İDDK'dan görevde yükselme ve unvan değişikliği sonuçlarının ilanına ilişkin önemli karar

İDDK, sınav kurulu başkan ve üyelerince her bir aday için takdir edilen puanların daha sonra tüm adayların yer aldığı tek bir liste haline getirilmesinin sözlü sınavları hukuka aykırı hale getirmeyeceğine hükmetti

Mahkemenin değerlendirmesi

Kamu görevine girme ve yükselmede liyakat ilkesi çerçevesinde, mevzuatımızda genel olarak yazılı sınavların yanında sözlü ve/veya mülakat sınavlarına da yer verilmektedir. Görsel, işitsel ve anlık gözlemlere yönelik değerlendirmeler içeren sözlü ve/veya mülakat sınavlarının da objektif nitelikte olması zorunludur.

Diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi, sözlü sınavda başarısız sayılma işlemlerinin de, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka uygunluğunun denetiminin yapılması gerekmektedir.

Sözlü sınavların yargısal denetimine ilişkin olarak; adayların girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesinin gerektiği, bu durumun sözlü sınavın nesnelliği ve yargısal denetimin gerçekleştirilmesini sağlayacağı içtihat olarak benimsenmekte olup, bu prosedürler yerine getirilerek yapılan sözlü sınavların hukuka uygun olarak gerçekleştirildiğinin kabulü gerekmektedir.

Bu çerçevede aykırılığın giderilmesine ilişkin kararlara konu olaylar incelendiğinde, davacıların katıldığı sözlü sınav öncesinde adayların sınav konularına ilişkin bilgi düzeyinin ölçülmesi için sınav kurulunca önceden sözlü sınav sorularının hazırlandığı ve her birinin içerisinde 3 adet soru bulunan soru zarflarının oluşturulduğu, bu zarfların sözlü sınav esnasında adaylara çektirildiği, adayların verdiği cevaplar ile Yönetmelikte belirtilen diğer kriterler yönünden her bir sınav kurulu üyesi tarafından ayrı ayrı değerlendirme yapılarak adayların sözlü sınav notunun komisyon üyelerince ayrı ayrı takdir edildiği, böylelikle içtihadi olarak benimsenen prosedüre uygun olarak sınavların gerçekleştirildiği anlaşıldığından, salt sınav kurulu başkan ve üyelerince her bir aday için takdir edilen puanların daha sonra tüm adayların yer aldığı tek bir liste haline getirilmesinin sözlü sınavları hukuka aykırı hale getirmeyeceği sonucuna varılmıştır.

T.C.
DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2023/28
Karar No: 2023/31

BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR

Ankara Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 13/02/2023 tarih ve E:2023/60, K:2023/60 sayılı kararıyla;
vekili Av tarafından, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 01/11/2022 tarih ve E:2022/1656, K:2022/3344 sayılı kararı ile Adana Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 14/09/2022 tarih E:2022/1545, K:2022/2269 sayılı, Konya Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 28/09/2022 tarih E:2022/1271, K:2022/1643 sayılı ve İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 26/10/2022 tarih E:2022/882, K:2022/1087 sayılı kararları arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenmesi nedeniyle,
"Aykırılığın, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3/C maddesinin 4. fıkrasının (c) bendi uyarınca dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakimi Özkan BULUT'un açıklamaları dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:

