Özel Kalem Müdürünün Doğrudan Başka Bir Müdür Kadrosuna Atanması Halinde Kamu Zararı Oluşur Mu?

Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin, "Görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar" başlıklı 5'inci maddesinde, müdür kadrosunun görevde yükselmeye tabi kadrolar arasında olduğu hüküm altına alınmış olup, anılan Yönetmeliğin;

"Görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak genel şartlar" başlıklı 6'ncı maddesinde," Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aşağıdaki genel şartlar aranır.
.
b) Görevde yükselme eğitimini tamamlayarak, sınavında başarılı olmak.
.",

"Görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar" başlıklı 7'nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ise, "Müdür kadrosuna atanabilmek için;

1) 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (b) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşımak,
2) Fakülte veya dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,
.",

hükümlerine yer verilmiştir.

Diğer taraftan, Yönetmelik'in "Hizmet grupları arasında geçişler" başlıklı 20'nci maddesinin birinci fıkrasının yürürlüğe girdiği ilk halinde mevcut olan (ç) bendinde, "İstisnai memurluklarda çalışanlar veya çalışmış olanlar, bu Yönetmelik kapsamındaki kadrolara, atanacakları kadro için öngörülen şartları taşımaları kaydıyla sınavsız atanabilir." hükmüne yer verilmişken, anılan hükmün yürütmesi Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 01.04.2010 tarih ve 2010/70 sayılı Kararı ile durdurulmuş olup, Danıştay 5'inci Dairesinin 04.11.2011 tarih ve 2009/4677 Esas ve 2011/6294 sayılı Kararıyla söz konusu bendin iptaline karar verilmiştir. Bu Karara karşı yapılan temyiz talebi ise İdari Dava Daireleri Kurulunun 2012/1672 Esas ve 2014/2742 sayılı Kararıyla 19.06.2014 tarihinde reddedilmiş ve bahse konu bent hükmü 07.05.2014 tarih ve 28993 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliğin 19'uncu maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.

Mer'i mevzuat olan 02.07.2020 tarih ve 31173 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin 5 ve 6'ncı maddelerinde de müdür kadrosunun görevde yükselmeye tabi kadrolardan olduğu ve müdür kadrosuna atanabilmek için görevde yükselme sınavında başarılı olunması gerektiği belirtilmiş ve anılan Yönetmelik kapsamında da istisnai memuriyet kadrosundan müdür kadrosuna sınavsız atama yapılabilmesine cevaz veren herhangi bir hükme yer verilmemiştir.

Sayıştay 6.Dairesine (28.11.2024 tarih ve 956 sayılı karar) intikal eden bir yargılamada karar ve gerekçelerine göre, görevde yükselmeye tabi müdür kadrosuna atanmak için Yönetmelikte sayılan genel ve özel şartların bir arada sağlanması gerekmektedir. Sayılan genel şartlardan biri de, görevde yükselme sınavında başarılı olmaktır. Ancak, görevde yükselme sınavında başarılı olma şartını sağlamayan kişinin Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamında görevde yükselmeye tabi bir kadro olan İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü kadrosuna asaleten atanması mümkün olmadığı halde, bu kadroya atanması ve suretiyle kamu zararına neden olunmuştur.

Sorumlularca, Özel Kalem Müdürü kadrosunun, İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü kadrosu ile aynı düzey görev olduğu, bu nedenle Özel Kalem Müdürü kadrosunda bulunan ilgilinin İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü kadrosuna atanması işleminin görevde yükselme mahiyetinde olmadığı ifade edilmişse de;

04.07.2009 tarih ve 27278 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği ilk halinde mevcut olan "Hizmet Grupları Arasında Geçişler" başlıklı 20'nci maddesinin yukarıda da ifade edilen (ç) bendinde, istisnai memurluklarda çalışanların veya daha önce çalışmış olanların durumları ayrıca düzenlenmiş olup, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği ilk halinde dahi istisnai memuriyet kadroları diğer müdürlük kadrolarından ayrı biçimde ele alınmıştır. Bu durum, istisnai bir memurluk olan Özel Kalem Müdürlüğünün, Yönetmelik çerçevesinde düzenlenen ve görevde yükselmeye tabi olan diğer müdür kadrolarına kıyasen "üst düzey görev" niteliğinde veya diğer müdür kadroları ile "aynı düzey görev" kapsamında değerlendirilmediğini açık bir şekilde ortaya koymaktadır.

