Basın sektörü dijital ortamda sunulan fırsatları kaçırmadı

İletişim, insanlığın varoluşundan bugüne kadar temel bir ihtiyaç olarak insanların birbirleriyle olan ilişkilerini düzenlerken, bu ilişkinin biçimsel yapısını da çağın gerekleri doğrultusunda dönüştürüyor.

Mağara duvarlarına çizilen resimlerden teknoloji temelli medya uygulamalarına kadar uzanan süreçte insanlık tarihini kayıt altına alan ve düşünce iklimine yön veren iletişim alanı, teknolojik gelişmelerin ortaya çıkardığı yeniliklere adapte olma konusunda her zaman öncü oldu.

Varoluşu itibarıyla 'haberdar olma ve haber etme' dürtüsüyle sürekli etkileşim halinde olan insanoğlu, 21. yüzyılda zaman ve mekandan bağımsız olan tek bir 'ağ' etrafında toplandı. Tüm ağların birleştiği nokta olan internetin getirdiği yenilikler, yaşamın her alanını yeniden şekillendirdi.

Basın sektörü de internetin sağladığı olanakları kullanarak 'yeni medya' adı verilen ortama hızlı bir şekilde geçiş yaptı. Bilgisayar, görsel-işitsel medya, telekomünikasyon gibi sektörlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi, geleneksel medya ve dijital medya ayrımını neredeyse ortadan kaldırdı. Türk basını, dijital dönüşümünü gerçekleştirerek sürdürülebilir bir ekonomik yapıya kavuşmasını sağlayacak süreçten alnının akıyla çıktı.

Basın sektörünün temsilcileri, yaşadıkları dönüşüm sürecinin kaçınılmaz bir gerçeklik olduğu noktasında birleşiyor. Nitelikli gazetecilik yapan basın kuruluşlarının diğerlerinden ayrışacağını belirten gazeteciler, yaşanan rekabetin sektörel gelişimi de beraberinde getireceği görüşünde.

Basın İlan Kurumu öncülüğünde önemli bir eşik geride kaldı

Basın kuruluşlarının maddi olarak desteklenmesi için 62 yıldır köprü görevini üstlenen Basın İlan Kurumu, dijital dönüşüm çalışmalarında elini taşın altına koydu. Tecrübe ve birikimini dijital dönüşüm için seferber eden Kurum, sektörün içine düştüğü açmazdan çıkması için gerekli olan mevzuat değişikliklerinin yapılmasında kilit rol oynadı.

Yeni dönemde yerel basının üzerindeki ölü toprağı kalktı

İzmir'de yayın yapan www.gazeteyenigun.com.tr internet haber sitesinin imtiyaz sahibi Mesut Şimşek, Kurumun dijital dönüşüm sürecinde yaptığı çalışmaların önemine vurgu yapıyor.

"Hem bireyler hem de kurumsal yapılar konfor alanlarından çıkmakta zorlanır. Basın İlan Kurumu'nun dijital dönüşüme öncülük etmesi ve teşvik edici kararlar alması yerel basının üzerindeki ölü toprağını kaldırdı. Konfor alanlarından çıkmak zorunda kalan basın işletmeleri belki de yıllardır ilk defa ortak bir hedefe doğru koşmaya başladı. Bu koşuşun sebebi elbette ki hayatta kalma mücadelesi oldu. Dijital dönüşümün artık bir zorunluluk olduğunu kavrayan ve bu yolda başarıya odaklanan işletmeler 6 aylık meşakkatli bir süreci yaşadı. Bu değişim faaliyetlerinde önemli olan doğru kararlar alabilmek, ileriye yönelik adımları doğru yönde atabilmekti. Bu süreçte Basın İlan Kurumu önemli ve takdir toplayan bir çalışmayı başlatarak bölge bölge, kurum kurum tüm sektör temsilcileri ile iletişim kurdu, görüş aldı, fikir sordu. Bu ortak akıl oluşturma çabası kamusal yapılarda çok da denk geldiğimiz bir anlayış değildir. Haliyle bu ortaklaşma çabasının Basın İlan Kurumu'nun prestijini artırdığı kanaatindeyim."
Basın Kanunu'nda ve resmi ilanların yayımını düzenleyen mevzuatta yapılan değişiklikler sonucunda internet haber siteleri resmi ilan desteğine kavuşurken, internet medyası çalışanları da özlük haklarını elde etti. Yıllar süren çalışmaların ardından gerçekleşen bu değişim, yasal zeminde var olma çabasındaki internet haber sitelerinin önünü açtı.

