Kamu görevlisi olan davacılar yakınının, yer ve zaman açısından görevlendirme oluruna uygun şekilde hareket ettiği esnada söz konusu olayın gerçekleştiği de göz önünde bulundurulduğunda, davacılar yakınının kamu görevinin ifası sırasında hayatını kaybettiği, dolayısıyla söz konusu olay nedeniyle uğranılan zararların davalı idarece kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca tazmin edilmesi gerektiği sonucuna vardı.
İlk derece mahkemesi davayı reddetmiş, istinaf ise bu kararı bozmuştur. Danıştay 10. Dairesi ise ilk derece kararını bozmuş fakat mahkeme kararında ısrar etmiştir.
İDDK: Kusursuz sorumluluk şartları doğmuştur.
Dava konusu olaya ilişkin olarak, kazanın meydana geldiği yer, tarih ve olayın
meydana geliş şekli ile Valilik tarafından davacılar yakını hakkında düzenlenen
görevlendirme oluru birlikte değerlendirildiğinde; kazanın davacılar yakının
etkinliklerde görevli olduğu 14/06/2008 tarihinde ve paramotor ile yamaç paraşütü
için düzenlenmiş alanda gerçekleştiği anlaşılmakta olup, kazanın olay yeri tutanağında,
davacılar yakınının Valilik tarafından hazırlanan tanıtım broşürlerini havadan
dağıtmak üzere görevlendirilmiş olması nedeniyle havalanacağı sırada meydana
geldiği yönünde tespite yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda, her ne kadar görevlendirme "Olur"unda açık bir şekilde broşürlerin paramotor ile havalanarak havadan dağıtılması ifadesi yer almıyor ise de THK Amasya Sportif Havacılık Kulübü Derneğinin, Valilik makamından "Olur" isterken "derneğimiz pilotlarından" ifadesini kullanarak davacılar yakınının görevlendirilmesini istenmiş olmasından ve bu yazı ilgi tutularak davacılar yakınının görevlendirilmiş olması bir arada değerlendirildiğinde, davacılar yakınının da bu gösterilerde uçuş yapacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bakımdan, davacılar yakının Valilik tarafından hazırlanan broşörleri paramotorla havadan dağıtmak yönündeki eyleminin görevlendirme olurunda "diğer işleri organize etmek" ibaresinin kapsamı içinde kaldığının kabulü gerekmektedir.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2024/728
Karar No: 2025/469
İSTEMİN KONUSU:
... İdare Mahkemesinin... tarih ve E:..., K:... sayılı ısrar kararının temyizen
incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
Amasya İl Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapmakta iken,
Türk Hava Kurumu Amasya Sportif Havacılık Kulübü Derneğinin ... tarih ve ...
sayılı talep yazısı üzerine Amasya Valiliğinin ... tarih ve ... sayılı oluru
ile 2008 yılı Amasya Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Haftası etkinlikleri
kapsamında yapılacak yamaç paraşütü gösterilerine katılacak pilotların intikalleri,
kamp alanına yerleşmeleri ve diğer işleri organize etmek için görevlendirilen
davacılar yakını ...'nun, 14/06/2008 tarihinde saat 19.30 sıralarında Valiliğin
hazırlattığı tanıtım broşürlerini havadan paramotor yardımıyla dağıtmak amacıyla
paramotor ile kalkış yapmak isterken istinat duvarına çarparak Yeşilırmak'a
düşmesi sonucunda boğularak vefat etmesi üzerine, davacılar tarafından, polis
memuru olan murislerinin görevi nedeniyle vefat ettiğinden bahisle uğranıldığı
ileri sürülen zarara karşılık olarak toplam 150.000,00 TL maddi ve 250.000,00
TL manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, Danıştay
Onuncu Dairesinin 05/04/2017 tarih E:2015/4219, K:2017/1862 sayılı kararıyla
bozulması üzerine bozma kararına uyulmak suretiyle verilen 22/06/2018 tarih
ve E:2017/1540, K:2018/994 sayılı kararıyla; Mahkemelerince, bozma kararı gerekçesinde
belirtilen hususlara ilişkin bilgi ve belgelerin davalı idareden istenilmesine
ilişkin ara kararının yerine getirilmesine yönelik davalı idarece gönderilen
belgeler ve davacılar yakını müteveffa ...'nun görevlendirilmesine ilişkin talep
yazısı ile görevlendirilmesine ilişkin Valilik işlemlerinin incelenmesinden;
