AYM'den Kamu İhale Kanunundaki hükme iptal kararı

Anayasa Mahkemesi (AYM), 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 53. maddesine 2022 yılında eklenen ve ihale sözleşmesi imzalanırken yükleniciden alınan on binde beş oranındaki bedelin hiçbir koşulda iade edilmeyeceğine ilişkin hükmü Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. Mahkeme, söz konusu düzenlemenin, kusuru olmayan kişilere aşırı bir külfet yüklediğini ve mülkiyet hakkını orantısız biçimde sınırladığını vurguladı.

İptal edilen düzenleme: Bedel her halükarda Kurumda kalıyordu

İptal edilen hüküm, sözleşme bedelinin on binde beşi oranında Kamu İhale Kurumu'na yapılan ödemenin hiçbir durumda iade edilemeyeceğini öngörüyordu. Uygulamada bu ödeme, ihale süreci tamamlanmasa ya da sözleşme yüklenicinin kusuru olmaksızın feshedilse bile Kurum tarafından iade edilmiyordu.

AYM: Kusursuz kişilere aşırı külfet

Yüksek Mahkeme kararında, söz konusu kuralın özellikle sözleşmenin ihalenin iptali ya da yüklenicinin kusuru dışındaki sebeplerle sona ermesi durumunda, kişilere iade edilmemesi halinde mülkiyet hakkını ihlal edeceğini belirtti:

"Kural, ihalenin iptalinde veya sözleşmenin feshinde kendisine kusur atfedilemeyecek kişilere aşırı bir külfet yüklemekte; kamu yararı ile mülkiyet hakkı arasında gözetilmesi gereken adil dengeyi kişi aleyhine bozmaktadır."

Hukuka uygunluk, orantılılık ve adil denge vurgusu

Anayasa'nın 13. ve 35. maddeleri çerçevesinde yapılan incelemede Mahkeme, mülkiyet hakkına getirilen sınırlamanın kamu yararı amacı taşısa da, orantılılık ilkesine uygun olmadığını belirtti:

"İadesiz ödeme zorunluluğu, hakka getirilen sınırlama ile ulaşılmak istenen amaç arasında makul bir denge kuramamaktadır."

Kararın yürürlüğe girişi 9 ay sonra

Anayasa Mahkemesi, iptal kararının doğuracağı hukuki boşluğun kamu yararını ihlal edebileceğini dikkate alarak, kararın 9 ay sonra, Mart 2026'da yürürlüğe girmesine karar verdi.

23.06.2025 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan karar için tıklayınız.