Kaldı ki, istisnai memuriyet kadrolarında çalışanların veya çalışmış olanların Yönetmelik kapsamındaki kadrolara atanacakları kadro için öngörülen şartları taşımaları kaydıyla sınavsız olarak atanabilmesine imkan tanıyan bahse konu bu bent hükmü, Danıştay 5'inci Dairesinin 2009/4677 Esas ve 2011/6294 sayılı Kararıyla iptal edilmiştir. Anılan iptal Kararının gerekçesinde ise, bu tip bir düzenlemeye Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin dayandığı Kanunlarda ve 18.04.1999 tarih ve 23670 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte yer verilmediği, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda yükselmenin kariyer ve liyakat ilkelerine çerçevesinde yapılması esasının benimsendiği, Genel Yönetmelikte de, görevde yükselmenin esaslarının aynı ilkelere dayandırılmış olması karşısında Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği ilk halinde mevcut olan 20'nci maddesinin (ç) bendinde ifade edilen sınavsız atama hususunun, kariyer, liyakat ve eşitlik ilkelerine aykırı olduğu hususları ifade edilmiştir. Bahse konu Karar, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 19.06.2014 tarih ve Esas No:2012/1672 Karar No:2014/2742 sayılı Kararı ile onanmıştır.

Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "İstisnai Memurluklar" başlıklı 59'uncu maddesinin ikinci fıkrasında, "Birinci fıkrada sayılan memurların bulundukları bu kadrolar emeklilik aylığının hesabında ve diğer memurluklara naklen atanmalarında herhangi bir sınıf için kazanılmış hak sayılmaz." hükmüne yer verilmiş olup, bu itibarla istisnai bir memuriyet kadrosu olan Özel Kalem Müdürü kadrosunda bulunan kişilerin diğer memurluklara naklen atanmalarında, bu kadro herhangi bir sınıf için kazanılmış hak oluşturmaz. Bu durumun doğal bir sonucu olarak, istisnai memuriyet kadrosunda görev yapan memurların Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliğine Esas Yönetmelik kapsamındaki kadrolara atanmaları, ancak bahse konu Yönetmelikte belirtilen şartları sağlamaları koşuluyla gerçekleşebilir.

Açıklanan nedenlerle, Özel Kalem Müdürü kadrosunda bulunan ilgilinin İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü kadrosuna atanması işleminin görevde yükselme mahiyetinde olmadığı yönündeki iddiaların kabul edilmesine imkan bulunmamaktadır.

Savunmalarda, yapılan atamanın Devlet Personel Başkanlığının ... tarihli ve ... sayılı görüşü doğrultusunda gerçekleştirildiği, söz konusu görüş yazısında, Özel Kalem Müdürü kadrosundan Müdür unvanlı diğer kadrolara yapılan atamaların görevde yükselme mahiyetinde olmadığının belirtildiği ifade edilmişse de;

Kanun ve Yönetmelik kapsamında cevaz verilmemiş olan bir idari işlemin, Devlet Personel Başkanlığının aksi yöndeki görüşü doğrultusunda gerçekleştirilmesi, söz konusu işlemi mevzuata uyarlı hale getirmez. Bu itibarla, yapılan savunmalar isabetli görülmemiş, Özel Kalem Müdürü kadrosunda görev yapmakta olan kişinin atanması ve Müdür kadrosu için öngörülen ek ödeme ile zam ve tazminatların Harcama Yetkilisi/Diğer Gerçekleştirme Görevlilerinden müştereken ve müteselsilen hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizi ile ödettirilmesi yönünde hüküm kurulmuştur.

Sayıştay kararı ve karara gerekçe edilen açıklamalar çerçevesinde, istisnai kadrolarda görev yapanların aynı veya daha yüksek unvanlara geçiş veya atamalarında ilgili görevde yükselme ve atama mevzuatının titizlikle incelenmesi ve uygunluğunun denetlenmesi, gerekirse varsa hukuki ihtilafın çözümü için ilgili kurumlarla çalışılması, aksi durumlarda kişisel işlemden kaçınılması, olası kamu zararının ve kamu kaynaklarının yersiz kullanımının önüne geçilmesinde, kamu idareleri ve yöneticileri için en uygun ve makul bir yol olacaktır.