I-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI :
A- ANKARA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 3. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2022/1656, SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Davacının, davalı idarece 24/05/2021 tarihinde gerçekleştirilen unvan değişikliği sözlü sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
Ankara 3. İdare Mahkemesinin 28/04/2022 tarih ve E:2021/1391, K:2022/954 sayılı kararının özeti:
Uyuşmazlıkta; dava konusu edilen sözlü sınava ilişkin bilgi ve belgeler incelendiğinde, davalı idare bünyesinde denetmen olarak görev yapan davacının unvan değişikliği sınavı ile avukat kadrosuna geçiş yapmak amacıyla dava konusu sınava başvuru yaparak (88) puan alıp başarılı sayıldığı, 24/05/2021 tarihinde sözlü sınava katıldığı, davacıya (7) numaralı zarfta yer alan üç sorunun sorulduğu, verilen cevaplar için her bir komisyon üyesince takdir edilen puanı gösterir tutanak tutulmadığı ve nihai olarak sözlü sınava katılan tüm adaylar için, anılan sınavların tamamı bittikten sonra tek bir tutanak tutulduğu, bu tutanakta yalnızca adayların liste halinde isimleri ile adaylara takdir edilen puanlara yer verildiği, merkezi sınav ile sözlü sınavda alınan puanın ortalaması ile davacının başarısız sayılarak unvan değişikliğinin gerçekleşmediğinin anlaşıldığı,
Bu durumda; sınava katılan her aday için ayrı bir sözlü sınav tutanağı tutulmadığı, tüm sınavlar bittikten sonra sınava katılan tüm adaylar için her bir komisyon üyesince yalnızca bir tutanak ile tek bir değerlendirme yapıldığı ve bu tutanakta mevzuatta belirlenen kriterler yönünden adaylara takdir edilen notlara ilişkin herhangi bir açıklama bulunmadığı, sözlü sınavın sonunda toplu halde düzenlenen sınav tutanağının ne zaman düzenlendiğinin de belirsiz olduğundan usulüne uygun olarak yapılmayan sözlü sınav sonucunda davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuki isabet bulunmadığı,
Öte yandan; mahkemeleri kararının davacının doğrudan avukat olarak atanması sonucunu doğurmayacağı, kararda yer verilen gerekçeler doğrultusunda davacı hakkında yeniden işlem tesis edilmesi gerektiği, gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 01/11/2022 tarih ve E:2022/1656, K:2022/3344 sayılı kararının özeti:
Olayda, davacının katıldığı sözlü sınav öncesinde adayların sınav konularına ilişkin bilgi düzeyinin ölçülmesi için sınav kurulunca önceden 339 adet sözlü sınav sorusunun hazırlandığı ve her birinin içerisinde 3 adet soru bulunan soru zarflarının oluşturulduğunun görüldüğü, bu zarfların sözlü sınav esnasında adaylara çektirildiği, davacının 24/05/2021 tarihinde katıldığı sınavda 7 numaralı soru zarfını çektiği ve bu zarfta çıkan 3 soruya verdiği yanıtlar ile yönetmelikte belirtilen diğer kriterler yönünden her bir sınav kurulu üyesi tarafından ayrı ayrı değerlendirme yapılarak davacının sözlü sınav notunun komisyon üyelerince ayrı ayrı takdir edildiği, mevzuatta belirtilen hükümler çerçevesinde davacı hakkında ayrı ayrı takdir edilen puanların aritmetik ortalaması alınarak sözlü sınav notunun belirlendiği ve tutanak altına alındığı anlaşıldığından objektif ve nesnel kriterler esas alınarak gerçekleştirilen sözlü sınavda davacının başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık, aksi kabulden hareketle verilen dava konusu işlemin iptaline yönelik istinafa konu idare mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle, davalı idarenin istinaf başvurusu kabul edilerek, Ankara 3 . İdare Mahkemesince verilen 28/04/2022 tarih ve E:2021 /1391, K:2022/954 sayılı kararın kaldırılmasına, davanın reddine kesin olarak karar verilmiştir.

