Ev kazasına karşı kolaylıkla uygulayabileceğimiz ilkyardım formülleri

Evinizde bir kaza ile karşılaştığınızda paniğe kapılmayın. Bugünden önlemlerinizi alıp, planlarınızı yapın. Dr. Elif Akün; elektrik çarpmasından boğulmaya, böcek sokmalarından yanıklara kadar her türlü ev kazasına karşı kolaylıkla uygulayabileceğimiz ilkyardım formüllerini verdi... ..

Gayrettepe Florance Nightingale Hastanesi İç Hastalıkları ve Acil Departmanı Bölüm Başkanı Dr. Elif Akün, ev kazalarından nasıl korunulabileceğine ilişkin sorularımızı yanıtladı:

* Ev kazalarında en sık karşımıza çıkan sorunlardan biri; boğaza bir şey kaçması sonucu boğulmadır. Böyle bir durumda ne yapmak gerekir?

Boğulmalar bir anda ölüme bile neden olabilir, bu nedenle önemlidir. Öncelikle boğulmanın neden olduğunu bilmek gerekli. Üst solunum yollarını tıkayan her türlü cisim, iri bir lokma, erik, üzüm, kayısı, fındık, fıstık, küçük oyuncak parçaları, bilye, balon hatta su bile boğulmaya neden olabilir. Muhtelif içecekler, ani alerjik reaksiyonlar, astım, ani kalp yetmezliği de boğulma nedenidir. Boğulma durumunda, karakteristik olarak iki el boyunda çapraz kavuşturulmuştur. Yüz ve dudaklar morarır, aşırı hava açlığı görüntüsü olur. Eğer su nedeniyle boğulma varsa, su birikintisinde yüzükoyun bilinçsiz bir şekilde hasta yatar. Şuuru kapalıdır ve morarmıştır. Solunum yoluna kaçan yabancı cisimlerin solunum yolunu tıkaması halinde, Heimlich Manevrası uygulayın. Yani; boğulan şahsın arkasına geçerek sol elinizi yumruk yapın ve tam göbek üstüne koyun. Sağ elinizle sol el bileğinizi sıkıca tutarak, sertçe kendinize çekin. Bilinç kaybı olan hastanın ağız içini işaret parmağınızla temizleyin ve hastayı sırtüstü yatırın. Çeneyi yukarı kaldırarak solunum yolunu normal anatomik konuma getirin. Acil yardım isteyin. Sonra da, suni solunum ve kalp masajına hazırlanın.

KALBİNİZ DURABİLİR!

* Evde elektrik çarpması durumunda, ne yapılmasını öneriyorsunuz?

Evde kullanılan elektrik alternatif akım (AC) tipindedir. Alternatif akım, 15 volt üstünde çarpılma hissi verir ve tahribat yapmaz. 20 volt üstü, tehlikeli sayılabilir. Elektriğe temas eden noktalar arası mesafe kısa ise, arada kalan doku şiddetle ısınır ve yanar. Yanık, elektrik akımının kuvvetine bağlı olarak artar. Alternatif akım kalp üzerinden geçerse, kalbin sinirsel ileti sistemini bozar ve kalp durur. Elektrik çarpmalarında ilk yapmanız gereken; elektriği kesmektir. Bunun için sigortaları kullanmak gerekir. Lastik tabanlı ayakkabı giyin, kuru bir lastik eldiven takın ve elektrik akımını iletmeyecek kuru bir cismin üzerine çıkın. Bu; kendi güvenliğiniz için önemlidir. Elektrik çarpan kişinin yakınındaki kablo gibi iletkenleri, yalıtkan bir çubukla uzaklaştırın. Hastayı giysilerinden çekerek bölgeden uzaklaştırın. Nabzı atmıyorsa, ona kalp masajını yapın.

Çocuk ve kadınlar tehlikede!

