Karahan'dan 'Rezerv' Açıklaması: Erime Bitti, Ters Yönlü Hareket Başladı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Para Politikası ve Enflasyon Yönetimi

Genel değerlendirme yaparak sözlerine başlayan Karahan, merkez bankalarının tüm dünyada teknik düzeyde çalışan, doğası gereği "sıkıcı" olması gereken kurumlar olduğunu söyledi. Kararlarını her şeyden önce fiyat istikrarına ulaşacak şekilde aldıklarını dile getiren Karahan, "Dezenflasyon için talep ve beklenti yönetimi yaparak dezenflasyonu patikamızla uyumlu bir şekilde tesis edecek parasal sıkılığı sağlıyoruz. Bu sıkılığın etkilerini de finansal koşullar üzerinden sağlıklı işleyen bir finansal sistem üzerinden yakından izliyoruz." diye konuştu.Karahan, enflasyonun yüzde 75'ten tek haneye inmesinin bir yıl içinde mümkün olmadığını dile getirerek, maliyetsiz "türbülans" olmadığını söyledi. Görevlerinin bu maliyeti en aza indirgemek ve bu durumlarda piyasalara güven vermek, piyasaları sakinleştirmek olduğunu vurgulayan Karahan, şöyle devam etti:"Hamlelerimizi yaparken elimizdeki tüm para politikası araçlarını en etkin biçimde kullanmaya gayret ediyoruz. Hem anlık hem de geleceğe yönelik tüm riskleri hesaba katıyoruz. Son dönemde de piyasalarda yaşanan çalkantı durumunda da yaptığımız aslında tam olarak budur. Prensipler doğrultusunda bütün araçlarımızı doğru zamanda ve ölçüde kullanarak yaşanan çalkantının makrofinansal istikrarı bozmasına izin vermedik. Piyasayla uyumlu ve proaktif bir yaklaşım benimsedik. Bu yaklaşımımız sayesinde enflasyon görünümünde ciddi bozulma yaşanmadı."

Rezerv Yönetimi ve Döviz Kuru Politikası

"Rezervdeki erime bitti, hatta ters yönlü hareket başladı" Döviz kurunun seviyesine yönelik herhangi bir hedefleri olmadığına işaret eden Karahan, kur politikasını döviz kurundaki aşırı oynaklığı engelleyecek şekilde belirlediklerini söyledi.Karahan, milletvekillerinin rezervlere ilişkin sorularına ise şu yanıtı verdi:

• "5-2 biten maçta 'Maç nasıl geçti?' denildiğinde 2 gol yedik demezsiniz. 5 gol attık, 2 gol yedik ve net olarak 3 farkla kazandık dersiniz. Eksi 60 milyardan pozitif seviyelere geldiğimiz rezerv söz konusu. Merkez Bankası olarak olası şoklara karşı gerekli döviz likiditesini bulundurmak amacıyla rezerv tutuyoruz. Son dönemde de belli bir miktar azalma söz konusu. Önümüzdeki dönemde piyasa koşulları el verdiğince rezerv biriktirmemiz gerektiğini düşünüyoruz. Bunu yaparken de aktarım mekanizmasını ve likidite koşullarının olumsuz etkilenmemesine dikkat edeceğiz. Birkaç günlük veriye baktığımızda rezervdeki erimenin bittiğini hatta ters yönlü hareketin başladığını görüyoruz."

Piyasa Oynaklığı ve Enflasyon Beklentileri

"Piyasadaki oynaklığı kontrol altına aldık" Karahan, martta piyasalarda yaşanan oynaklık sonrasında attıkları adımlara değinerek, "Yurt dışı bankaların Türk bankalarıyla yapabilecekleri işlem limitleri var. Bunlar bizim dışımızda koyulmuş limitler. Bu limitler kısa sürede dolunca ani yükseliş yaşandı. Bunu takip eden birkaç günde de yine yüksek döviz talebi seyretti ama bizim aldığımız önlemler sayesinde 19 Mart'takine benzer bir hareket yaşanmadı. Piyasadaki oynaklığı kontrol altına aldık." değerlendirmesinde bulundu.Aşırı oynaklık gözlenen piyasa koşullarında oynaklığı düşüren müdahalelere devam edeceklerini ifade eden Karahan, bundan sonra da politika faizindeki adımları enflasyon odaklı atacaklarını söyledi."2025 sonu için belirlediğimiz tahmin ve belirsizlik aralığı beklentilerle uyumlu" Enflasyondaki gelişmelerle ilgili soruları da yanıtlayan Karahan, son 2 yılda hem Merkez Bankasının hem de Hazine ve Maliye Bakanlığının aldığı önlemler olmasaydı enflasyonun çok daha yüksek seviyelere geleceğini, rezerv konusunda çok farklı noktalarda olunacağını kaydetti.Karahan, enflasyon tahminlerinin güncellenmesine de değinerek, "2025 yılı sonu için belirlediğimiz tahmin ve belirsizlik aralığı beklentilerle şu anda uyumlu. Her enflasyon raporu öncesinde bir araya geliyoruz. Bütün güncel veri akışını değerlendiriyoruz. Şimdiki değerlendirme, mevcut veriler itibarıyla ciddi bir bozulma olmadığını değerlendiriyoruz." ifadelerini kullandı.Enflasyon tahmin bandının geniş olmasına ilişkin soruya Karahan, enflasyon beklentilerindeki değişiklikler, küresel belirsizlikler ve petrol fiyatlarındaki hareketlerin enflasyonda geniş bir tahmin aralığına neden olduğunu anlattı.