B- KONYA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 4. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2022/1271 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: ili, ilçesi Sosyal Güvenlik Merkezinde memur
olarak görev yapmakta olan davacı tarafından, Sosyal Güvenlik Kurumu Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'ne göre yapılan sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
Antalya 1. İdare Mahkemesinin 17/03/2022 tarih ve E:2021/988, K:2022/337 sayılı kararının özeti:
Uyuşmazlıkta; dava konusu edilen sözlü sınava ilişkin bilgi ve belgeler incelendiğinde, Sosyal Güvenlik Merkezinde memur olarak görev yapan davacının unvan değişikliği sınavı ile bilgisayar mühendisliği kadrosuna geçiş yapmak amacıyla dava konusu sınava başvuru yaparak 72 puan alıp başarılı sayıldığı, 24/05/2021 tarihinde sözlü sınava katıldığı, 22 zarf numaralı soruların davacıya yöneltildiği, verilen cevaplar için her bir komisyon üyesince takdir edilen puanı gösterir tutanak tutulmadığı ve nihai olarak sözlü sınava katılan tüm adaylar için, anılan sınavların tamamı bittikten sonra tek bir tutanak tutulduğu, bu tutanakta yalnızca adayların liste halinde isimleri ile adaylara takdir edilen puanlara yer verildiği, merkezi sınav ile sözlü sınavda alınan puanın ortalaması ile davacının başarısız sayılarak unvan yükselmesinin gerçekleşmediğinin anlaşıldığı,
Bu durumda; sınava katılan her aday için ayrı bir sözlü sınav tutanağı tutulmadığı, tüm sınavlar bittikten sonra sınava katılan tüm adaylar için her bir komisyon üyesince yalnızca bir tutanak ile tek bir değerlendirme yapıldığı ve bu tutanakta, mevzuatta belirlenen kriterler yönünden adaylara takdir edilen notlara ilişkin herhangi bir açıklama bulunmadığı, sözlü sınavın sonunda toplu halde düzenlenen sınav tutanağının ne zaman düzenlendiği de belirsiz olduğundan usulüne uygun olarak yapılmayan sözlü sınav sonucunda davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varıldığı,
Öte yandan; mahkemeleri kararının davacının doğrudan atanması sonucunu doğurmayacağı, kararda yer verilen gerekçeler doğrultusunda davacı hakkında yeniden işlem tesis edilmesi gerektiği, gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Konya Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 28/09/2022 tarih ve E:2022/1271, K:2022/1643 sayılı kararının özeti:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinde düzenlenen kararın kaldırılması sebeplerinin bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.

C- KONUYLA İLGİLİ OLARAK DİĞER BÖLGE İDARE MAHKEMELERİNCE VERİLEN KARARLAR:
İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 26/10/2022 tarih ve E:2022/882, K:2022/1087 sayılı kararı ile Adana Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 14/09/2022 tarih ve E:2022/1545, K:2022/2269 sayılı kararı yukarıda incelenen Konya Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 28/09/2022 tarih ve E:2022/1271, K:2022/1643 sayılı kararı ile aynı doğrultudadır.

II-İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Uyuşmazlıklarda, Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde farklı il ve unvanlarda görev yapan davacıların 24-28/05/2021 tarihlerinde yapılan unvan değişikliği sınavının sözlü aşamasında yapılan değerlendirme sonucu başarısız sayılmalarına ilişkin işlemlere karşı açtıkları davalarda, aynı konuda verilen farklı nitelikteki kararların kesinleşmesi üzerine incelenen aykırılığın oluştuğu görülmüştür.

İLGİLİ MEVZUAT:
.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usul Yönünden:
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'a 3/C maddesinin eklenmesine ilişkin 18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun'un 6. maddesinin gerekçesinde, bölge idare mahkemesi dairelerinin benzer konularda birbiriyle çelişen kararlar vermesini önlemek amacıyla bu tür kararların Danıştay Başkanlığına gönderilmesinin sağlanması konusunda bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevlendirildiği belirtilmiştir.

Bu kapsamda, yukarıda yer verilen Kanun metni ve gerekçesi bir bütün olarak değerlendirildiğinde, aykırılığın giderilmesi müessesesinden beklenen amacın, aynı veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında süregelen aykırılıkların giderilmesi suretiyle kararlardaki hukuki istikrarın sağlanması olduğu anlaşılmaktadır.

2576 sayılı Kanun'un 05/08/2017 tarih ve 30145 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7035 sayılı Kanun ile değişik "Dairelerin Görevleri" başlıklı 3/D maddesinin 3. fıkrasında, "Gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak bölge idare mahkemesi daireleri arasındaki iş bölümü, Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.

Belirtilen Kanun hükmü uyarınca bölge idare mahkemeleri idari ve vergi dava daireleri numaraları ile aralarındaki iş bölümünün yeniden belirlenmesi amacıyla toplanan Hakimler ve Savcılar Kurulunun 31/07/2023 tarih ve 1659 sayılı kararı ile, hakkında aykırılığın giderilmesi istenen ve Adana Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesince hükme bağlanan uyuşmazlık konusunu (Memur/ ilerleme - yükselme - terfi ve intibak işleri (Emniyet hizmetleri sınıfına dahil personelin rütbe terfi işlemleri dahil) -1.066.27) çözümleme görevi, 01/09/2023 tarihinden itibaren anılan Daireden alınarak Adana Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesine verilmiştir.

