İDDK, AFAD personelinin dalış tazminatı alıp alamayacaklarına ilişkin görüş aykırılığını giderdi

Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, "Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu tarafından düzenlenen 'Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavı' ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen dalış eğitiminin başarıyla tamamlanması üzerine Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca düzenlenen kurbağa adam sertifikasına sahip olanlara, 3160 sayılı Kanun uyarınca dalış tazminatı ödenmesinin mümkün olmadığı" doğrultusunda giderilmesine karar verdi.

İDDK: Emniyet dışında diğer kurum personeli de yararlanabilir

Kanun'un "kapsam" başlıklı 2. maddesinden ve "kurbağa adam" tanımından, asıl olanın Emniyet Genel Müdürlüğünde kadrolu veya sözleşmeli olarak görevli personelin bu haktan yararlanması olduğu anlaşılmakla birlikte, 6. maddenin (g) bendi uyarınca, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan pilot, pilot adayı, uçuş ekibi, kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personeline de, bu Kanun'da belirtilen esaslar çerçevesinde durumlarına uygun tazminat ödenmesi gerektiği açıktır.

Özel bilgi, tecrübe ve uzmanlık gerektiren dalış görevinin riskli bir görev olduğu hususu da göz önünde bulundurulduğunda, bu görevi yapacak kişilerin iyi bir eğitimden geçmeleri ve belli şartları taşımaları gerektiği hususunda kuşku bulunmamaktadır.

Bu çerçevede, kanun koyucu, 3160 sayılı Kanun'dan yararlanmak için Emniyet Genel Müdürlüğünde kadrolu veya sözleşmeli olarak görevlendirilecek kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personel için, anılan Genel Müdürlükçe yapılacak sınav sonunda başarılı olunması halinde alınacak sertifikaya sahip olma şartını getirmiş ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personelin de bu Kanun'da belirtilen esaslar çerçevesinde söz konusu tazminattan yararlandırılabileceklerini düzenlemiştir.

Dolayısıyla, yurt içi ve yurt dışı dalış kurslarından sertifika almış "kurbağa adam" sıfatına sahip olan ve Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışmayan personelin de, Emniyet Genel Müdürlüğünde çalışan kurbağa adamlarla aynı vasıflara sahip olmaları, anılan personel için aranan şartları taşımaları gerekmektedir.

AFAD personelinin sınavı Emniyet tarafından yapılmamıştır

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu" tarafından düzenlenen "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavı" ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen "dalış eğitimi"nin başarıyla tamamlanması üzerine Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca düzenlenen "kurbağa adam" sertifikasına sahip İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinde görev yapan arama ve kurtarma teknisyenleri yönünden, 3160 sayılı Kanun'da aranan Emniyet Genel Müdürlüğünün yapacağı sınavda başarılı olma koşulunun gerçekleşmediği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, kurbağa adam olabilmek ve 3160 sayılı Kanun uyarınca dalış tazminatına hak kazanabilmek için, Emniyet Genel Müdürlüğünün düzenlemiş olduğu kurbağa adam kurslarını başarıyla bitirerek sertifika alınması ve eğer yurt içi-yurt dışı dalış okulu kurslarından sertifika alınmış ise; sertifikanın Emniyet Genel Müdürlüğünün yapacağı sınavdan sonra usulüne göre onaylanmış olması gerektiği yolundaki Kanun hükmü göz önüne alındığında, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu" tarafından düzenlenen "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavı" ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen "dalış eğitimi"nin, Emniyet Genel Müdürlüğünün sertifika alan diğer kamu kurumlarında görevli personelin bu sertifikalarının onaylanmasına ilişkin ya da bu nitelikleri haiz bir sınav ve eğitim olmadığı, alınan kurbağa adam sertifikasının bu nitelikte bir sınavla onaylanmadığı görüldüğünden, davacıların, 3160 sayılı Kanun kapsamında dalış tazminatına hak kazanılabilmesi için gerekli olan şartları taşımadığı sonucuna varılmıştır.