Resmi ilan desteği dijital dönüşüm sürecindeki gazetelere can suyu oldu

Ankara'da yayın yapan www.gazeteilksayfa.com internet haber sitesinin imtiyaz sahibi İlhan Coşkun, içinde yaşadığımız dijital çağın basında dönüşüm ve gelişimi zorunlu kıldığını belirtiyor.

"Basın İlan Kurumu, söz konusu düzenlemelerle dönüşüm sürecinde hayati bir rol üstlenmiştir. İnternet haber siteleri Basın Kartı Yönetmeliği kapsamına alınmış, çalışanlarına "gazeteci" kimliği verilmiştir. Artık haber sitelerinde çalışan arkadaşlarımız da Basın Kartı sahibi olabiliyor, resmen meslekten biri oluyor, Basın Kartı'nın imkanlarından faydalanabiliyor. Kazandırılan bu resmiyetle birlikte internet haberciliğinde ciddiyet ve sorumluluk bilinci artmıştır. İnternet haber sitelerine resmi ilan hakkı tanınmıştır. Bu hak, dijital dönüşüm sürecinde yer almak isteyip maddi imkansızlıktan dolayı dönüşümünü gerçekleştiremeyen gazeteler için adeta can suyu olmuştur."

Basın sektöründe yaşanan dijital dönüşüm, gazetecilerin iş yapış şekillerini de köklü bir değişime uğrattı. Artık daha dinamik, yeni medya araçlarına hakim, çok yönlü ve hızlı bir şekilde akan gündemi takip edebilme yeteneğine sahip, motivasyonu yüksek gazetecilerin istihdam edildiğini görüyoruz.

Basın işletmeleri maliyetlerin daha düşük olduğu dijital mecraya yatırım yapmalı

Sakarya'da yayın yapan www.medyabar.com internet haber sitesinin imtiyaz sahibi Zafer Tokuş, gazetelerin dijitale geçmekte geç kaldığını belirtirken, azalan maliyetlere dikkati çekiyor.

"Dijital mecra, haberciliğin 7/24 devam ettiği gerçeğini gözler önüne serdi. Gazeteler taşra ve İstanbul baskısını yaptıktan sonra mesai biterdi. Ama dijital dönüşümle birlikte habercilik 24 saat sürüyor. Bu süreçte ne yazık ki bazı gazeteler dijitale geçmekte geç kaldı. Tirajları yüksek olan bazı gazetelerin internet sitelerine baktığımızda trafiklerinin oldukça düşük olduğunu görüyoruz. Onların yerine bağımsız internet haber siteleri bulunuyor. Tabii bunun başka sebepleri de var. Bunların başında gazetelerin dijitale direnmeleri, geç kabul etmeleri de geliyor. Geleneksel medya yani yazılı basında bulunan işletmelerin artık dijitalleşmeyi kabul etmeleri ve buna göre yatırım yapmaları gerekiyor. Aslında baktığınızda dijitale geçişte geleneksel medyanın başlıca gideri olan kağıt, baskı ve dağıtım giderleri ortadan kalkıyor, maliyetler azalıyor."

Geleneksel araçlarla ve yöntemlerle devam etmek imkansız

www.gazeteyenigun.com.tr internet haber sitesinin imtiyaz sahibi Mesut Şimşek, haber üretim sürecinin farklılaştığını ve yerel basının bülten haberciliğinden vazgeçmesi gerektiğini belirterek, geleneksel medya rutininden ayrılmadan konfor alanında faaliyetlerine devam eden yapıların yeni medyada tutunmasının imkansız olduğunu ifade ediyor.

