Bakan Bolat: Elektrik ve doğalgaz maliyetleri Avrupa'nın en ucuzu

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2026 yılı bütçe görüşmelerinin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Bakan Bolat, zayıf dış talep ve jeopolitik gerilimlere ek olarak tarife savaşlarının yol açtığı belirsizliklerin dünya ticaretini baskıladığını vurgulayarak, bütün bu zorluklara rağmen Türkiye'nin küresel dünya mal ihracatından aldığı payın 2002'de yüzde 0,55 iken 2022'de yüzde 1,02'ye, 2024'te ise yüzde 1,07'ye yükseldiğini söyledi.

Küresel ticaretteki payı düşen ülkelere bakıldığında Avrupa Birliği, G20, Avro Bölgesi'ne ek olarak Almanya, Belçika, Avustralya, Hollanda, Fransa, Japonya, İngiltere gibi büyük ekonomilerin paylarının da azaldığının bilgisini veren Bolat, şunları kaydetti:

"Biz yüzde 3,3 oranında olan cari işlemler açığının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payını 2024'te yüzde 0,8'e düşürdük. Bu yıl da yüzde 1,3 civarında gerçekleşecek. Dünyada altın fiyatlarının ons değerinin iki katından fazla yükseldiğini ve binek otomobillerindeki ithalat eğiliminin arttığını hesap ettiğimizde, cari işlemlerde, ithalatta ve diğer kalemlerde ciddi bir artışın olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz."

Bolat, bu yılın 10 ayında 16 milyar dolar artan ithalatının 8,5 milyar dolarının altın ve otomotivdeki ekstra artışlardan kaynaklandığını dile getirerek, buna karşın ihracatta net 8,4 milyar dolar artış sağlandığını aktardı.

İhracat sayesinde Türkiye'nin bir yılda toplam 391,5 milyar dolar döviz kazandığını vurgulayan Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İhracat artışlarımız sayesinde döviz ve dış borçlanma ihtiyaçlarımız azalıyor. Ayrıca yatırımlar, üretim, istihdam ve döviz gelirimiz dolayısıyla da milli gelirimiz artıyor. Türkiye'de orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracatının toplam imalat sanayi ihracatımız içindeki payını sürekli yükselttik. 2002'de yüzde 30,4 iken geçen yıl yüzde 41,2'ydi. Bu yıl ise yüzde 42,9'a yükseldi."

Bolat, Türkiye'nin tekstil giyimde dünyada 7'nci, Avrupa'da 3'üncü tedarikçi ülke konumunda olduğuna dikkati çekerek, otomotivde de dünyada 12'nci üretici, Avrupa Birliği'nde binek otomobillerinde 4'üncü, ticari otomobillerde 1'inci sırada olduğunu dile getirdi.

Türkiye'nin makine ürünlerinde dünyada ihracatta 25'inci sırada olduğunu aktaran Bolat, şu ifadeleri kullandı:

"Savunma sanayinde dünyada 11'inci sıradayız. Tarım ürünlerinde ihracatımızda 32,6 milyar dolar ihracatla dünyada 21'inci sıradayız. Beyaz eşyada dünyada 5'inci, Avrupa'da 3'üncü sıradayız. Toprak ürünleri, cam, seramik, çimento gibi ürünlerde Avrupa'da 6'ncı, dünyada 10'uncu sıradayız. Fuarcılık hizmetlerinde Avrupa'da 6'ncıyız. Dizi filmlerimiz dünyada günde 800 milyon kişi tarafından izlenmekte ve ülkemize yumuşak güç anlamında, ihracatta ve hava lojistiğinde ciddi destekler sağlamaktadır. Müteahhitlikte dünyada Çin'in ardından 2'nci sıradayız."

"Türkiye yatırım yapmak için cazip ve teşvik veren bir ülke"

Bolat, "Turquality Programı"nın uluslararası markalaşma potansiyeli olan şirketlere verilen bir destek olduğunu anımsatarak, dünyada bütün ülkelerin uluslararası sermaye çekmek için birbirleriyle rekabet halinde olunduğunu anlattı.

Türkiye'deki uluslararası şirket sayısının 2002'ye kadar 5 bin 600 iken günümüzde 87 bine ulaştığını dile getiren Bolat, şu değerlendirmede bulundu:

"Türkiye yatırım ve üretim yapmak için çok cazip ve ciddi teşvikleri olan bir ülkedir. Öte yandan, elektrikte ve doğalgaz ücretlerinde Avrupa'nın en ucuz maliyetli ve en ucuz tüketicilerine fiyat uygulayan ülkesi Türkiye Cumhuriyeti'dir. Bunu EPDK'dan veya TÜİK'ten istediğiniz yerlerden kontrol edebilirsiniz. Devletimiz bu anlamda geçen yıl 580 milyar lira enerji desteği, doğalgazda da 300 milyarın üzerinde destek verdi."