Bu itibarla, aykırılığın giderilmesi istemine konu olan davaların Adana Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin görev alanından çıkarılması üzerine, anılan Daire kararı ile isteme konu diğer kararlar arasında devam eden bir aykırılık bulunduğundan söz edilemeyeceğinden, aykırılığın giderilmesine ilişkin değerlendirmenin, Adana Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 14/09/2022 tarih ve E:2022/1545, K:2022/2269 sayılı kararı dışındaki diğer kararlar arasında yapılması gerektiğine karar verilmiştir.

Esas Yönünden:
İncelemeye konu başvuruda giderilmesi istenen aykırılık; Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde farklı il ve unvanlarda görev yapan davacıların 24-28/05/2021 tarihlerinde yapılan unvan değişikliği sınavının sözlü aşamasında yapılan değerlendirme sonucu başarısız sayılmalarına ilişkin işlemlere karşı açtıkları davalarda, sözlü sınavlarda her bir adaya sınav kurulu başkan ve üyelerince ayrı ayrı takdir edilen notların sözlü sınava katılan tüm adayların yer aldığı tek bir liste şeklindeki tutanakta gösterilmesinin sözlü sınavın hukuka aykırılığına sebep olup olmayacağına ilişkindir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 3. maddesinde, söz konusu Kanun'a hakim olan temel ilkelere yer verilmiş; bu ilkeler ise, sınıflandırma, kariyer ve liyakat olarak belirtilmiştir. Anılan Kanun'da, liyakat ilkesi, kamu hizmetlerine girmede, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmede ve göreve son vermede liyakat sistemine dayanılması, işin ehline verilmesi ve bu sistemin eşit olarak tüm Devlet memurlarına uygulanmasını sağlamak olarak ifade edilmiştir.

Kamu görevine girme ve yükselmede liyakat ilkesi çerçevesinde, mevzuatımızda genel olarak yazılı sınavların yanında sözlü ve/veya mülakat sınavlarına da yer verilmektedir. Görsel, işitsel ve anlık gözlemlere yönelik değerlendirmeler içeren sözlü ve/veya mülakat sınavlarının da objektif nitelikte olması zorunludur.

Diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi, sözlü sınavda başarısız sayılma işlemlerinin de, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka uygunluğunun denetiminin yapılması gerekmektedir.

Sözlü sınavların yargısal denetimine ilişkin olarak; adayların girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesinin gerektiği, bu durumun sözlü sınavın nesnelliği ve yargısal denetimin gerçekleştirilmesini sağlayacağı içtihat olarak benimsenmekte olup, bu prosedürler yerine getirilerek yapılan sözlü sınavların hukuka uygun olarak gerçekleştirildiğinin kabulü gerekmektedir.

Bu çerçevede aykırılığın giderilmesine ilişkin kararlara konu olaylar incelendiğinde, davacıların katıldığı sözlü sınav öncesinde adayların sınav konularına ilişkin bilgi düzeyinin ölçülmesi için sınav kurulunca önceden sözlü sınav sorularının hazırlandığı ve her birinin içerisinde 3 adet soru bulunan soru zarflarının oluşturulduğu, bu zarfların sözlü sınav esnasında adaylara çektirildiği, adayların verdiği cevaplar ile Yönetmelikte belirtilen diğer kriterler yönünden her bir sınav kurulu üyesi tarafından ayrı ayrı değerlendirme yapılarak adayların sözlü sınav notunun komisyon üyelerince ayrı ayrı takdir edildiği, böylelikle içtihadi olarak benimsenen prosedüre uygun olarak sınavların gerçekleştirildiği anlaşıldığından, salt sınav kurulu başkan ve üyelerince her bir aday için takdir edilen puanların daha sonra tüm adayların yer aldığı tek bir liste haline getirilmesinin sözlü sınavları hukuka aykırı hale getirmeyeceği sonucuna varılmıştır.

III- SONUÇ:

Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, sınav kurulu başkan ve üyelerince her bir aday için takdir edilen puanların daha sonra tüm adayların yer aldığı tek bir liste haline getirilmesinin sözlü sınavları hukuka aykırı hale getirmeyeceği doğrultusunda giderilmesine, kesin olarak, 28/09/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.