Çöp artık stratejik ürün

Çevre duyarlılığının artması, geri dönüşüm projeleri ve ülkelerin yasal düzenlemeleri sonrası ham madde eskisi gibi kolay bulunamayınca atık stratejik ürün haline geldi. Sokağa attığımız çöp veya kullanmadığımız ürünler artık birçok sektör için hayati önemde. Avrupa Birliği (AB), 2025 yılında otomotiv, beyaz eşya, tekstil gibi sektörlerde yüzde 25-30 oranında geri dönüştürülmüş hammadde kullanımını zorunlu kılacak. Yani artık bu oranı tutturamayan ürünler, pazara giremeyecek. Hal böyle olunca tüm dünyada geri dönüştürülebilir malzeme bulmak zorlaşıyor. Türkiye, atık bulamazsa yeşil dönüşümü uygulayan Avrupa'ya ihracat yapamayacak. İlk etkilenen oto, beyaz eşya gibi sektörler olacak.

ORİJİNAL HAM MADDEDEN PAHALI

Öte yandan, çelik ve tekstil gibi sektörlerde belli oranda atık veya geri dönüştürülmüş ürün kullanma zorunluluğu geliyor. Artık üretim sürecinde istenilen oranda ham madde doğadan çekilip kullanılamayacak. Bu da geri dönüşümü öne çıkarıyor. Yeni dönemde atıklar petrol kadar önemli olacak. Artık çöp, ham maddeden veya orijinal maddesinden daha pahalı. Yeşil Dönüşüm ve Teknoloji Derneği (PAGÇEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, "Şirketler, geri dönüştürülmüş ürünlerin peşinde düşünce, küresel alanda bir tür 'atık savaşları' başladı. Atık maddeler, orijinal ham maddesine göre en az yüzde 10 daha pahalı. Hal böyle olunca, geri dönüşüm sürecinin önemi artıyor. Evimizdeki çöp her zamankinden daha değerli" diye konuştu.

KÜRESEL ATIK SAVAŞINA HAZIR OLUN

Atıklar konusunda artan hassasiyetin AB ülkelerindeki regülasyonlarla şekilleneceğini ve küresel çapta atık savaşlarının başlayacağını kaydeden Eroğlu, "Birlik, 2025 yılında yüzde 25-30 oranında geri dönüştürülmüş ham madde kullanımını zorunlu kılacak. Türkiye'nin AB'den atıkları alabilmesi için bundan sonra iyi bir karneye ihtiyacı olacak. Çünkü önümüzdeki 5 yılda Türkiye iyi bir rapor oluşturamazsa atıkların AB'den Türkiye'ye ihraç edilmesi yasaklanacak. Depozite süreci hızlandırılmalı, teşvik ve ceza sistemi getirilmeli" dedi.

TÜRKİYE'NİN POTANSİYELİ FAZLA

Yavuz Eroğlu, Türkiye'nin atık dönüşüm alanında küresel bir güç haline gelebileceğine dikkat çekerek, şunları söyledi: "Atık işleme kapasitesi 5 yılda sıfırdan 1.5 milyon tona çıktı. Petrol kimyada gerideyiz ama atıkta iyi yerdeyiz. Plastik sektöründe Avrupa'da ikinci, dünyada altıncıyız. Bu noktaya geldiysek geri dönüşüm merkezi olma konusunda da başarıya ulaşabileceğimizi düşünüyorum."

İthalata çipli denetim

Türkiye'nin etkin bir geri dönüşüm mekanizması kurması gerektiğinin altını çizen PAGÇEV Başkanı Yavuz Eroğlu, atık ithalatının önemine şu sözlerle dikkat çekti: "Birkaç yıl önce 'Türkiye, Avrupa'nın çöplüğü oluyor' şeklinde haberler çıktı. Bu yayınların çoğu gerçeği yansıtmamakla birlikte sektördeki olumsuzlukların giderilmesine yardımcı oldu. 1,5 yıl önce, atık dönüşüm firma lisansları iptal edilip yeniden verildi. Geri dönüşüm ithalatı sıkı takip altında. Gümrükte, eksperler atıkları kontrol ediyor ve çipli araçlarla geri dönüşüm tesisine kadar bu atıklar takip ediliyor."