"Esnaf ve KOBİ'leri korumak için e-ithalat konusunda vergi sınırını düşürdük"

"Tekstil ve giyimde yatırımların komşu ülkeye gittiği" yönündeki eleştirileri yanıtlayan Bolat, geçen yıl 310 yatırımcının Mısır'a şirket açtığını, bunun 155'inin Suriyeliler olduğunu, bunların da kendi ülkesiyle bağlantı kurmak için gittiklerini söyledi.

Bolat, bu yatırımların toplamının geçen sene 40 milyon dolar olduğunu aktararak, "Hükümet olarak tekstili hiçbir zaman gözden bırakmayız. Biz bir pamuk ülkesiyiz, ihracatı, tekstil ve giyimle öğrendik." dedi.

Türk Eximbank sermayesinin yetersiz olduğu yönündeki iddialara cevap veren Bolat, bankanın ödenmiş sermayesini 88 milyara yükselttiklerini, 2,5 yılda yaklaşık 7 kat sermaye artırımı sağlandığını belirtti.

İhracatçıya bu sene 53 milyar dolar reeskont kredisi verildiğini aktaran Bolat, günlük reeskont kredisini de 4,5 milyar dolara çıkardıklarını ifade etti.

600 bin KOBİ'nin e-ticaret firmalarıyla çalıştığına işaret eden Bolat, e-ihracat miktarının geçen yıl 6,4 milyar dolara çıktığını söyledi.

Bolat, esnaf ve KOBİ'leri korumak için e-ithalat konusunda vergi sınırını 150 dolardan 30 dolara düşürdüklerini, bunun yanı sıra saraciye ürünleri ve oyuncaklar ile sağlığa aykırılık nedeniyle ithalat sınırlaması getirdiklerini hatırlattı.

Bu çalışmalar sonucunda e-ithalatı 520 milyon dolardan 420 milyon dolara düşürmeyi başardıklarının altını çizen Bolat, "KOBİ'lerimizi, esnafımızı korumak ve onların pazar paylarının düşmemesi için çok büyük mücadele sarf ediyoruz. Dünyadaki büyük sübvansiyonlu ticaretlere karşı ithalattaki haklı eleştirileri ve talepleri dinleyerek hızlı bir şekilde aksiyonlar alıyoruz." diye konuştu.

Yeşil mutabakata uyum destek projesi başlattıklarına da değinen Bolat, Eximbank'ın son 3 yılda yurt dışı finansal kuruluşlardan yeşil ve dijital dönüşüme uyum paketleri için 2,3 milyar dolar kaynak temin ederek bu konuda yatırım yapmak isteyen özel firmalara destek verdiğini belirtti.

Türkiye'de 53 ilde 264 lisanslı deponun olduğunu bildiren Bolat, toplam 14,2 milyon ton olan kapasiteyi 20 milyon tona ulaştırmayı hedeflediklerini aktardı. Bolat, zeytinyağında da 2 lisanslı depo işletmesine toplam 14 bin ton depolama kapasitesi izni verildiğini ifade etti.

"Türkiye'de 1300 antrepo var"

Bolat, esnafa bu yılın 10 ayında 211 bin 506 kullandırım adedi kapsamında 140 milyar liralık finansman desteği sağlandığını anımsatarak, "Bu yıl Sayın Cumhurbaşkanı'mızın esnaf toplantısında verdiği müjdelerle rakamları daha da iyileştirdik ve krediye başvuruların süresini kısalttık, vadesini 3 yıldan 4 yıla yükselttik, geri ödeme süresini 3 aydan 6 aylık taksitlere yükselttik." diye konuştu.

Türkiye'de 1300 antrepo olduğu bilgisini veren Bolat, antrepolara izni, gümrükler bölge müdürlüklerinin düzenleyerek Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderdiğini belirtti.

Bolat, Can Holding'e yönelik yürütülen soruşturma iddialarına da yanıt vererek, "O holdingle alakalı incelemeyi 2023 yılında bizim makamımız yaptırdı. Çıkan sonuçla alakalı Vergi Denetim Kuruluna, Hazine ve Maliye Bakanlığına ve savcılığa bilgi veren benim." ifadelerini kullandı.

Komisyonda, Ticaret Bakanlığının yanı sıra Rekabet Kurumu ile Helal Akreditasyon Kurumunun 2026 yılı bütçeleri kabul edildi.