T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2025/21
Karar No: 2025/20

BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR

Bursa Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 12/02/2025 tarih ve E:2025/10, K:2025/10 sayılı kararıyla;
... vekili Av. ...tarafından, Bursa Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 21/11/2024 tarih ve E:2023/1807, K:2024/1798 sayılı kararı ile Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 29/09/2023 tarih ve E:2023/980, K:2023/1024 sayılı, 28/09/2023 tarih ve E:2023/993, K:2023/1007 sayılı, 28/09/2023 tarih ve E:2023/994, K:2023/1006 sayılı, 28/09/2023 tarih ve E:2023/995, K:2023/1005 sayılı; Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesinin 15/02/2024 tarih ve E:2023/3279, K:2024/556 sayılı, 12/12/2024 tarih ve E:2024/3098, K:2024/4092 sayılı; İzmir Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 05/09/2024 tarih ve E:2024/1628, K:2024/1431 sayılı ve Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 27/11/2024 tarih ve E:2024/2248, K:2024/3820 sayılı kararları arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenmesi nedeniyle,
"Aykırılığın, Bursa Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3/C maddesinin 5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakimi...'un açıklamaları dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:

I- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI:

A-BURSA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 4. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2023/1807 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Sakarya İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünde arama ve kurtarma teknisyeni olarak görev yapan davacı tarafından; 3160 sayılı Kanun hükümleri uyarınca dalış tazminatı ödenmesi istemiyle yapmış olduğu başvurunun zımmen reddine ilişkin işlemin iptali ile söz konusu dalış tazminatının 08/04/2022 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Sakarya 2. İdare Mahkemesinin 31/05/2023 tarih ve E:2023/166, K:2023/700 sayılı kararının özeti:
3160 sayılı Kanun'un 6/1-g bendinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan pilot, pilot adayı, uçuş ekibi, kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personeline, sözleşmeli olarak çalışanlar dahil, bu Kanun'da belirtilen esaslar çerçevesinde durumlarına uygun tazminat ödeneceğinin düzenlendiği, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevli kurbağa adamların, emniyet teşkilatı personeli olan ve fakat diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici görevli veya diğer bir görevlendirme şeklinde çalışan personel olduğu sonucuna varıldığı ve bu yorum tarzının kamu görevlilerinin parasal ve özlük haklarında kanunilik prensibine de uygun düşeceği anlaşılmaktaysa da, kişiler arasında ilgili kanun hükmünün yorumlanması anlamında eşitsizlik yaratılmaması anlamında, uyuşmazlığın müstekar hale gelen Danıştay içtihadı doğrultusunda çözümlenmesi cihetine gidildiği,
Davacının kurbağa adam olabilmek için girmiş olduğu sınavın ve akabinde almış olduğu eğitimin, 3160 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde, Emniyet Genel Müdürlüğünün, yurt içi-yurt dışı dalış okulu kurslarından sertifika alan diğer kamu kurumlarında görevli personelin bu sertifikalarının onaylanmasına ilişkin ya da bu nitelikleri haiz bir sınav ve eğitim olmadığı, davacının kurbağa adam sertifikasının bu nitelikte bir sınavla onaylanmadığı ya da davacıya bu nitelikte sınavları/eğitimleri başarıyla bitirdiğine ilişkin bir sertifika da verilmediği görüldüğünden, davacının 3160 sayılı Kanun kapsamında dalış tazminatına hak kazanması için gerekli şartları yerine getirmediği ve bu nedenle bu tazminatın davacıya ödenemeyeceği anlaşıldığından, bu yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği,
Diğer yandan dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden, işlemden kaynaklı tazmin talebinin de reddi gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bursa Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 21/11/2024 tarih ve E:2023/1807, K:2024/1798 sayılı kararının özeti:
Sakarya 2. İdare Mahkemesinin 31/05/2023 tarih ve E:2023/166, K:2023/700 sayılı kararında hukuka aykırılık bulunmadığından, ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.

