borçlanmada prime esas kazancın yüzde 45'i oranında prim alınıyor. Yurtdışı borçlanması yapacakların günlük en az 75 lira prim ödemesi gerekiyor.
Hazal Ateş