Hilmi Özkök: Hükümet Başbuğ'a karışmaz

Murat Yetkin eski Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök'le gündemdeki konular hakkında görüştü.

Emekli Orgeneral Hilmi Özkök, hükümetin İlker Başbuğ'un Genelkurmay Başkanı olmasına karışmayacağını söyledi. Özkök cemaatlerin TSK'ya sızmaya çalıştığını da belirtti

Emekli Orgeneral Hilmi Özkök, Türkiye'nin Irak krizi dahil fırtınalı bir döneminde Genelkurmay Başkanlığı'nı üstlendi. Krizin tam ortasında patlayan ?Genç Subaylar' tartışmasında ?Demokrat olmam suç mu?' çıkışı ses getirdi. Görevinin bitmesinin ardından aynı dönemin Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Oramiral Özden Örnek'e atfen yayımlanan (ve yalanlanan, hakkındaki dava düşen) günlüklerde, ?Ayışığı' kod adlı bir siyasete müdahale planının onun onayını alamadığı için hayata geçirilemediği öne sürüldü.

Eemekliliği ardından da, görevde olduğu günlerdeki gibi fazla konuşmama tutumunu sürdüren Özkök, günümüzde AK Parti kapatma davası atmosferinde ve Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) öncesinde asker-sivil ilişkilerine dair yaşanan tartışmalar üzerine, ?güncel konulara fazla girmek istemem' uyarıları ile Radikal'in sorularına yanıt verdi.

Özkök ile dün telefonda yaptığımız mülakat şöyle:

Her YAŞ öncesi aynı

Yüksek Askeri Şûra öncesinde Türk Silahlı Kuvvetleri kaynaklı haberler ve tartışmalar artmaya başladı. Siyasete müdahale planlarının yapıldığı öne sürülüyor, öte yandan TSK'ya yönelik bir kampanyanın da yürüdüğü gözleniyor. Nasıl değerlendiriyorsunuz?

?Her Şûra öncesinde çeşitli spekülasyonlar yapılır. Bunların bir kısmı bilgi eksikliğine dayanır; örneğin tayinlerin bile YAŞ tarafından yapıldığını zanneden yazarlarımız var. Oysa YAŞ sadece terfileri belirler, terfi edemeyen emekli olur. Kuvvet komutanlarını hükümet atar, Genelkurmay Başkanı'nında ise inha (uygun görme) usulü yoktur; doğrudan hükümet artar.

Her sistem kendi liderini yetiştirmek için kendi düzenini kurar. Türk Silahlı Kuvvetleri de böyle bir sistem içinde ilerideki liderini yetiştirir. Bunlar kanunlarla belirlenir, tabii bir de gelenekler vardır.?

Generaller denenir

Gelenekler kanunlardan ayrı mı?

?Her şey yazılı değildir. Diyelim, Genelkurmay Başkanı'nın görevi sırasında karşılaşacağı konulara hazırlıklı olabilmesi, yeterli cevabı verebilmesi için, YAŞ'ta generalliğe terfi etmesinden itibaren, generaller her kademede çeşitli görevlerde denenir.

Size kendimden örnek vereyim. Ben öğrenciliğimi de, sonraki görevlerimi de hep birinci sıralarda tamamladım; önümün açık olacağı belliydi. Ama terfilerim boyunca yurtiçindeki en kritik görevlerde, karargâh komutanlıklarında, yurtdışı görevlerinde, NATO görevlerinde denenmişimdir. Gelenekler derken bunu kastediyorum.?

Geleneğe göre Başbuğ

Hükümetlerin buna müdahalesi olmuyor mu?

?Genelkurmay Başkanı'nı hükümet atar. Ama hükümetler genellikle iç işleyişi serbest bırakır. Bunun aykırı örnekleri de olmuştur. Örneğin, Demirel olayı (Başbakan Süleyman Demirel'in 1977'de Kara Kuvvetleri Komutanı Namık Kemal Ersun'u Genelkurmay'a gelirse darbe yapabileceği kuşkusuyla emekli ederek, yerine Kenan Evren'i getirmesi), Öztorun Paşa olayı (1987'de Başbakan Turgut Özal'ın, Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in onayını alarak Genelkurmay Başkanlığı'na ?gelenekler uyarınca' Orgeneral Necdet Üruğ yerine gelmesi beklenen Orgeneral Necdet Öztorun'u değil, Orgeneral Necip Torumtay'ı ataması), Fisunoğlu Paşa'nın değil Doğan Paşa'nın atanması (Başbakan Tansu Çiller'in Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş'in süresini uzatarak, terfisini uman Kara Kuvvetleri Komutanı Muhittin Fisunoğlu'nu emekliye ayırması) gibi.

Bunun dışında hükümetler TSK'yı serbest bırakmışlardır. Son Genelkurmay Başkanımızın seçiminde de böyle olmuştur; hükümet tarafından bir müdahale olmadı.

Şimdi de İlker Paşa öne çıkıyor; geleneklerimiz öyle olacağını gösteriyor. Bence sakin bir YAŞ olacaktır. Hükümet Büyükanıt'a karışmadı Başbuğ'a da karışmaz.?

İddialar ucuz,

Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral İlker Başbuğ hakkında yayınlar yapılıyor. Kudüs'te Ağlama Duvarı önünde çekilmiş resimleri yayınlandı. Yaptığı görüşmeler haber konusu oldu. Sizce sorun olur mu?