En sık rastlanan ev kazaları düşmeler, kesikler, yanıklar, zehirlenmeler ve elektrik çarpmaları olup; mutfak, banyo, merdiven, balkon ve odalar yani evin her yeri aynı ölçüde tehlikededir.
* Türkiye İstatistik Kurumu'na göre 1-4 yaş grubu çocuk ölüm nedenleri arasında, kazalar dördüncü sırada yer almaktadır.
* Sağlık Bakanlığı verilerine göre, bebek ve çocuklar için yapılan acil çağrıların yüzde 79'u ev kazaları ve boğulmalarla ilgilidir. Son 5 yılda 120 bin çocuk, ev kazası sonucu hastaneye başvurmuş ve bunların 2 bini hayatını yitirmiştir.
* UNICEF'in 2003 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, 0-6 yaş grubu çocuklarda en sık rastlanan kaza tipi, yüzde 63 ile düşmelerdir.
* Verilere göre ev kazaları öncelikle kadınları, 4 yaş altı çocukları ve 65 yaş üstü kişileri tehdit ediyor. Boğulma ve spor yaralanmaları ise, okul çocuklarının en büyük sorunu.
* Kalp hastalıkları, kanser ve beyin kanamalarından sonra, kazalar en önemli ölüm nedeni.

Bol su ile yıkayın

Eğer bir böcek tarafından ısırıldıysanız, öncelikle elinizi kullanmadan böceği uzaklaştırın. Yarayı bol sabun ve suyla yıkayın. Bölgeye soğuk uygulayın ve ardından yara bandı ile kapatın. Akrep sokmalarında serum gerekebilir. Böyle bir durumda, hemen doktora başvurun. Yılan ısırmaları da tehlikeli durumlardır, ağrı yapar. Böyle bir durumda da, bölgeyi sabun ve su ile yıkayın.

İlkyardım yaptırmadan önce yanığın derecesini belirleyin

Yanık durumu yaşıyor ve ilkyardım çağrısında bulunmaya hazırlanıyorsanız, öncelikle yanığın neden kaynaklandığını bulun. Çünkü bu uygulayacağınız ilkyardımı kolaylaştıracaktır. Sonra yanığın kaçıncı derece olduğunu anlamaya çalışın. Çünkü yanığın derecesine göre farklı önlemler almanız gerekir.

RİSK GİDEREK ARTAR

Birinci derecede yanıklarda, deri yüzeysel olarak etkilenir. Tüm deri katları olaydan zarar görmez. Gözle bakıldığında, derideki kızarıklıklar görülebilir. Uzun süre güneşte yatan bir insanın derisinin kızarmasını, birinci derece yanığa örnek olarak gösterebiliriz. İkinci derece yanıklar ise, daha ciddidir. Derinin en üst tabakası ve ortalama 1.5 milimetre kalınlığındaki epidermis tabakasının tamamen harap olması anlamına gelmektedir. Bu tür yanıklarda, deri yüzeyinin hemen altında toplanan serum sızıntısı, içi sıvı dolu kabarcıklar oluşturur. Bu sıvı tabakasını örten zar ise, tamamen ölmüş deriden oluşur. Üçüncü derece yanıklar ise, derinin tüm katmanlarının ısıl etken nedeniyle tamamen tahrip olması demektir. Yanığı doğuran etkenin deriyle temas süresinin uzun olduğu anlaşılır. Bölge, bu nedenle tamamen kömürleşir. Yara içine bakıldığında; kasların ortaya çıktığı, hatta kemiklerin bile kömürleştiği göze çarpabilir.

Yanığa el sürmeyin, suya tutun

1- Yanığa elle dokunmamaya çalışın.
2- Öncelikli yanığın derecesini saptayın.
3- Yanık bölgesini derhal musluk suyu ile soğutun.
4- Yanık bölgesini steril bir pansuman malzemesinin yardımıyla örtün.
5- Sadece kızarıklık varsa, yanığı bol su ve sabunla yıkayın.
6- Yanığı, evde tedavi etmekten kaçının.
7- Tam teşekküllü bir hastanenin acil merkezine başvurun.
8- Acil servisi arayarak, ambulans isteyin.
9- Kazazedeyi, aşırı sıcak ve soğuk ortamda tutmayın.
10- Tetanos aşısı yaptırmayı unutmayın.
11- Yanık yüzeyini direkt buzla temas ettirmekten kaçının.
12- İkinci derece yanığı dezenfeltanla temizlemeye çalışmayın. Yoğurt, yağ, sabun, diş macunu, yağlı kremler gibi yabancı maddeler sürmeyin.
13- İçi sıvı dolu kabarcıkları patlatmayın.
14- Eczaneye ve pansumancıya gitmeyin. Doktora gidin.
15- Yanık yüzeyine hava üflemeyin.
16- Yanık yüzeye yapışan kumaş gibi şeyleri kesinlikle kazımayın.