Eski Hükümlülerin İstihdamı Hakkında Tüzük (İşçilere yönelik)
ESKİ HÜKÜMLÜLERİN İSTİHDAMI HAKKINDA TÜZÜK  
                                                                               
    Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi        : 26.2.1987, No: 87/11546           
    Dayandığı Kanunun Tarihi                : 25.8.1971, No: 1475               
    Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi        : 17.3.1987, No:  19403             
    Ekinin Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi :
20.3.1987, No:  19406             
    Yayımlandığı Düsturun Tertibi           : 5, Cildi :26, S. 1143             
                                                                               
BİRİNCİ BÖLÜM                                      
Kapsam, Tanım ve Deyimler        
                       
    Kapsam                                                                     
    Madde 1 - Elli ve daha çok işçisi bulunan işyerlerinde çalıştırılması mecburi eski
hükümlülerin nitelikleri, çalıştırılabilecekleri işler, genel hükümler  dışında bağlı olacakları özel şartlarla ücret
şartları, bunların işverenlerce  işe
alınma usul ve esasları bu Tüzükte gösterilmiştir.                          
    Tanım                                                                      
    Madde 2 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)                                
    Altı aydan daha uzun süreli hürriyeti
bağlayıcı bir cezadan veya Devlet memuru olmaya engel bir suçtan hüküm giymiş
ve cezasını infaz kurumlarında tamamlamış veya cezası tescil edilmiş yahut
şartlı salıverme yoluyla tahliye edilmiş olanlar ile özel kanunlarında
belirtilen şartlardan dolayı istahdam 
edilmeleri olanağı bulunmayanlar veya ömür boyu kamu hizmetlerinden
yasaklı  bulunanlar bu Tüzük hükümleri
bakımından eski hükümlü sayılırlar.               
    Mükerrer suç işlediği belirlenen eski
hükümlüler, bu Tüzük hükümlerinden  
yeniden yararlanamazlar.                                                        
    Deyimler                                                                    
    Madde 3 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)                                
    Bu Tüzük'te geçen:                                                          
    Kurum; İş ve İşçi Bulma Kurumu'nu                                           
    İşveren; elli ve daha çok sayıda daimi
işçi çalıştıran gerçek ve tüzel 
kişiyi   ifade eder.                                                                 
İKİNCİ BÖLÜM                                  
Eski Hükümlülerin İstihdamına Dair Hükümler    
                
    Yükümlülük                                                                  
    Madde 4 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)(1)                            
    İşverenler, elli ve daha çok daimi işçi
çalıştırdıkları işyerlerinde % 2 oranında eski hükümlüyü mesleklerine uygun
işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. 
    Çalıştırılacak eski hükümlü sayısının
belirlenmesinde yarıma kadar olan kesirler dikkate alınmaz. Yarım ve daha çok
olanlar tama çıkarılır.             
    Aynı il sınırları içinde birden çok işyeri
bulunan işverenlerin çalıstırmakla yükümlü oldukları eski hükümlü sayısı,
toplam daimi işçi sayısına göre hesaplanır.                                                                      
    Ancak, yurt güvenliği ile ilgili mal ve hizmet
üreten işyerleri ile öğrenci yurtları ve eğitim kurumları, eski hükümlü
çalıştırmakla yükümlü değildir. Bu  
işyerlerinin belirlenmesinde Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıkları ile
Milli   Eğitim Bakanlığının görüşleri
esas alınır.                                      
    Kurumun
aracılığı                                                           
    Madde 5 - (Mülga: 27/11/1996 - 96/8849 K.)                                  
    Kayıt
işlemleri                                                             
    Madde 6 - Bu Tüzük hükümlerinden faydalanabilecek eski hükümlüler,Cumhuriyet
savcılıklarından getirecekleri hükümlüluk belgelerine göre,Kuruma verdikleri
tarih esas alınmak üzere, meslekli ve mesleksiz tasnifiyle kaydolunurlar.       
    Talep ve
gönderme                                                           
    Madde 7 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)                                
    İşverenler; çalıştırmakla yükümlü
bulundukları eski hükümlüleri yükümlülüğün doğmasından itibaren bir ay içinde
niteliklerini de belirterek işyerlerinin bulunduğu bölgedeki Kurum ünitesinden
isterler.                                
    Kurum, her açık iş için durumu istemde
belirtilen koşullara uyan kayıtlı  en az
iki eski hükümlüyü niteliklerini belirten belgelerle birlikte on beş gün  içinde işverene gönderir.                                                       
    İşe göndermede başvuru tarihi esas
alınmakla birlikte, Kurum aşağıdaki öncelik sırasını da gözönünde
bulundurabilir.                                     
                                                                               
