Yüzlerce tır, şoförünü bekliyor! İhracat taşımaları sıkıntıda
6 Şubat sabahı deprem haberini alan Hataylı TIR şoförleri, ihracat yüklü TIR'ları yol kenarında bırakarak ailelerinin yanına koştu. Türkiye'nin en büyük frigo filosuna sahip Hataylı nakliyecilerin binlerce TIR'ının atıl durumda beklemesi, depremden etkilenmeyen illerde de ihracat taşımalarının aksamasına neden oldu.

Onbinlerce can kaybına neden olan Kahramanmaraş merkezli deprem üçüncü haftayı geride bırakırken, yaşanan felaketin ekonomide yarattığı hasar da büyüyor. Başta Avrupa ve Rusya'ya yapılan yaş sebze meyve ihracatı olmak üzere Türkiye'nin uluslararası taşımalarında önemli bir paya sahip olan Hataylı nakliyecilerin binlerce TIR'ı şoför olmadığı için atıl durumda bekliyor. Deprem haberini alan Hataylı şoförler, yükleriyle birlikte yol kenarlarına bıraktıkları TIR'lara dönmek için depremzede ailelerinin barınma sorununu çözmeyi bekliyor.
Aynı zamanda Hatay merkezli bir nakliye firmasının sahibi olan Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkan Yardımcısı Kemal Gül, nakliyeciler olarak en büyük sıkıntıyı TIR sürücüleri konusunda yaşadıklarını belirtti. Avrupa ve Rusya başta olmak üzere çeşitli ülkelere ihracat yükü taşıyan TIR şoförleri, deprem haberini alır almaz kullandıkları açları yol kenarlarında uygun alanlara park ederek ailelerinin yanına koşmuş. TIR şoförünün çok büyük bir kısmının evi yıkılırken, önemli bir kısmında da aile üyelerinden kayıplar var.
EKONOMİ gazetesin'den Aysel Yücel'e konuşan Kemal Gül, "İhracata giden ya da ithalattan dönen sürücülerimiz deprem haberini alır almaz içindeki yükle birlikte araçları bulundukları yerde bırakıp Hatay'a koştu. Kim olsa aynı şeyi yapardı. Çocuğunu, eşini, yakınını kaybedenler oldu. Dolayısıyla bu araçlar çeşitli ülke ve şehirlerde atıl durumda kaldı" dedi. Avrupa'da, Rusya'da, Bolu'da, İstanbul'da, Kapıkule'de ve daha birçok farklı bölgede şoförleri tarafından terk edilmiş binlerce araç var. Bu araçların içerisinde yaş sebze meyveden, teknoloji ürünlerine kadar milyonlarca dolarlık ihracat ya da ithalat yükü var.
Kemal Gül, bölgedeki nakliyecilerin toparlanmaya çalıştığını ancak bunun kolay olmadığını söyledi. Hatay'a gelen şoförler, bir yandan yaşanan felaketin yasını tutarken diğer yandan işe dönmek için ailelerinin barınma sorununu çözmeyi bekliyor. Gül, "Sürücülerin aileleri depremde büyük zarar gördü. Yakın illere taşınmaya çalışıyorlar. Şu anda Hatay'da yerleşim diye bir şey kalmadı. Evler yıkıldı, yıkılmayan evlerin içine de girmek mümkün değil. Çünkü en ufak bir sarsıntıda onlar da onlar da yıkılır. Şoförler işe dönemediği için de binlerce TIR atıl durumda bekliyor" diye konuştu. Gül, firma sahipleri olarak şoförlerin ev sorununu çözmeye çalıştıklarını ifade etti.
"Çalışmama lüksümüz yok"
Kemal Gül, sadece kendi firmasında şoför olmadığı için onlarca aracın atıl durumda
park alanlarında yattığını söyledi. Bu hafta ancak günde bir iki TIR'ı sefere
çıkarabildiklerini söyleyen Gül, "Şoförlerimizin ailesi güvende olursa işe dönerler.
Hiçbirimizin aylarca, yıllarca gelir getirmeden yaşama lüksümüz yok. Biz nakliyecilerin
de bizim merkezimiz yok. Bilgisayarımız yok. Biz şu anda mobil çalışmaya razıyız.
Tekrar toparlayıp faaliyete geçmek istiyoruz" açıklamasını yaptı.
Antakya Gümrüğü bu hafta açılacak
Deprem nedeniyle bölgenin önemli gümrüklerinden biri olan Antakya Gümrüğü kapatılmıştı.