B-SAMSUN BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 4. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2023/980 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Ordu İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünde arama kurtarma teknisyeni olarak görev yapan davacı tarafından, Çanakkale Deniz Polis Eğitim Merkezinde düzenlenen Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlilik Kursunu başarıyla bitirerek sertifika aldığından bahisle 3160 sayılı Kanun'un 6. maddesinin (g) bendi kapsamında dalış tazminatının kurs bitirme tarihinden itibaren hesaplanarak ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine dair işlemin iptali ile dalış tazminatının ve bu kapsamdaki özlük haklarının 30/09/2022 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Ordu İdare Mahkemesinin 22/06/2023 tarih ve E:2022/2114, K:2023/851 sayılı kararının özeti:
Kanun koyucunun, 3160 sayılı Kanun'dan yararlanmak için Emniyet Genel Müdürlüğünde kadrolu veya sözleşmeli olarak görevlendirilecek kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personel için anılan Genel Müdürlükçe yapılacak sınav sonunda başarılı olunması halinde alınacak sertifikaya sahip olma şartını getirdiği ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personelin de bu Kanun'da belirtilen esaslar çerçevesinde söz konusu tazminattan yararlandırılabileceklerini düzenlediği,
Dolayısıyla, yurt içi ve yurt dışı dalış kurslarından sertifika almış "kurbağa adam" sıfatına sahip olan ve Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışmayan personelin de, Emniyet Genel Müdürlüğünde çalışan kurbağa adamlarla aynı vasıflara sahip olmaları, anılan personel için aranan şartları taşımaları gerektiği sonucuna varıldığı,
Dosyada yer alan bilgi ve belgeler ile mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; davacının Türkiye Sualtı Sporları Federasyonundan alınmış Üç Yıldız Dalıcı sertifikası bulunduğu ve Çanakkele Deniz Polis Eğitim Merkezinde düzenlenen Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlilik Kursunu başarıyla bitirerek kurbağa adam sertifikası aldığının görüldüğü, ancak 3160 sayılı Kanun'da öngörülen tazminattan yararlanmak isteyen davacının anılan Kanun'da yer alan, Emniyet Genel Müdürlüğünün yapacağı sınavda başarılı olma koşulunu taşımadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Öte yandan; dava konusu işlemin hukuka uygunluğunun saptanmış olması karşısında, davacının bu kapsamdaki özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi isteminin de reddi gerektiği,
Nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 28/03/2016 tarih ve E:2015/1865, K:2016/1078 sayılı kararının da bu yönde olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 29/09/2023 tarih ve E:2023/980, K:2023/1024 sayılı kararının özeti:
3160 sayılı Kanun'un "kapsam" başlıklı 2. maddesinden ve "kurbağa adam" tanımından hareketle, asıl olanın Emniyet Genel Müdürlüğünde kadrolu veya sözleşmeli olarak görevli personelin tazminat hakkından yararlanması olduğu anlaşılmakla birlikte, 6. maddenin (g) fıkrası uyarınca; diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan pilot, pilot adayı, uçuş ekibi, kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personeline de Kanun'da belirtilen esaslar çerçevesinde durumlarına uygun tazminat ödenmesi gerektiğinin açık olduğu,
Nitekim; özel bilgi, tecrübe ve uzmanlık gerektiren dalış görevinin riskli bir görev olduğu hususu da göz önünde bulundurulduğunda, bu görevi yapacak kişilerin iyi bir eğitimden geçmeleri ve belli şartları taşımaları gerektiği hususunda kuşku bulunmadığı,
Dolayısıyla, yurt içi ve yurt dışı dalış kurslarından sertifika almış "kurbağa adam" sıfatına sahip olan ve Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışmayan personelin de, Emniyet Genel Müdürlüğünde çalışan kurbağa adamlarla aynı vasıflara sahip olmaları, anılan personel için aranan şartları taşımaları gerektiği sonucuna varıldığı,
Olayda; dosya içerisinde bulunan bilgi ve belgelerden, davacının 22/07/2020 tarihinde, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu üyelerinin katılımıyla oluşan Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu tarafından yapılan "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Sınavı"nda başarılı olduğu, akabinde 05-30 Eylül 2020 tarihleri arasında Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen "dalış eğitimi"ni tamamlayarak "kurbağa adam" sertifikasını almaya hak kazandığı, söz konusu sertifikanın 18/04/2023 tarihinde düzenlendiği, ayrıca Ordu İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından davacının birçok afette arama kurtarma faaliyetinde (kurbağa adam adayı) olarak görevlendirildiğinin görüldüğü,
Bu durumda, Emniyet Genel Müdürlüğünün de temsil edildiği İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından düzenlenen Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Sınavında başarılı olup sonrasında da "kurbağa adam" sertifikasını almaya hak kazanan ve davalı idare bünyesinde arama ve kurtarma teknisyeni olarak görev yapan davacının, mevzuatta aranan şartları taşıması nedeniyle dalış tazminatından yararlandırılması gerekirken, davacının başvurusunun zımnen reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı,
Her ne kadar İdare Mahkemesince, davacının Emniyet Genel Müdürlüğünün yapacağı sınavda başarılı olma koşulunu taşımadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de; davacının başarılı olduğu "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Sınavı"na ilişkin kurulan Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonunda Emniyet Genel Müdürlüğü üyelerinin de bulunduğu, sertifikalarının Emniyet Genel Müdürlüğünce onaylandığı, dolayısıyla mevzuatta bahsi geçen sınav şartını sağladığının kabulü gerektiği, aksi yönde yapılacak yorumun kanun amacına ters düşeceği ve hakkaniyetle bağdaşmayacağı,
Öte yandan, Anayasa'nın 125. maddesinde, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış olup, yapılan yargılama neticesinde hukuka aykırılığı saptanan işlem nedeniyle davacının 30/09/2022 tarihinden itibaren yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulüne, Ordu İdare Mahkemesinin 22/06/2023 tarih ve E:2022/2114, K:2023/851 sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, davacının dava konusu işlem nedeniyle 30/09/2022 tarihinden itibaren yoksun kaldığı özlük ve parasal haklarının idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmiştir.