davacılar yakınının "yamaç paraşütü gösterilerine katılacak pilotların
ilimize intikalleri, kamp alanına yerleşmeleri, diğer işleri organize etmek"
için görevlendirildiği, paramotor ile tanıtım broşürlerinin dağıtımı konusunda
kendisine verilmiş emir ya da direktife dair bir yazının bulunmadığı, Uluslararası
Amasya 3. Hava Sporları Şenliğine katılacak yamaç paraşütü/yelken kanat pilotlarının
davetiye listesinde de davacılar yakının adının yer almadığı anlaşıldığından,
meydana gelen kazada davalı idarenin, kusurlu ya da kusursuz tazmin sorumluluğunu
gerektirir bir eylemi bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Onuncu Dairesinin 16/02/2022 tarih ve E:2018/4601, K:2022/733 sayılı
kararıyla;
Dava konusu olaya ilişkin olarak, kazanın meydana geldiği yer, tarih ve olayın
meydana geliş şekli ile Valilik tarafından davacılar yakını hakkında düzenlenen
görevlendirme oluru birlikte değerlendirildiğinde; kazanın davacılar yakının
etkinliklerde görevli olduğu 14/06/2008 tarihinde ve paramotor ile yamaç paraşütü
için düzenlenmiş alanda gerçekleştiğinin anlaşıldığı, kazanın olay yeri tutanağında
davacılar yakınının Valilik tarafından hazırlanan tanıtım broşürlerini dağıtmak
üzere havalanacağı sırada meydana geldiği yönünde tespite yer verildiği,
Bu durumda, davacılar yakını, Valilik tarafından hazırlanan broşörleri paramotorla
havadan dağıtmak yönündeki eyleminin görevlendirme olurunda "diğer işleri
organize etmek" ibaresinin kapsamı içinde kabul edilebileceği; olayın,
kamu görevlisi olan davacılar yakınının, yer ve zaman açısından görevlendirme
oluruna uygun şekilde hareket ettiği esnada gerçekleştiği de göz önünde bulundurulduğunda,
davacılar yakınının kamu görevinin ifası sırasında hayatını kaybettiği, dolayısıyla
söz konusu olay nedeniyle uğranılan zararların davalı idarece kusursuz sorumluluk
ilkesi uyarınca tazmin edilmesi gerektiği,
Öte yandan, Mahkemece her ne kadar paramotor ile tanıtım broşürlerinin dağıtımı
konusunda davacılar yakınına verilmiş emir ya da direktife dair bir yazının
bulunmadığı, gösteriye katılacak pilotlar listesinde davacılar yakınının ismine
yer verilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği görülmekte ise
de; davacılar yakınının söz konusu eylemi, kendisine verilmiş bir emir ya da
direktif olmadan gerçekleştirmeye çalışmasının hayatın olağan akışıyla bağdaşmadığı;
davacılar yakınının pilotların intikalleri, kamp alanına yerleşmeleri ve diğer
işleri organize etmek için Valilik tarafından görevlendirilmesi nedeniyle şenliğe
katılacak yamaç paraşütü/yelken kanat pilotlarının davetiye listesinde davacının
adına yer verilmesinin de beklenemeyeceğinin açık olduğu,
Bu itibarla, Mahkemece meydana gelen olayda davalı idarenin, kusurlu ya da kusursuz
tazmin sorumluluğunu gerektirir bir eylemi bulunmadığı gerekçesiyle davanın
reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle ... İdare
Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti:
... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacılar
murisinin 2008 yılı Amasya Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Haftası etkinlikleri
kapsamında "diğer işleri organize etme" görevinin, görevlendirme yazısında
açıkça belirlenen pilotların intikalleri, kamp alanına yerleşmeleri ve karşılama
gibi görevleriyle benzer mahiyette işler olacağının anlaşılması gerektiği, "diğer
işleri organize etme" görevinden önce sayılan bu öncüllerden başka anlam
çıkarılamayacağı, paramotor ile tanıtım broşürlerinin dağıtımı konusunun belli
yeterlik, uzmanlık isteyen spesifik bir görevlendirme olduğu ve diğer işlerin
organizasyonu kapsamında değerlendirilemeyeceği, dolayısıyla meydana gelen kazada
davalı idarenin, kusurlu ya da kusursuz tazmin sorumluluğunu gerektirir bir
eylemi bulunmadığı ve bu nedenle davacıların maddi ve manevi tazminat isteminin
reddi gerektiği gerekçesi eklenmek suretiyle davanın reddi yolundaki ilk kararda
ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:
Davacılar tarafından, temyize konu kararda, müteveffaya paramotor ile tanıtım
broşürlerinin dağıtımı konusunda herhangi bir emir ya da direktif verildiğine
dair bir yazı bulunmadığından bahsedilse de müteveffayı resmi olarak görevlendiren
görev yazısında görevlendirilen personelin yapacağı işlerin geniş bir çerçeve
halinde sınırlarının çizildiği, bu yönüyle görevlendirme yazısında müteveffanın
uçması ve broşürleri dağıtması hususlarında bir emir/direktif bulunmadığı sonucuna
ulaşılmasının mümkün olmadığı, müteveffanın kendi isteği ve kişisel zevkleri
neticesinde kendi inisiyatifiyle uçmak istemesinin hayatın olağan akışına aykırı
olduğu, kaldı ki müteveffanın, THK'dan Türk Kuşu Yamaç Paraşütü sertifikası
aldığı, bu nedenle müteveffanın, bahsi geçen görevi yerine getirecek yeterlik
ve uzmanlıkta olduğu, ayrıca, davalı idarece hazırlanan tanıtım broşürlerinin
havadan dağıtımı konusunda davalı idarede yeterliliğe sahip başkaca personelin
bulunmadığı, bu hususun bile müteveffanın davalı idarece tanıtım broşürlerini
havadan dağıtmak için görevlendirildiğine yeterli bir karine olduğu, müteveffanın
kaza yaptığı paramotorun davalı idareye ait olduğu ve kendi başına buyruk bir
şekilde, kimseden izin almadan bu aracı alması ve kullanabilmesinin de mantığa
ve hayatın olağan akışına aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı idare tarafından, temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ:
Temyiz istemlerinin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları
dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Amasya Valiliği tarafından, 12-22 Haziran 2008 tarihleri arasında gerçekleştirilmek
üzere, içinde Uluslararası Amasya 3. Hava Sporları Şenliğinin de bulunduğu "Amasya
Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Haftası" etkinliklerinin düzenlenmesi
kapsamında, Amasya Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan
ve kendisi de yamaç paraşütü sertifikasına sahip davacılar yakını, ... tarih
ve ... sayılı Valilik oluru ile 12-22 Haziran 2008 Amasya Uluslararası Atatürk
Kültür ve Sanat Haftası etkinlikleri kapsamında yapılacak yamaç paraşütü gösterilerine
katılacak pilotların intikalleri, kamp alanına yerleşmeleri ve diğer işleri
organize etmek için görevlendirilmiştir.
Davacılar yakını 14/06/2008 tarihinde saat 19.30 sıralarında paramotor ve yamaç
paraşütü ile Valiliğe ait tanıtım broşürlerini dağıtmak için Yeşilırmak yakınında
yamaç paraşütü pilotları için ayrılan alandan paramotor ile kalkış yapmak isterken
istinat duvarına çarparak Yeşilırmak'a düşmesi sonucu boğularak hayatını kaybetmiş,
davacılar tarafından, yakınlarının kamu görevinin ifası esnasında ölümü nedeniyle
uğradıkları zararların davalı idarece kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca tazmin
edilmesi istemiyle yaptıkları başvurunun davalı idare tarafından reddedilmesi
üzerine uğradıklarını ileri sürdükleri maddi ve manevi zararın tazminine karar
verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı
yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem
ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
Kural olarak idare, yürüttüğü hizmetin doğrudan sonucu olan ve idari faaliyet
ile nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlüdür. İdarenin hukuki
sorumluluğu sadece kusur esasına, hizmet kusuru teorisine dayanmamakta, idare
kusur koşulu aranmadan da objektif (kusursuz) sorumluluk ilkesi uyarınca sorumlu
sayılabilmektedir.
Kusursuz sorumluluk, kamu hizmetinin görülmesi sırasında kişilerin uğradıkları
özel ve olağan dışı zararların idarece tazmini esasına dayanmakta olup; kusur
sorumluluğuna oranla ikincil derecede bir sorumluluk türüdür. Başka bir anlatımla
idare, yürüttüğü hizmetin doğrudan sonucu olan, idari faaliyet ile nedensellik
bağı kurulabilen, özel ve olağan dışı zararları kusursuz sorumluluk ilkesi gereği
tazminle yükümlüdür.
