19 bin hukukçu noterlik için sırada
Türkiye'de kazançlı meslekler arasında gösterilen noterlik, büyük rağbet görüyor. Türkiye Noterler Birliği'nin verilerine göre, 19 bin hukuk fakültesi mezunu, noter olabilmek için sırada bekliyor.
26 bin hukukçu ise müracaat belgesine sahip durumda. Türkiye Noterler Birliği Başkanı Hasan Yeni, mesleğe gösterilen rağbeti noter olabilme kriterlerinin düşüklüğüne bağlıyor. Yeni, hazırladıkları yasa taslağıyla herkesin noter olmak için başvuramayacağını söylüyor. Önümüzdeki yasama döneminde kabul edilmesi beklenen Yeni Noterlik Kanunu taslağına göre, noter olmak isteyenlerin yaşı 33'ü geçemeyecek. Belge alabilmenin koşulları da zorlaştırılıyor. Yapılacak sınavda başarılı olanlara bir yıl staj yapma zorunluluğu getirilecek. Staj süreci tamamlandıktan sonra, yeni bir imtihan daha yapılacak. Başarılı olan hukukçular, noterlik belgesi almaya hak kazanacak. Taslağa göre, noterin yerine katiplerin ve baş katiplerin imza atma yetkisi de kaldırılacak. Yalnızca noterlik stajını tamamlamış olanlar, vekaleten imza yetkisine sahip olacak. Yasalaşmayı bekleyen taslak, meslek içi eğitimi de zorunlu hale getiriyor. Görev yaptığı bölge ne olursa olsun, noterler yılda 10-20 gün arasında meslek içi eğitime tabi tutulacak.
Hazırlanan taslakla birlikte noterliğe bakış açısını değiştirmek istediklerini söyleyen Türkiye Noterler Birliği Başkanı Hasan Yeni, "Adam 25 yıl hakimlik yapmış; daha sonra noter olmak istiyor. Bu durum, noterliği yan meslek haline getirdi. Noterlik özellikle gençlerin yapacağı bir meslek haline gelsin istiyoruz." diyor. Türkiye'de, 60 yaşında emekli bir hakimin de noterlik yapma yetkisinin bulunduğunu kaydeden Yeni, bu durumun, gençlerin önünü kapattığını ve rahatsız edici sonuçlara yol açtığını vurguluyor. Yeni, aynı sorundan Adalet Bakanı ve Başbakan'ın da rahatsızlık duyduğunu dile getiriyor. Taslak yasalaşırsa noterlerin yetkileri artacak. Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi gayrimenkul işlemleri noterde yapılacak. Bunun yanında çekişmesiz yargı, veraset ilamı ve tespit gibi işlemler de noter aracılığıyla gerçekleştirilecek.
Çok para kazanmıyoruz
Noterlerin çok para kazandığı şeklindeki algının yanlışlığı üzerinde duran Başkan Hasan Yeni, meslekte 13-14 yılını harcamayan bir noterin kolay kolay İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlere atanamayacağını ifade ediyor. İç hizmet kanununa göre, ataması yapılan bir noter 3. sınıf bir bölgede göreve başlıyor. Ancak belgeyi alabilmek için, hukuk fakültesini bitirip avukatlık ve hakimlik stajını tamamlamak şart. 3. sınıf bir bölgede en az 4 yıl çalışmak ise bir başka zorunluluk. Hasan Yeni, 3. sınıf bir bölgede çalışan noterin aileden destek almadan geçinemeyeceğini iddia ediyor. Zorunlu 4 yıllık görev bittikten sonra atama yapılacak yer, denetimden geçmeye bağlı. Denetimlerden geçemeyen noterler, 3. sınıf bir başka bölgeye gönderiliyor. 2. sınıf bölgeye atananları ise 4 yıllık bir staj süresi daha bekliyor. Yeni, büyük şehirlere tayin süresi 8 yıl gibi gözükse de, bunun zor olduğunu savunuyor.
Noterlik, kazancına göre serbest meslek; yetki ve sorumluluğuna göre kamu görevi kapsamına giriyor. Denetimleri ise Adalet Bakanlığı müfettişleri ve cumhuriyet savcıları tarafından yapılıyor. Hasan Yeni, denetimle ilgili yaşanmış bir olayı şöyle aktarıyor: "Bir noter arkadaş, mesai saati sırasında motorunu tamir ediyormuş. Gelen müfettişler noterin kim olduğunu sormuş. Kendisinin olduğunu söyleyince, denetimden sicil bozukluğuyla çıktı."
Fatih Vural