C-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU DİĞER KARARLAR:
Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 28/09/2023 tarih ve E:2023/993, K:2023/1007 sayılı, 28/09/2023 tarih ve E:2023/994, K:2023/1006 sayılı, 28/09/2023 tarih ve E:2023/995, K:2023/1005 sayılı; Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesinin 15/02/2024 tarih ve E:2023/3279, K:2024/556 sayılı, 12/12/2024 tarih ve E:2024/3098, K:2024/4092 sayılı; İzmir Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 05/09/2024 tarih ve E:2024/1628, K:2024/1431 sayılı ve Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 27/11/2024 tarih ve E:2024/2248, K:2024/3820 sayılı kararları; yukarıda incelenen Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. Dava Dairesinin 29/09/2023 tarih ve E:2023/980, K:2023/1024 sayılı kararı ile aynı doğrultudadır.

II- İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Uyuşmazlıklarda, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinde arama ve kurtarma teknisyeni olarak görev yapan davacıların, İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu" tarafından düzenlenen "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavından" başarılı olarak ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen "dalış eğitimini" başarıyla tamamlayarak "kurbağa adam" sertifikası almaya hak kazanmaları üzerine, 3160 sayılı Kanun hükümleri uyarınca dalış tazminatı ödenmesi istemiyle İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerine yaptıkları başvuruların reddine dair işlemlerin iptali istemiyle açılan davalarda, aynı konuda verilen farklı nitelikteki kararların kesinleşmesi üzerine incelenen aykırılığın oluştuğu görülmüştür.