    A) Eğitimi daha yüksek olanlar veya
mesleği bulunanlar,                     
    B) Cezası tecil edilmiş olanlar,                                            
    C) İstemde bulunan işyerince daha önce
çalışmış bulunanlar,                 
    D) 16-18 yaş arasında bulunanlar,                                           
    E) Sakatlar.                                                                
    İşverenler, gönderilen eski hükümlülerden
işe alınan ve alınmayanları  alınmama
nedenleri ile birlikte onbeş gün içinde Kuruma bildirmek zorundadırlar.
    İşverence talebin ilk gönderilenler arasından karşılanamadığının
bildirilmesi veya bu durumun Kurumca belirlenmesi halinde, Kurumda bu Tüzük
kapsamında  kayıtlı olanların niteliklerini
içeren listelerle birlikte ikinci kez gönderme 
yapılır. İşveren ikinci kez gönderilenler ya da listede yer alanlar
arasından   seçim yapmak ve istihdam
etmek zorundadır.                                      
    Kurum aracılığı olmadan eski hükümlüyü işe
alan işverenler durumu en geç bir ay içinde Kuruma bildirmek ve tescil ettirmek
kaydıyla bu Tüzük hükümlerine göre eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğünü yerine
getirmiş sayılırlar.          
    Eski hükümlülerin istihdam edilebilecekleri
işler 
    Madde 8 - Eski hükümlülerin istihdam edilebilecekleri işler,Tüzüğe bağlı  çizelgede gösterilmiştir.                                                       
    Seçim                                                                      
    Madde 9 - İşverence yapılacak seçimde eski hükümlülerin işe alınmalarını
güçleştirici uygulamalar yapılamaz.İşveren,nitelik belirlemesi için imtihan
yapabilir.İmtihanlar;                                                             
    A) Yazılı,                                                                  
    B) Sözlü,                                                                   
    C) Yazılı ve sözlü,                                                         
    D) Uygulamalı                                                               
olarak yapılabilir.                                                             
    İmtihan kurulu,işverenin görevlendireceği
bir başkan ve üç üyeden oluşur.   
    Kurul eski hükümlünün çalıştırılacağı işin
hususiyetine göre imtihan şekillerinden birini seçmekte serbesttir.                                            
    Kurulun çalışma usul ve esasları,işverence
belirlenir.                      
    Ücret ve sosyal yardımlar                                                  
    Madde 10 - Eski hükümlü olmak,daha düşük ücretle çalıştırma sebebi olamaz.  
    Eski hükümlü işçiler,diğer işçilere
yapılan sosyal yardımlardan aynen faydalanırlar.                                                                      
    Toplu iş sözleşmelerine eski hükümlü
işçiler aleyhine hükümler konulamaz.   
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM                                    
Denetim, Tüzük Hükümlerine Uymayan İşverenler Hakkında
Yapılacak İşlemler   
    Denetim                                                                     
    Madde 11 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)                               
    İşverenler, ay sonları itibariyle
çalıştırdıkları daimi işçi ve eski hükümlü sayısını gösterir, 1 Kasım - 30 Ekim
tarihleri arasını kapsayan listeyi 7 nci 
maddedeki yükümlülüğe ilişkin olarak Kuruma yaptıkları bildirimlerin
birer örneğini de ekleyerek her yıl en geç Kasım ayının sonuna kadar Çalışma ve
Sosyal     Güvenlik Bakanlığına
göndermekle yükümlüdürler.                             
    Askeri
işyerlerinin denetimi                                                
    Madde 12 - Yukarıdaki madde hükmü, askeri işyerleriyle Yurt emniyeti için  gerekli maddeler imal olunan işyerlerinden,
Askeri İşyerleriyle Yurt Emniyeti İçin Gerekli Maddeler İmal Olunun İşyerlerinin
Denetim ve Teftişi Hakkında Tüzük'ün 2 nci maddesinin b bendi kapsamında
bulunanlar hakkında uygulanır.       
    Kurum,bu işyerlerini denetime yetkili
kıldığı, memurların kimliklerini Milli Savunma Bakanlığına bildirir. Bakanlıkça
işyerlerinin denetimi için özel belge 
verilen Kurum memurları,denetime başlamadan önce,bu
belgeleri,işyerlerinin amirlerine göstermek mecburiyetindedirler.                                          
    Aykırı davranışlar                                                          
    Madde 13 - (Değişik : 1/8/1989 - 89/14381 K.)                               
    Eski hükümlü çalıştırma mükellefiyetiyle
Tüzükte öngörülen diğer mükellefiyetleri yerine getirmeyen işverenler hakkında
kanuni işlem yapılmak üzere,durum, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
ilgili bölge müdürlüğüne bildirilir     
    İşverence
tutulacak kayıtlar                                                
    Madde 14 - İşverenler,çalıştırdıkları eski hükümlülerin kimliklerini, işe
alındıkları tarihleri,çalıştırıldıkları işleri,verilen ücretleri ve diğer
sosyal yardımları gösteren kayıtları düzenli olarak tutmak
mecburiyetindedirler.       
    İşten ayrılanların bildirilmesi                                             
    Madde 15 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)                               
    İşverenler, herhangi bir nedenle hizmet
akdi sona eren veya işten ayrılan eski hükümlüleri bir ay içerisinde ayrılma
nedenleri ile birlikte Kuruma bildirmek zorundadırlar.                                                           
    Kayıtların
saklanması                                                       
    Madde 16 - Kuruma eski hükümlü olarak kaydolunanlar,son işlem tarihinden  başlayarak iki yıl süreyle bu Tüzük
hükümlerine göre işleme tabi tutulurlar.İki yıllık sürenin dolması, eski
hükümlünün kapsam dışı kalması,geçerli özürü olmaksızın iş çağrısına iki kez
uymaması veya gönderildiği işyeriyle ilişki kurmaması halinde, Kurumdaki sicil
kartları yürürlükten kaldırılır.                       
    Geçici
madde 1 - İşverenler,işveren vekilini,işçi sayısını,çalışma konusunu,
yapılmakta olan işlerin niteliğini, çalıştırdıkları eski hükümlü sayısını,
Tüzük'ün yürürlüğe girmesinden sonraki 90 gün içinde Kuruma bildirmek
mecburiyetindedirler.                                                                    
    Geçici madde 2
- İşverenler,Kurum aracılığı olmadan aldıkları veya
çalışmakta iken eski hükümlü durumuna düştüğü halde Kuruma bildirmedikleri eski
hükümlü işçileri,bu Tüzük'ün yürürlüğe girmesinden sonraki 90 gün içinde Kuruma
kaydettirmek şartıyla o işçi yönünden Tüzük hükümlerini yerine getirmiş
sayılırlar.   
                                                                               