"Paranın bile şifrelendiği, nesnelerin internetinin konuşulduğu bir çağda geleneksel araçlarla ve yöntemlerle devam etmenin imkansız olduğu aşikar. Diğer yandan bu dönüşüm sadece mali kaynaklarla sağlanabilecek bir süreç değildir. Kurumsal motivasyonun ve ekip mantalitesinin topyekün değişimini de gerektirmektedir. Bizler de öncelikle kadromuzu bu yeni sürece uyum sağlayabilecek, bakış açısını bu yönde yenileyebilecek bir yapıya çevirdik. Çeşitli eğitimler ve sürekli iyileştirme toplantıları ile yol haritamızı çizdik ve kimi zaman günlük değerlendirmelerle durum sorgulaması yaptık.

Bu süreçte yaşadığımız ve yaşandığını gördüğümüz en önemli değişim haber üretim sürecinde oldu. Artık halkın okuyacağı, ilgileneceği konularla okuması gerektiğini düşündüğümüz konuları işlemek durumundayız. Yerel basın artık bülten haberciliğinden vazgeçmek zorunda kaldı. Değişime direnenler de zaten süreçte yol alamadı. Haber ajanslarından hazır gelen haber metinlerinin ya da kurumlardan iletilen bültenlerin artık bir fayda sağlamadığını daha net ifade ile halkın ilgisini pek çekmediğini yaşayarak öğrendik. Haber sitemize girilmesini ve takip edilmeyi istiyorsak gerçekten sokağın nabzını tutmamız gerektiğine şahit olduk. Bu durum aslında yerel basını güçlendirdi ve ulusal basın ile rekabet eder hale getirdi.

Diğer yandan çalışan niteliğinin artışına şahit olduk. Geleneksel medyada rutininden ayrılmadan konfor alanında faaliyetine devam eden yapıların yeni medyada tutunmasının imkansız olduğunu gördük. Daha dinamik, yeni medya araçlarına hakim, çok yönlü ve en önemlisi daha genç bir kadro yapısı ile çalışmalarımıza devam ettik. Bununla birlikte üretim çeşitliliği yaşadık. Sadece yazılı değil görsel ve işitsel alanlarda da kaliteli üretim yapılabilecek potansiyelimiz olduğunu keşfettik."

Resmi ilanlarla birlikte yeni bir gelir kaynağına kavuşan internet haber siteleri istihdam konusunda artık daha rahat hareket edebiliyor. Mevzuatın yüklediği sorumluluklar doğrultusunda haber sitelerinin içerikleri nitelikli ve güncel olmak zorunda. Bu durum rekabeti beraberinde getirerek sektördeki toplam kaliteyi artırma noktasında çarpan etkisi oluşturdu.

Resmi ilan geliri basın sektöründe rekabeti artırıyor

www.gazeteilksayfa.com internet haber sitesi imtiyaz sahibi İlhan Coşkun, resmi ilan hakkı için gerekli olan şartların rekabeti artırdığını belirtiyor.

"Habercilikte rekabet hep olur. Resmi ilan hakkı ile bunun arttığını söyleyebiliriz. Resmi ilan hakkı için gerekli şartları yerine getirebilmek kolay gözükse de istikrarlı bir çaba istiyor. Trafiğiniz her an ciddi oranlarda düşebilir. Büyük bir risk altındasınız. Ve rakip siteler var. Okuyucularınız oralara kayabilir. Bu kaygılar rekabeti doğuruyor. Yukarıda ifade ettiğim gibi, dijital dönüşüm süreci kapsamında atılan resmi adımlarla internet medyasında ciddiyet ve sorumluluk bilinci artmıştır. Bu da kaliteyi yükseltiyor.

Yerel basının basılı nüshaları ile internet sitelerine baktığımızda bu farkı çok net görüyoruz."

Değişimlerin etkisi zamanla daha iyi anlaşılacak

Kocaeli'de yayın yapan www.ozgurkocaeli.com.tr internet haber sitesinin genel yayın yönetmeni Adem Turgut, değişimlerin etkisinin zamanla anlaşılacağını ifade ediyor.

"Konvansiyonel bir yapıdan dönüşürken habercilik dilimizi internet haber sitelerinin pratikliğine ve diline kavuşturduk. Örnek olsun diye söylüyorum; bir kongreyi tek bir haberle aktarırken şimdi kongre ile eş zamanlı çok sayıda haber içeriğini internet sitemize giriyoruz. Kocaelispor maçlarını, maçın öncesini ve sonrasını ayrıntılı bir şekilde anlatarak çok sayıda haber ile okuyucularımıza aktarıyoruz. Dijital medyada kalite daha da artacak. Bence yapılan düzenlemelerin karşılığını 2 yıl sonra internet haber siteleri de bekleme sürelerini doldurup ilan almaya başladığında görmeye başlayacağız. 5 yıl gibi daha uzun bir vadede ise sektörümüz ciddi bir kurumsallaşma yaşayacak."