İLGİLİ MEVZUAT :
.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Başvuruya konu olan kararlar arasındaki aykırılığı, İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca Sualtı Arama Kurtarma Ekibi ve Kurbağa Adam Yönergesi kapsamında kurbağa adam olarak kabul edilmeyi sağlayan sınav ve akabindeki eğitim üzerine düzenlenen sertifikaya sahip davacıların, 3160 sayılı Kanun hükümlerinde düzenlenen kurbağa adam şartlarını taşıyıp taşımadıkları ve dolayısıyla 3160 sayılı Kanun kapsamında, dalış tazminatı alıp alamayacağı hususu oluşturmaktadır.

3160 sayılı Emniyet Hizmetleri Uçuş ve Dalış Hizmetleri Tazminat Kanunu'nun 1. maddesinde; Kanun'un amacının, Emniyet Genel Müdürlüğünde kadrolu veya sözleşmeli olarak görevli pilot, pilot adayı ve uçuş ekibi ile kurbağa adam ve kurbağa adam adaylarının hizmet müddetlerinin, kendilerine ödenecek tazminatlar ile bu tazminatların ödenmesine dair esas ve usullerin düzenlenmesi olduğu belirtilmiş; "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde, "Kurbağa adam ve kurbağa adam adayı", Emniyet Genel Müdürlüğünün düzenlemiş olduğu polis kurbağa adam kurslarını başarıyla bitirerek sertifika alan veya yurt içi-yurt dışı dalış okulu kurslarından sertifika alan ve sertifikası Emniyet Genel Müdürlüğünün yapacağı sınavdan sonra usülüne göre onaylanan emniyet personeli olarak tanımlanmış; kurbağa adam olmak için sayılan yerlerde fiilen dalış eğitimine başlayan emniyet personeline de "kurbağa adam adayı" denileceği belirtilmiştir. Anılan Kanun'un 05/04/2007 tarih ve 5611 sayılı Kanun'un 6. maddesi ile değişik "Tazminatın Ödenme Şartları ve Kesilmesi" başlıklı 6. maddesinin (g) bendinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan pilot, pilot adayı, uçuş ekibi, kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personeline, sözleşmeli olarak çalışanlar dahil, bu Kanun'da belirtilen esaslar çerçevesinde durumlarına uygun tazminat ödeneceği kurala bağlanmıştır.
3160 sayılı Kanun, Emniyet Genel Müdürlüğünde kadrolu veya sözleşmeli olarak görevli pilot, pilot adayı ve uçuş ekibi personeli ile kurbağa adam ve kurbağa adam adaylarını kapsamakta olup, Kanun'da, uçuş ve dalış yapacak personel için bazı kıstaslar getirilmiştir. Buna göre, kurbağa adam olabilmek için, Emniyet Genel Müdürlüğünün düzenlemiş olduğu kurbağa adam kurslarını başarıyla bitirerek sertifika alınması ve eğer yurt içi-yurt dışı dalış okulu kurslarından sertifika alınmış ise; sertifikanın Emniyet Genel Müdürlüğünün yapacağı sınavdan sonra usulüne göre onaylanmış olması gerekmektedir.

Kanun'un "kapsam" başlıklı 2. maddesinden ve "kurbağa adam" tanımından, asıl olanın Emniyet Genel Müdürlüğünde kadrolu veya sözleşmeli olarak görevli personelin bu haktan yararlanması olduğu anlaşılmakla birlikte, 6. maddenin (g) bendi uyarınca, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan pilot, pilot adayı, uçuş ekibi, kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personeline de, bu Kanun'da belirtilen esaslar çerçevesinde durumlarına uygun tazminat ödenmesi gerektiği açıktır.

