Türkiye'de orman yangınları alarm veriyor: 12,5 milyon hektar tehlikede

Türkiye'nin yaklaşık 23 milyon hektarlık orman alanının yüzde 55'inin yangın riski taşıdığı belirtilmektedir. Bu oran, yaklaşık 12,5 milyon hektarlık alanın yüksek risk altında olduğunu gösterirken, yangınların çıkış nedeninin yüzde 98 oranında insan kaynaklı olduğu bildirilmektedir. Türkiye'de yıllık ortalama 14 bin hektarlık ormanlık alan yanmakta ve bu da yılda ortalama 2 bin 200 orman yangınına denk gelmektedir. Ancak bu yıl, yanan alan miktarının 40 ila 50 bin hektar arasında olduğu tahmin edilmektedir. Sadece ormanlar değil, tarım arazileri ve yerleşim yerleri de yangınlardan zarar görmektedir.

Türkiye'de Orman Yangınları ve Risk Alanları

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Mühendisliği Bölümü Orman Entomolojisi ve Koruma Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kadir Alperen Coşkuner, Türkiye'nin coğrafi konumu nedeniyle orman yangınlarına en açık ülkeler arasında yer aldığını belirtmiştir. Özellikle Hatay'dan Batı Karadeniz'e kadar uzanan sahil şeridi, uzun yangın sezonu olarak tanımlanan dönemde yangınlara açık hale gelmektedir. Mayıs ayından Ekim ayına kadar süren bu dönem, yangın sezonu olarak kabul edilmektedir.

Ekstrem Hava Koşulları ve Yangınlar

Farklı dönemlerde yangınlar çıkmakla birlikte, özellikle 2021 yılında zaman zaman ekstrem hava koşulları yaşanmıştır. Örneğin, Temmuz başı ile Haziran sonu arasındaki periyotta İzmir'in Çeşme bölgesinde ciddi yangınlar meydana gelmiştir. Bu dönemde poyrazın etkisiyle rüzgar hızının 50 kilometreye, hatta ani artışlarla 80 kilometreye ulaştığı görülmüştür. Aynı zamanda hava sıcaklıklarının çok yüksek, bağıl nemin ise çok düşük olduğu bu süreçte, yanıcı maddelerin nem oranı da azaldığı için olağandışı ve şiddetli yangınlar meydana gelmiştir.

2024 Yılında Yanan Alanlar ve Etkileri

"Bu yıl tahmini olarak 40-50 bin hektar civarında bir alanın yangınlardan etkilendiğini düşünüyorum"Bu yıl 40-50 bin hektar civarında alanın yangından etkilendiğini belirten Coşkuner, ülkemizde toplamda yaklaşık 23 milyon hektarlık orman alanı bulunduğunu ve bunun yüzde 55'inin orman yangınlarına hassas olduğunu vurgulamıştır. Uzun yıllara ait istatistiklere göre yılda ortalama 14 bin hektarlık orman alanı yanmakta, bu da yaklaşık 2 bin 200 orman yangınına denk gelmektedir. Ancak bu yıl yanan alan miktarının oldukça fazla olduğu, tahmini olarak 40-50 bin hektar civarında bir alanın yangınlardan etkilendiği ifade edilmiştir. Bu alanlara sadece ormanlar değil, tarım alanları ve yerleşim yerleri de dahildir.

Yangınların Nedenleri

• Yüzde 98'i insan kaynaklı: Türkiye'deki orman yangınlarının yüzde 98'i insan kaynaklıdır.
• Bazı istatistiklerde bu oran yüzde 80-90 arasında gösterilse de, esas değerlendirme yanan alan miktarı üzerinden yapılmalıdır.
• Sadece yüzde 2'lik bir kısmın yıldırım gibi doğal nedenlerle çıktığı belirtilmektedir.
• Büyük çoğunluk insan hatasından kaynaklanmaktadır.
• Bina yangınları daha statik ve kontrol altına alınabilirken, orman yangınları açık alanda serbest yayılma eğilimindedir ve atmosferik koşullardan doğrudan etkilenir.
• Eğer yangına ilk müdahale sırasında kontrol sağlanamazsa ve yangının ilerlediği yönde rüzgar etkisiyle birlikte çok miktarda yanıcı madde bulunuyorsa, yangını durdurmak oldukça zorlaşır.

En Büyük Kayıp: İnsan Hayatları

Yangınların en acı yönü, can kayıplarıdır. Yangını hızlıca kontrol altına almak için mücadele edenler zaman zaman yangının içinde kalabilmektedir. Yüksek ısı nedeniyle vücut sıcaklığı artar ve kişi fark etmeden bilinç kaybı yaşayabilir. Aynı anda yoğun duman da görüşü engellediğinden olay öngörülemez bir hale gelir. Genellikle önce dumandan zehirlenme gerçekleşir, ardından bilinç kaybı sonrası yangın bedeni etkiler. Ne yazık ki bu süreç genelde böyle ilerlemektedir.