?Aksi yönde bir sebep yok. İlker Paşa, o görev için hazırlanmış, fevkalade yetenekli bir arkadaşımızdır. Tabii ki hükümetin takdiridir. Ben hükümetin onu atayacağını düşünüyorum.

Bu tür senaryolar her atama döneminde olur, benim hakkımda da olmuştu. Ben de ziyaretlerde oralara gittim, benim de fotoğraflarım çekildi, kiliseleri de ziyaret ettim. Bunlar hafif şeyler. Hem Hazreti Musa da, Hazreti İsa da Müslümanlığın saydığı peygamberler değil mi? Kraliçe Elizabeth buraya gelince camiye gidip, başını örtüp dua etmedi mi? Çok ucuz şeyler. Çok ayıpladım. Bunu yapanlar, ya hani o ?tahsil cehaleti alır' denilen türden tahsil almışlardır, ya da talimatla yapıyorlardır.?

Sızmalar hep vardı

Sözünü ettiğiniz senaryolar son zamanlarda giderek daha çok dışarı çıkarılan bilgi ve belgeler üzerine kuruluyor görüntüsü hâkim. İçeriden dışarıya bu bilgi akımını neye bağlıyorsunuz, sizin döneminizdeki durumla karşılaştırınca nasıl görüyorsunuz?

?Eskiden bu yana bizim içimizden bilgi sızmaları olmuştur. Tabii şimdi gelişen teknolojiyle çok kolaylaştı. Bir toplantıya gidiyoruz, dolmakalem büyüklüğünde bir cihazla bütün ses kaydediliyor. Sonra bu internet üzerinden kolaylıkla yayılabiliyor. Bu sızmalardan ben de çok şikâyetçiydim, herhalde şimdiki Komuta Kademesi de çok şikâyetçidir.

Bunu yapanların bir kısmı kendince iyi niyetle, vatanseverlik diye düşündüğü için yapar, bir kısmı mühimsenmek için yapar, bir kısmı da kötü niyetle yapar. Benim zamanımda da olmuştu. Tabii soruşturduk, müsaadenizle sonucunu söylemeyeyim, iç işlerimizdir, ama bunları ciddiye alır, ciddiyetle soruştururuz.?

Cemaatler çalışıyor

Bu sızmaların bazı gruplarla, daha çok da Fethullah Gülen grubuyla ilişkisi olduğunu iddia edenler var. Bu konuda saptamalarınız olmuş muydu?

?Belli kişilerin, belli yerlerce motive edildiği, edileceği inancı vardır. Ama bunları tamamen cemaatlerle de ilişkilendirmek mümkün mü derseniz, bulgu yok. Zaman zaman dışarıdaki gruplarla, cemaatlerle ilişkileri saptanan personel olur, onlar hakkında da işlem yapılır. Şu var ki, belli cemaatler bütün müesseselere sızmaya çalışıyorlar.?

Eylem planı nasıl yapılır?

Geçtiğimiz günlerde Genelkurmay'a atfedilen ve askerin siyasi ve sosyal hayata müdahalesini öngören bir eylem planı yayımlandı. Siz böyle bir plandan haberdar mısınız? Böyle planlar yapılır mı?

?Bu tür planların içeriği konusunda bir şey diyemem, ama bu çalışma için söylemiyorum, bu tür çalışmaların nasıl hazırlandığına, usulüne ilişkin konuşabilirim.

TSK'da sibernetik bir sistem vardır. Bir ana bilgisayar, komuta bilgisayarı vardır, bir de sensor bilgisayarlar dediğimiz, birimlere ait bilgisayarlar vardır. Bilgiler toplanır, tasnif edilir, sonuçlandırılır. Bu sonuçların bazıları konusunda harekete geçmek uygun bulunur, onaylanır. Bazısı ise uygun bulunmaz ama bazıları bilgi hazinesinde tutulur.

Bu çalışmalar iki şekilde yapılır: Birincisi, komuta kademesinin talebiyle yapılanlardır. Bir de birimlerin kendi inisiyatifiyle, gün gelir böyle bir ihtiyaç çıkarsa uygulama için hazır zemin olur, zamandan kazanılır düşüncesiyle yaptıkları çalışmalar vardır. Bunların da nasıl yapılacağı tabii yönergelere tabidir, ama mutlaka komutan yönlendiriciliğinde olması gerekmez. Tabii birimin başındaki kişilerin de şahsi düşünceleri var. Ama komutanın onayını almamış belge, müesseseyi bağlamaz. Benzer şeyler benim dönemimde de olmuştu. Bunlardan üzüntü duyuyorum.?

Fişleme örneği

Bu sözlerle döneminizde yapıldığı ancak tarafınızdan kabul görmediği öne sürülen Ayışığı dosyasını mı kastettiniz?

?Hayır, onu kastetmedim; bu ?Fişleme' yayınlarını kastettim. (2004 yılında İstanbul Merkezli Birinci Ordu Komutanlığı'nın vatandaşları ?fişleme' çalışması üzerine yayınlar yapılmış, konu geniş tartışmaya yol açmıştı.) Bir karargâh çalışması değildi. Bahsettiğiniz konu da zaten bir kişinin anıları diye yer aldı; o kişi (Hilmi Özkök'ün Genelkurmay Başkanı olduğu dönemin Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Özden Örnek) bunu reddetti, dava bitti. Onu bu konuyla irtibatlandırmak doğru değil.?