Çünkü birçok gümrük çalışanı depremde hayatını kaybetti. Aldığımız bilgilere
göre gümrüğün bu hafta yeniden faaliyete başlaması bekleniyor. Bölgede üretilerek
Avrupa'nın yanı sıra Rusya, Irak ve Suriye gibi ülkelere gönderilen ihracat
mallarının gümrük işlemleri burada yapılıyor. UND Başkan Yardımcısı Kemal Gül,
"Gümrükte teknik donanımlar yapılmaya başlandı bu hafta içerisinde. İnşallah
aktif hale gelecek. Hatay'dan yaş sebze meyve taşıyabileceğiz" dedi. Olağan
dönemde bu gümrükten günlük 80 TIR çıkış yapıyor" dedi. Kemal Gül, çarkın yeniden
dönmesi için gümrüğün faaliyete başlamasının yanı sıra ihracatçı ve nakliyecinin
de barınma ve çalışma ortamının sağlanması gerektiğini ifade ediyor.
Rusya'ya yaş sebze meyvenin tamamını taşıyorlar
Depremden en ağır hasarı gören illerden biri olan Hatay, bölgedeki uluslararası
nakliyenin en önemli merkezlerinden biri. Depremin merkez üssü Kahramanmaraş'ta
uluslararası nakliye firması yok denecek kadar az. Adana'da ise az sayıda var.
Hatay'dan sonra en fazla uluslararası nakliye firması bulunan il Gaziantep ama
onun da payı Hatay'ın çeyreği bile değil. Hatay'da 500'e yakın nakliye firması
bulunuyor. Bu firmaların toplam filosunda 9 bine yakın TIR mevcut. Bu firmalar
ağırlıklı olarak Avrupa'ya taşıma yapıyor. Toplam taşımalarda Avrupa'nın payı
yüzde 50'yi geçiyor. Taşımaların yüzde 30'ayakını Rusya'ya gerçekleşiyor. Türkiye'den
Rusya'ya yapılan yaz sebze meyve ihracatının ise neredeyse tamamı Hataylı nakliyeciler
tarafından yapılıyor. Çünkü bölgede soğuk gıda taşımaya uygun araçlar sadece
Hataylı nakliyecilerde var. Sadece Hatay'dan değil Mersin, Adana hatta batıdaki
birçok ilden Rusya'ya yapılan taşımalarda Hatay'dan yapılıyor. 2022 yılında
Rusya'ya yüzde 19 artışla 1.2 milyar dolarlık yaş sebze meyve ihracatı yapılmıştı.
Hataylı nakliyeciler Irak, İran ve Türk Cumhuriyetlere de taşıma yapıyor. Savaş
öncesi Suriye taşımalarının da tamamını Hataylı nakliyeciler yapıyordu.
Mersinli ve Antalyalı ihracatçı da araç bulmakta zorlanıyor
Depremde büyük hasar gören illerde, üretim ve ihracat büyük oranda durduğu için
nakliyede yaşanan sorunlar henüz çok hissedilmiyor. Ancak bölgedeki nakliyeciler
ile çalışan Mersin ve Antalya gibi illerdeki ihracatçılar ise malını taşıtacak
TIR bulmakta zorlanıyor. Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim
Kurulu Başkanı Nejdet Sin, deprem bölgesindeki birçok üretim tesisinin büyük
hasar aldığını belirtti. Bu nedenle firmaların ihracat faaliyetleri de durmuş
durumda. Birçok firma depolardaki ve tesislerdeki mallarını kurtarmaya çalışırken
bir yandan da hasar tespit çalışması yapıyor. Akdeniz Mobilya, Kağıt ve Orman
Ürünleri ihracatçıları Birliği (AKAMİB) Onursal Başkanı Bülent Aymen, Hataylı
nakliyecilerin bölgedeki taşıma faaliyetlerinde önemli bir rolü olduğunu, bu
nedenle depremde hasar görmeyen illerde de ihracat taşımlarında araç bulma sıkıntısı
olduğunu söyledi. Aymen, "İstanbul'dan sonra Türkiye'nin en büyük frigo araç
filosuna Hataylı nakliyeciler sahip. Deprem nedeniyle bölgedeki nakliye firmalarının
taşıma faaliyetlerinin sıkıntıya girmesi tüm Akdeniz ihracatını etkiliyor. Mersinli
ya da Antalyalı ihracatçı için de sıkıntı" dedi. Antalyalı yaş sebze meyve ihracatçısı
Adalya'nın sahibi Abdullah Bulut da özellikle depremin ilk haftalarında mallarını
gönderecek TIR bulmak konusunda büyük sıkıntı yaşadıklarını, bazı mallarının
da şoförler deprem bölgesine geldiği için Kapıkule'de yeni bir şoför bulana
kadar beklemek zorunda kaldığını söyledi. Bulut, henüz nakliye sorunlarını tam
olarak çözemediklerini ancak ilk haftalara göre azaldığını belirtti.
500
HATAY'DA BULUNAN ULUSLARARASI NAKLİYE FİRMA SAYISI
%10
TÜRKİYE TIR FİLOSUNDA DEPREM BÖLGESİNDEKİ ARAÇLARIN PAYI