Özel bilgi, tecrübe ve uzmanlık gerektiren dalış görevinin riskli bir görev olduğu hususu da göz önünde bulundurulduğunda, bu görevi yapacak kişilerin iyi bir eğitimden geçmeleri ve belli şartları taşımaları gerektiği hususunda kuşku bulunmamaktadır.

Bu çerçevede, kanun koyucu, 3160 sayılı Kanun'dan yararlanmak için Emniyet Genel Müdürlüğünde kadrolu veya sözleşmeli olarak görevlendirilecek kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personel için, anılan Genel Müdürlükçe yapılacak sınav sonunda başarılı olunması halinde alınacak sertifikaya sahip olma şartını getirmiş ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personelin de bu Kanun'da belirtilen esaslar çerçevesinde söz konusu tazminattan yararlandırılabileceklerini düzenlemiştir.

Dolayısıyla, yurt içi ve yurt dışı dalış kurslarından sertifika almış "kurbağa adam" sıfatına sahip olan ve Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışmayan personelin de, Emniyet Genel Müdürlüğünde çalışan kurbağa adamlarla aynı vasıflara sahip olmaları, anılan personel için aranan şartları taşımaları gerekmektedir.

Aykırılığın giderilmesi istemine konu uyuşmazlıklar incelendiğinde; İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinde arama ve kurtarma teknisyeni olarak görev yapan davacıların, İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu" tarafından düzenlenen "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavından" başarılı olarak ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen "dalış eğitimini" başarıyla tamamlayarak, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca düzenlenen "kurbağa adam" sertifikası almaya hak kazandıkları anlaşılmakta olup, anılan sertifikaların, 3160 sayılı Kanun'un yukarıda yer verilen hükümleri çerçevesinde, Emniyet Genel Müdürlüğünce onaylanmasına ilişkin bir sınav ve eğitimin söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.
Nitekim, dosyada mevcut Emniyet Genel Müdürlüğünün 18/05/2023 tarihli yazısında; davacıların, Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde eğitime katılmak için tabi olduğu sınavın; "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlilik Tespit Komisyonu" adı altında Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu üyelerinden teşkil olunan komisyonca, AFAD Başkanlığı tarafından düzenlendiği ve AFAD Başkanlığı tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde sadece havuz ortamındaki sınavdan oluştuğu; Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezindeki eğitimin ise dalış eğitim kursu olduğu; davacıların tabi tutuldukları sınav ve almış oldukları eğitimin, Emniyet Genel Müdürlüğünün düzenlediği Emniyet Hizmetleri Sınıfı personeline yönelik yapılan sınav ve eğitim ile aynı olmadığı; Emniyet Genel Müdürlüğünün düzenlemiş olduğu Emniyet Hizmetleri Sınıfı personeline yönelik Kurbağa Adam Adayı Seçme Sınavının; ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, öncelikle sözlü mülakat akabinde, mevzuatta belirtilen kriterlerdeki süreler içerisinde yapılması istenilen zorlu havuz ve kara sporları sınavları aşamalarından oluştuğu, AFAD Başkanlığınca belirlenen sınav kriterinin ise sadece havuz sınavından oluştuğu; öte yandan, AFAD personeline yönelik yalnızca 4 haftalık "Dalış Eğitimi Kursu" verildiği, Emniyet Genel Müdürlüğünce Emniyet Hizmetleri Sınıfı personeline yönelik mevzuat hükümleri doğrultusunda en az 8 haftalık eğitimi içeren bir ders programının bulunduğu; AFAD Personeline yönelik düzenlenen eğitim süresi ile Polis Kurbağa Adamlara verilen eğitim arasındaki süresi arasındaki 4 haftalık farkın; adli kolluk görevi yürüten Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı Polis Kurbağa Adamların sualtında meydana gelen olaylarda kriminal olay yeri incelemesi yaparak delillerin su üzerine çıkartılması ve adli makamlara teslim edilmesine yönelik olup, bu eğitim ile birlikte adli olarak görev yapan Polis Kurbağa Adamların dalıştaki yeterliliğinin üst düzeye çıkarıldığı hususları bildirilmiştir.

