Emekli aylığı asgari ücret karşısında eriyor

Sosyal Güvenlik Kurumundan 13,9 milyon kişi emekli, dul-yetim aylığı almaktadır. Bu sayı içerisinde emekli aylığı alanların sayısı 9,4 milyon, oranı ise % 68'tir.

9,4 milyon emeklinin % 67'sine karşılık gelen 6,3 milyon kişisi SSK emeklisidir.

4447 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki dönemde 506 sayıl Kanuna göre yaşlılık aylıkları katsayı esasına dayalı gösterge sistemine göre hesaplanmaktaydı.

Gösterge sistemine göre 1999 Aralık ayı itibariyle bağlanacak en düşük aylık miktarı 79,59 TL, en yüksek aylık miktarı ise 154,79 TL'dir. Bu aylıklara ayrıca 4,69 TL tutarında sosyal yardım zammı ilave edilmektedir. 2000 yılından önce emekli olan SSK'lılar için intibak düzenlemesi yapılmış ve 2013 yılında intibak farkları verilmiştir.

SSK emeklilerinin aylıkları; 2000-2003 yılları arasında her ay bir önceki ay için açıklanan TÜFE oranına, 2003-2009 yılları arasında belirli bir oranda ya da seyyanen, 2009 yılından itibaren de her yılın Ocak ve Temmuz aylarında, bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen TÜFE oranına göre artırılmıştır.

SSK emeklilikleri açısından 1999 Aralık ayında bağlanan ve 2000-2023/Ocak arasında geçen dönemdeki artışlara göre belirlenen en düşük ve en yüksek ödenen aylıkların, yine bu dönemdeki asgari ücretin net tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Tabloya bakıldığında 2001 yılı Aralık ayındaki asgari ücret 122,2 TL iken bu ayda ödenen en düşük emekli aylığı asgari ücretten % 60,4 daha fazla olacak şekilde 196 TL iken, 376,8 TL olan en yüksek emekli aylığı ise asgari ücretin % 208,4 fazlası idi.

Ancak, zaman içeresinde bu denge emekli aylıkları aleyhine değişmeye başlamış ve 2016 Ocak ayında en düşük emekli aylığı binde 7 oranında asgari ücretin altında kalmıştır.

2023 yılına gelindiğinde asgari ücretin net tutarı 8.506,8 TL'ye, en düşük emekli aylığı 6.093,2 TL'ye, en yüksek emekli aylığı ise 11.677,5 TL'ye yükselmiştir.

Günümüz itibariyle en düşük emekli aylığının asgari ücrete oranı, -28,4% olmuş ve asgari ücretten % 60 daha fazla emekli aylığı alan kişi bugün itibariyle 6.093 TL alır duruma gelmiştir.

Asgari ücretin % 208,4'ünden fazla en yüksek emekli aylığına alan kişinin günümüz itibariyle bu oranı % 37,3'e gerilemiştir.

2008 yılında sonra bağlanan emekli aylıkları yönüyle bakıldığında ise 5.500 TL olan en düşük emekli aylığının asgari ücret karşısındaki durumu ise -35,3% oranıyla içler acısıdır.

Günümüz ekonomik koşulları dikkate alındığında, asgari ücret ve emekli aylıklarının yeterli düzeyde olduğunu söylemek doğru olmadığı gibi, emekli aylıklarının asgari ücret karşısında eridiğini görmezden gelmekte bir o kadar doğru değildir.

Sonuç olarak, çalışan ile emekliler arasındaki denge de gözetilmek ve çalışma hayatının tamamını asgari ücret üzerinden sürdürerek emekli olan bir kişinin çalışma hayatında elde ettiği ücretten daha fazla bir ücret almasının da sosyal güvenlik mantığı ile örtüşmeyeceğini de göz önünde bulundurmak suretiyle hem asgari ücretin hem de emekli aylık seviyelerinin günün ekonomik koşullarına göre yeniden ele alınması gerektiği aşikardır.