Türkiye'de kene vakaları artıyor

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 2025'in ilk 6 ayında toplamda 7.801 kene ısırığı vakası bildirildi.

Bu vakaların 13'ü kesin olarak kene ile bulaşan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) kaynaklı olmak üzere, toplamda 18 ölüm meydana geldi. Uzmanlar, erken teşhisin ölüm oranlarını önemli ölçüde azaltabileceğini vurguluyor. Her kene ısırığının hastalık ya da ölümle sonuçlanmadığına dikkat çekiliyor.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Belirtileri

KUISCID - Koç Üniversitesi İş Bankası Enfeksiyon Hastalıkları Araştırma Merkezi Direktörü Prof. Dr. Önder Ergönül, kene ile bulaşan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi'nin belirtilerinin iki aşamada ortaya çıktığını belirtiyor:

• Kuluçka süresi: Virüs, 2-7 günlük bir kuluçka süresinden sonra bazı kişilerde hastalık oluşturabiliyor.
• Birinci hafta: Grip benzeri yorgunluk, halsizlik, kas ağrıları ve yüksek ateş gibi şikayetler görülüyor.
• İkinci hafta: Bazı hastalarda hastalık ağırlaşarak devam ediyor ve kanamalar başlıyor. En sık rastlananlar arasında burun ve diş eti kanamaları, cilt ve cilt altı damarlarda kanamalar ile bağırsak kanamaları yer alıyor.

Erken Teşhisin Önemi ve Tedavi

Erken teşhis, KKKA vakalarında hayati önem taşıyor. Prof. Dr. Ergönül, "Virüsün varlığı erken teşhis edildiğinde, hastalığın ilk 3-4 gününde hekimlerin önerisiyle kullanılabilecek hayat kurtaran bir ilaç var" diyerek hızlı müdahalenin önemini vurguluyor.

Türkiye'nin Kene Haritası ve Risk Bölgeleri

Türkiye, KKKA'nın en çok rastlandığı ülkeler arasında yer alıyor. Özellikle Tokat, Sivas, Erzurum, Çorum, Yozgat, Çankırı, Samsun illerinin kırsal bölgeleri başta olmak üzere, İç Anadolu'nun doğusundan Karadeniz'in güney kesimlerine kadar yaygın olarak görülüyor. Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz Bölgelerinde ise neredeyse hiç vaka yok. İstanbul ve çevre şehirlerde ise yerel olgu tespit edilmedi.

KUISCID, Türkiye'nin enfeksiyon hastalıklarının risk haritasını çıkarıyor ve bilim camiasıyla paylaşıyor. Hızlı teşhis konulabilmesi için merkezler destekleniyor ve hızlı teşhis testlerinin üretimi için çalışmalar sürdürülüyor. Hızlı teşhis, KKKA'ya bağlı ölüm vakalarında ciddi düşüş sağlıyor.

Hızlı Teşhis Kitleri ve Aşı Çalışmaları

• PCR ve ELISA testleri laboratuvar bazında kullanılıyor ancak taşınabilir ve hızlı sonuç veren testlere ihtiyaç duyuluyor.
• KUISCID, klinik çalışmalar kapsamında araştırma amaçlı hızlı teşhis kitleri geliştiriyor.
• Ticari ürün olarak piyasada henüz bulunmayan bu kitlerin hassasiyeti ve özgüllüğü yüksek sonuçlar vermesi hedefleniyor.
• Ayrıca, Türkiye'de bir süredir aşı geliştirme çalışmaları yürütülüyor fakat henüz uygulanan bir aşı bulunmuyor.

Sonuç

Hızlı teşhis, KKKA'ya bağlı ölüm oranlarında ciddi düşüş sağlamakta olup, özellikle kırsal bölgelerde yaşayanların hastaneye geç ulaşması nedeniyle erken müdahale büyük önem taşıyor. Aşı geliştirme çalışmaları ise devam ediyor.