    Yurürlük                                               
                    
    Madde l7 - İş Kanununun 2869 sayılı Kanunla değişik 25 inci maddesinin B bendine
dayanılarak hazırlanmış ve Danıştay'ca incelenmiş olan bu Tüzük hükümleri,
Resmi Gazete'de yayımı gününde yürürlüğe girer.  
                                                                               
    Yürütme                                                                    
    Madde 18 - Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.                    
                                                                               
    17 Mart 1987 tarih ve 19403 sayılı Resmi
Gazete'de Yayımlanan 87/11546 sayılı "Eski Hükümlülerin İstihdamı hakkında
Tüzük" ekidir.                        
                                  ÇİZELGE                                       
              ESKİ
HÜKÜMLÜLERİN İSTİHDAM EDİLEBİLECEKLERİ İŞLER                 
   
------------------------------------------------------------------          
    1 - Tarım ve ormancılık,avcılık ve
balıkçılık işkollarındaki işler         
    2 - Madencilik işkollarındaki işler                                         
    3 - Petrol, kimya ve lastik sanayii
işkollarındaki işler                    
    4 - Gıda sanayii işkollarındaki işler                                       
    5 - Şeker sanayii işkollarındaki
işler                                     
    6 - Dokuma sanayii işkollarındaki
işler                                   
 
    7 - Deri sanayii işkollarındaki işler                                       
    8 - Ağaç işkollarındaki işler                                              
    9 - Kağıt sanayii işkollarındaki
işler                                     
   10 - Basın ve yayın işkollarındaki
işler                                    
   11 - Banka ve sigorta işkollarındaki
işler                                   
   l2 - Çimento, toprak ve cam sanayii
işkollarındaki işler                    
   13 - Metal sanayii işkollarındaki
işler                                     
   l4 - Gemi işkollarındaki işler                                              
   15 - İnşaat işkollarındaki işler                                             
   16 - Enerji işkollarındaki işler                                             
   17 - Ticaret, büro, eğitim ve güzel
sanatlar işkollarındaki işler           
   18 - Kara taşımacılığı işkollarındaki
işler                                  
   19 - Demiryolu taşımacılığı işkollarındaki
işler                             
   20 - Hava taşımacılığı işkollarındaki
işler                                  
   21 - Deniz taşımacılığı işkollarındaki
işler                                 
   22 - Ardiye ve antrepoculuk işkollarındaki
işler                             
   23 - Haberleşme işkollarındaki işler                                         
   24 - Sağlık işkollarındaki işler                                             
   25 - Konaklama ve eğlence yerleri
işkollarındaki işler                       
   26 - Milli Savunma Bakanlığınca işletilen
gizlilik ve güvenlikle ilgili olma  yan
işler                                                               
   27 - Gazetecilik işkollarındaki işler                                        
   28 - Genel işler işkollarıadaki işler                                        
   29 - Bu listede yer almayan ancak işçi
niteliğini taşıyanlarca yapılan işler.