Görüldüğü üzere Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu" tarafından düzenlenen "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavı" ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen "dalış eğitimi"nin başarıyla tamamlanması üzerine Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca düzenlenen "kurbağa adam" sertifikasına sahip İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinde görev yapan arama ve kurtarma teknisyenleri yönünden, 3160 sayılı Kanun'da aranan Emniyet Genel Müdürlüğünün yapacağı sınavda başarılı olma koşulunun gerçekleşmediği anlaşılmaktadır.

Öte yandan, seçme sınavı komisyonunda diğer idareler personeli yanında Emniyet Genel Müdürlüğü personelinin de bulunması ya da seçme sınavı sonrasında verilen eğitimin Çanakkale Deniz Polis Okulu Müdürlüğünde verilmiş olması, bu sınav ve eğitimi, Emniyet Genel Müdürlüğünün, yurt içi-yurt dışı dalış okulu kurslarından sertifika alan diğer kamu kurumlarında görevli personelin bu sertifikalarının onaylanmasına ilişkin ya da bu nitelikleri haiz bir sınav haline getirmediği de açıktır.

Bu durumda, kurbağa adam olabilmek ve 3160 sayılı Kanun uyarınca dalış tazminatına hak kazanabilmek için, Emniyet Genel Müdürlüğünün düzenlemiş olduğu kurbağa adam kurslarını başarıyla bitirerek sertifika alınması ve eğer yurt içi-yurt dışı dalış okulu kurslarından sertifika alınmış ise; sertifikanın Emniyet Genel Müdürlüğünün yapacağı sınavdan sonra usulüne göre onaylanmış olması gerektiği yolundaki Kanun hükmü göz önüne alındığında, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu" tarafından düzenlenen "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavı" ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen "dalış eğitimi"nin, Emniyet Genel Müdürlüğünün sertifika alan diğer kamu kurumlarında görevli personelin bu sertifikalarının onaylanmasına ilişkin ya da bu nitelikleri haiz bir sınav ve eğitim olmadığı, alınan kurbağa adam sertifikasının bu nitelikte bir sınavla onaylanmadığı görüldüğünden, davacıların, 3160 sayılı Kanun kapsamında dalış tazminatına hak kazanılabilmesi için gerekli olan şartları taşımadığı sonucuna varılmıştır.

III- SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, "Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu tarafından düzenlenen 'Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavı' ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen dalış eğitiminin başarıyla tamamlanması üzerine Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca düzenlenen kurbağa adam sertifikasına sahip olanlara, 3160 sayılı Kanun uyarınca dalış tazminatı ödenmesinin mümkün olmadığı" doğrultusunda giderilmesine, kesin olarak, 06/05/2025 tarihinde, oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X- 3160 sayılı Emniyet Teşkilatı Uçuş ve Dalış Hizmetleri Kanunu'nun "Tazminatın ödenme şartları ve kesilmesi" başlıklı 6. maddesinin (b) bendinde, "kurbağa adamların aylık dalış tazminatı alabilmeleri için bir yılda en az; dalış hizmeti 10 yıldan az veya tüm dalışı 1500 saatin altında olanların 60 saat, dalış hizmeti 10-20 yıl veya tüm dalışı 1500-2500 saat arasında olanların 30 saat, dalış hizmeti 20 yıldan veya tüm dalışı 2500 saatten fazla olanların 15 saat dalış yapmalarının şart olduğu"; (g) bendinde ise, "diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan pilot, pilot adayı, uçuş ekibi, kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personeline, sözleşmeli olarak çalışanlar dahil, bu Kanunda belirtilen esaslar çerçevesinde durumlarına uygun tazminat ödeneceği" kuralına yer verilmiş; "İtibari hizmet müddeti" başlıklı 15. maddesinde ise; "Emniyet Genel Müdürlüğünde veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan Devlet memurları ile sözleşmeli personelden; pilot, uçuş ekibi ve kurbağa adam olarak görev yapmakta olanların, uçucu ve kurbağa adam olarak geçirdikleri fiili hizmet müddetlerinin her yılı için, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 32 nci maddesinin (b) fıkrası ile 36 ncı maddesinin (A) fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde gösterilen hizmet müddetleri dışında, ayrıca altı ay itibari hizmet müddeti eklenir. Kamu kurum ve kuruluşlarında 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine tabi olarak çalışan sözleşmeli personele yukarıdaki fıkrada belirtilen itibari hizmet müddeti 90 gün olarak eklenir." kuralı yer almıştır.
Aykırılığın giderilmesi istemine konu uyuşmazlıklar incelendiğinde, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinde arama ve kurtarma teknisyeni olarak görev yapan davacıların, İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu" tarafından düzenlenen "Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavından" başarılı olarak ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen "dalış eğitimini" başarıyla tamamlayarak, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca düzenlenen "kurbağa adam" sertifikası almaya hak kazandıkları anlaşılmaktadır.
Çoğunluk kararında, yurt içi ve yurt dışı dalış kurslarından sertifika almış "kurbağa adam" sıfatına sahip olan ve Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışmayan personelin de, Emniyet Genel Müdürlüğünde çalışan kurbağa adamlarla aynı vasıflara sahip olmaları, anılan personel için aranan şartları taşımaları gerektiği, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca düzenlenen "kurbağa adam" sertifikasına sahip olan ve 3160 sayılı Kanun'da öngörülen tazminattan yararlanmak isteyen davacıların, anılan Kanun'da yer alan, Emniyet Genel Müdürlüğünün yapacağı sınavda başarılı olma koşulunu taşımadığı belirtilmişse de, 3160 sayılı Kanun'un ilk halinde Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde görevli bulunan kurbağa adamlara hangi şartlarda ve hangi miktarda tazminat ödeneceği yönünde düzenleme yapılmış, sınav şartı da Emniyet Genel Müdürlüğü kadrolarında istihdam edilecek kurbağa adamlara özgü olarak öngörülmüş olup, daha sonra 5611 sayılı Kanun ile tazminatın ödenme şartlarında değişiklik yapılarak, diğer kurumlarda görevli kurbağa adamlara da aynı şekilde tazminat ödenmesi yolu açılmıştır.
Bu kapsamda, 3160 sayılı Kanun'un 6. maddesinin (g) bendinde yer alan, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan pilot, pilot adayı, uçuş ekibi, kurbağa adam ve kurbağa adam adayı personeline, sözleşmeli olarak çalışanlar dahil, bu Kanun'da belirtilen esaslar çerçevesinde durumlarına uygun tazminat ödeneceği yolundaki düzenlemede, diğer kurumlarda görevli kurbağa adamların, Emniyet Genel Müdürlüğünde görevli kurbağa adamların gireceği aynı sınavlarda başarılı olma şartının bulunmadığı görüldüğünden, diğer kurumların, kendi mevzuatına göre kurbağa adam statüsü verdiği kişilerin başka bir şarta tabi olmaksızın, fiilen görev yapmaları halinde dalış tazminatından yararlanacağı sonucuna varılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, "Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca oluşturulan Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Tespit Komisyonu tarafından düzenlenen 'Kurbağa Adam Seçme ve Yeterlik Sınavı' ve Çanakkale Deniz Polisi Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen dalış eğitiminin başarıyla tamamlanması üzerine Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca düzenlenen kurbağa adam sertifikasına sahip olanlara, 3160 sayılı Kanun uyarınca dalış tazminatı ödenmesi gerektiği" doğrultusunda giderilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.