İçerik üretmenin amacı okuyucuya ulaşmak. İnternet sitelerinin en büyük gelir kalemi de okuyucuların sağladığı trafikler. Bu noktada sektörün en büyük açmazı manipüle edilmiş trafiklerle gelir elde edilmeye çalışılması. Basın İlan Kurumu, bir ilke imza atarak kendi bünyesinde geliştirdiği BİK Analitik yazılımıyla kısa sürede internet haber sitelerinin trafiklerini doğru bir şekilde ölçümlemeyi başardı. Kurum görev alanına giren haber siteleri ilan yayımlama hakkı elde edebilmek için ziyaretçi trafikleri konusunda yoğun çalışmalar yürütüyor. Manipülatif trafikleri engellemek için de büyük uğraş veriyor.

Manipülatif trafikler hem kaliteyi hem de markalaşmayı öldüren bir keyfiyettir

Trabzon'da yayın yapan www.günebakış.com.tr internet haber sitesinin imtiyaz sahibi Ali Öztürk, trafiklerin artırılması yönünde yaptıkları çalışmalarda tüm dünyada kabul görmüş kuralları referans aldıklarını vurguluyor.

"İnternet haber sitemizin ziyaretçi trafiğinin artırılması için habercilik ilkelerine bağlı kalarak, arama motorlarının tavsiye ettiği gibi okuyucu odaklı haber yapmayı her zaman ön planda tuttuk. Haber içeriklerimizi kullanıcının başka kaynaklara ihtiyaç duymadan tam anlamıyla aradığını bulacağı şekilde dizayn ettik. İçeriklerimizi video, resim, grafik öğelerini de kullanarak sürekli olarak besledik. Şiddet veya kan barındıran içeriklere izin vermeyerek hem arama motorlarının hem de okuyucunun takdirini kazandık. Sadece yerel kuralları değil, tüm dünyada kabul görmüş kuralları referans kabul ettik. Podcast benzeri tüm yeni gelişmeleri yayınlanan raporlardan takip ettik. Ve en önemlisi benzersiz içerik girdik. Her gün birçok özgün, benzersiz haber ürettik. İnsanların sosyal medyalarında haberlerimizi paylaşmaya teşvik ettik. Manipülatif trafik konusunda; arama motorlarını aldatmaya yönelik yapılan işlemlere en başından beri yüz vermedik. Biz biliyoruz ki manipülatif trafik hem kaliteyi hem markalaşmayı öldüren bir keyfiyettir."

Önemli olan sokağa inmek, sokağın sesi olmak

Sakarya'da yayın yapan www.medyabar.com internet haber sitesinin imtiyaz sahibi Zafer Tokuş, trafiğin artması için sokağa dikkati çekerek sokağın sesi olabilmenin önemine değiniyor.

"Sıcak haberleri ve gündemi takip ediyoruz. Sokaktayız. Vatandaşlardan gelen şikayetlere, taleplere ve isteklere internet sitemizde sıkça yer veriyoruz. Sorunlarının, şikayetlerinin dikkate alındığını görenler haberlerini sosyal medyada paylaşınca trafikte artıyor. Burada önemli olan sokağa inmek. Sokağın sesi olmak"

1 Ekim 2023 tarihi itibariyle trafik şartlarını yerine getiremediği için ilan akışı durdurulan internet haber siteleri içinse henüz hiçbir şey bitmedi. Önlerinde her şeye yeniden başlayıp resmi ilan pastasından pay alacakları sisteme dönebilecekleri 6 ay süreleri daha bulunuyor.

Görünen o ki gazeteler ve internet haber sitelerinin kendilerini güvende hissedeceği bir ortam artık hayal değil. Günün sonunda kazananlar gazeteciler, gazetecilik mesleği, basın işletmeleri, okurlar ve topyekün kamuoyu olacak.