Bu bağlamda, kamu görevlilerinin görevini yaparken, görevi nedeniyle uğramış
olduğu zararların idarenin, kamu hizmetinin yerine getirilmesinde, hizmetin
işleyişinde ve düzenlenişinde kusuru olmasa bile, kamu ajanının kendi kişisel
kusurundan doğmamış olması şartıyla, yürüttüğü kamu hizmetinin doğrudan sonucu
olan, nedensellik bağı kurulabilen özel ve olağandışı zararının idare tarafından
hizmetten yararlanan topluma pay etme esasına dayalı olan kusursuz sorumluluk
ilkesine göre tazmin edilmesi gerekmektedir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacılar yakınının... tarih ve ... sertifika nolu Türk Hava Kurumu Türkkuşu
Yamaç Paraşütü Sertifikası sahibi olduğu, aynı zamanda da THK Amasya Sportif
Havacılık Kulübü Derneği üyesi olduğu, Amasya Valiliği tarafından, 12-22 Haziran
2008 tarihleri arasında gerçekleştirilmek üzere, içinde Uluslararası Amasya
3. Hava Sporları Şenliğinin de bulunduğu "Amasya Uluslararası Atatürk Kültür
ve Sanat Haftası" etkinliklerinin düzenlenmesi kapsamında Valilik talimatı
ile etkinlik kapsamında hava sporlarını gerçekleştiren ve organize eden THK
Amasya Sportif Havacılık Kulübü Derneğinin Valilik makamına hitaplı ... tarih
ve ... sayılı yazısı ile "12 Haziran Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat
Etkinlikleri münasebetiyle düzenlenecek yamaç paraşütü gösterilerine katılacak
pilotlarının ilimize intikalleri, kamp alanına yerleşimlerini ve diğer işleri
organize etmek için derneğimiz pilotlarından Emniyet müdürlüğü personelinden
polis memuru ..., ... görevlendirilmesini arz ederim." ifadeleri ile "Olur"
istendiği, aktarılan bu yazı ilgi tutularak Amasya Valiliğinin ... tarih ve
... sayılı yazısı ile davacılar yakınının görevlendirilmesine "Olur"
verildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu olaya ilişkin olarak, kazanın meydana geldiği yer, tarih ve olayın
meydana geliş şekli ile Valilik tarafından davacılar yakını hakkında düzenlenen
görevlendirme oluru birlikte değerlendirildiğinde; kazanın davacılar yakının
etkinliklerde görevli olduğu 14/06/2008 tarihinde ve paramotor ile yamaç paraşütü
için düzenlenmiş alanda gerçekleştiği anlaşılmakta olup, kazanın olay yeri tutanağında,
davacılar yakınının Valilik tarafından hazırlanan tanıtım broşürlerini havadan
dağıtmak üzere görevlendirilmiş olması nedeniyle havalanacağı sırada meydana
geldiği yönünde tespite yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda, her ne kadar görevlendirme "Olur"unda açık bir şekilde
broşürlerin paramotor ile havalanarak havadan dağıtılması ifadesi yer almıyor
ise de THK Amasya Sportif Havacılık Kulübü Derneğinin, Valilik makamından "Olur"
isterken "derneğimiz pilotlarından" ifadesini kullanarak davacılar
yakınının görevlendirilmesini istenmiş olmasından ve bu yazı ilgi tutularak
davacılar yakınının görevlendirilmiş olması bir arada değerlendirildiğinde,
davacılar yakınının da bu gösterilerde uçuş yapacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu bakımdan, davacılar yakının Valilik tarafından hazırlanan broşörleri paramotorla
havadan dağıtmak yönündeki eyleminin görevlendirme olurunda "diğer işleri
organize etmek" ibaresinin kapsamı içinde kaldığının kabulü gerekmektedir.
Kamu görevlisi olan davacılar yakınının, yer ve zaman açısından görevlendirme
oluruna uygun şekilde hareket ettiği esnada söz konusu olayın gerçekleştiği
de göz önünde bulundurulduğunda, davacılar yakınının kamu görevinin ifası sırasında
hayatını kaybettiği, dolayısıyla söz konusu olay nedeniyle uğranılan zararların
davalı idarece kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca tazmin edilmesi gerektiği
sonucuna varılmaktadır.
Öte yandan, kendisine verilmiş bir emir ya da direktif olmadan söz konusu eylemin
davacılar yakını tarafından kendi inisiyatifi ile gerçekleştirildiğinin ileri
sürülmesi hayatın olağan akışıyla bağdaşmamaktadır.
Bu itibarla, Mahkemece meydana gelen olayda davalı idarenin, kusurlu ya da kusursuz
tazmin sorumluluğunu gerektirir bir eylemi bulunmadığı gerekçesiyle davanın
reddi yolunda verilen ısrar kararında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacıların temyiz isteminin kabulüne;
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin ... İdare Mahkemesinin
... tarih ve E:..., K:... sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar
düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/02/2025 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı ısrar kararının usul
ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın
bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin
reddi ile temyize konu ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.