İstihdam ve Ücret Politikaları

"İstihdama ilişkin mikro verileri inceliyoruz" İstihdama ilişkin mikro verileri de incelediklerini anlatan Karahan, şu değerlendirmelerde bulundu:

• "İşten ayrılan insanların ne yaptığına bakıyoruz. İşsiz mi kalıyorlar? Yoksa başka yerde iş mi buluyorlar? İşten ayrılanların önemli kısmının sanayide, daha katma değeri yüksek ve teknoloji yoğun sektörlerde ya da hizmet sektöründe daha katma değerli işlerde çalışmaya başladığını görüyoruz. Kısa vadede bu istihdam üzerinde risk oluştursa da orta vadede ülkemizin kırılganlığını azaltıcı bir unsur olarak değerlendiriyorum."
• İşsizlik ile atıl işsizlik hareketlerini yaptıkları analizlerle detaylıca incelediklerini dile getiren Karahan, şöyle konuştu:
• "Farklı bir iş istediğini söyleyen insanlar atıl iş gücünde sayılıyor. Bu geniş kapsama göre işsiz sayılıyor. Bunların zaten yüzde 60'ı tam zamanlı işte çalışıyor. Bu da aslında salgın döneminde ortaya çıkan ve yaygınlaşan çalışma koşullarını değiştirme isteğinin bir yansıması. Esnek çalışma modelleri de buna olanak veriyor."

"Enflasyonun nedeni asgari ücrettir gibi bir beyanımız olmadı" Ücretlerin enflasyona neden olduğuna ilişkin soruya Karahan, "Enflasyonun nedeni asgari ücrettir gibi bir beyanımız olmadı. Bu bir gazete haberine dayanan bir yorum. O zaman da gerçek değildi, şimdi de gerçek değil. Gerçek olan şu yüksek enflasyondan dolayı ücretler eriyor. Bizim yapmamız gereken enflasyonu kalıcı olarak düşürmek. Bunu başardığımızda alım gücünde kalıcı düzelme olacağını değerlendiriyoruz." dedi.Merkez Bankasının zararını faaliyet raporlarında açıkladıklarına işaret eden Karahan, "Bu dönem zararımız 700 milyar lira. Bu yıl geçen seneden farklı. Bu yılki ana unsur faiz giderlerindeki artış." ifadelerini kullandı.Yurt içi ya da yurt dışında 2024'te altın satışı yapmadıklarını bildiren Karahan, "Bunu faaliyet raporumuzda görebilirsiniz. TCMB sahipliğindeki altın miktarı 50 ton arttı. Şimdi neden böyle bir azalma haberi söz konusu? Çünkü bizim likidite yönetimi amacıyla daha önce yaptığımız swaplar vardı. Bunları geçen sene kapattık. Bu nedenle emanet tuttuğumuz altın 65 ton azaldı. 15 ton azalmış gibi gözüküyor ama aslında sahipliğimizdeki altın 508,9 ton ve geçen seneye göre 50 ton artmış durumda." şeklinde konuştu."Üst kupür çıkarmadıkça kayıt dışılık azalıyor" Nakit dışı ödeme araçlarının kullanımıyla ilgili değerlendirmeleri olduğunu belirten Karahan, "Üst kupür çıkarmadıkça kayıt dışılık azalıyor. Bunu da dikkate alıyoruz." dedi.Karahan, tüm sektörlerin enflasyon beklentilerini yakından takip ettiklerine dikkati çekerek, hane halkının daha çok enflasyon gerçekleşmelerinden etkilendiğini ve belirli ürünlere odaklandığını anlattı.Kira, gıda gibi enflasyonların manşete kıyasla yüksek kaldıkça hane halkı beklentilerinin yüksek seyrettiğini belirten Karahan, "Burada gıdada geçen seneye göre ciddi iyileşme söz konusu. Geçen sene manşet enflasyonun üstünde seyreden gıda enflasyonu bu sene genel olarak altında geliyor." dedi.Karahan, zirai donun enflasyona etkisinin ise 0,4 puan kadar olabileceğini sözlerine ekledi.