Diz, sırt ve bel ağrısı çekenler bu yazıyı okusun
PROF. DR. MEHMET ÖZ
Eklemlerinizdeki ağrılardan kurtulmak için hemen ağrı kesicilerden medet ummayın. Parasetamol içeren pek çok ilaç, karaciğerde önemli hasarlara neden olabiliyor!..
Ailenizde ve arkadaşlarınız arasında her gün daha fazla sırt ve bel ağrılarından yakınan insanlar mı var? Bundan şikayetçi olanlar artık sadece saçları beyazlaşmış tenis oyuncuları ya da partiden partiye koşan eski hippiler değil. 65 yaşın altındakilerin yarısından fazlası eklem iltihaplanmasından şikayetçi...
AŞIRI DOZ KARACİĞERİ BOZAR
Onların 'vah vah'ları da ağrı kesicilerin satışlarını artırıyor. Oysa 'parasetamol'lerin kazara aşırı dozda alımı; karaciğerde oluşan tamamıyla farklı bir sağlık problemine zemin hazırlayabilir. Karaciğer nakil merkezleri, akut karaciğer rahatsızlıklarında sürekli bir artış olduğunu ve bunların yarısından fazlasının aşırı dozda parasetamol alımından kaynaklandığını söylüyor! Her gün kaç kişinin tipik bir şekilde ağrı kesici aldığı düşünülürse, aşırı dozların nadir rastlanması şaşırtıcı. Parasetamollar ülkedeki akut karaciğer rahatsızlıklarının en yaygın tek nedeni ve sonuçları da ölümcül olabilir. Karaciğer nakli olmaksızın karaciğer rahatsızlığından ölen insanların 3'te 1'i bile kendi içinde riskli...
İTİNA İLE KULLANILMALI...
Sizi hiçbir şekilde parasetamollerden uzaklaştırmaya çalışmıyoruz. Parasetamoller çok iyi ağrı kesiciler ve bu yüzden Amerika Birleşik Devletleri'nde ağrı kesici olarak en fazla bunlar kullanılıyor. Aynı diğer ilaçlar gibi, reçeteli ya da reçetesiz ama itina ile kullanılmalıdırlar.
Ağrı kesiciyi 'doğru kullanma' kuralları
1- Sınırlarınızı bilin: Bir günde önerilen maksimum ağrı kesici dozu; 4 gramdır. Daha fazlası zehirleyici olabilir. Etiketini kontrol edin ve kaç tane aldığınızı hesaplayın. Bütün reçetelerin aynı olduğunu varsaymayın. Örneğin; eklem iltihabı ağrı kesicileri 625 mg parasetamol içerir; çoğu tablette standart olan 500 mg değil...
2- Uzun süre her gün almayın: Reçetelerde "Eğer ağrınız 10 günden fazla sürerse doktorunuza danışın" yazar ve bu, ciddiyetle önerilir. Bir araştırmaya katılan sağlıklı gönüllülerin yarısı iki hafta boyunca (olması gereken süreden sadece 4 gün fazla) günde 4 gram kullanmışlardır ve karaciğer test sonuçları normal çıkmamıştır! Bu, Amerikan Karaciğer Hastalıkları Araştırma Birliği Gıda ve İlaç Dairesi'nin insanları art arda 5 gün, günde 4 gram ilaç aldıkları takdirde ciddi ve ölümcül karaciğer rahatsızlıklarının beklediği konusunda uyarmaları için harekete geçirmesini kısmen açıklıyor.
3- Fiyatları karşılaştırın: Parasetamoller sinüs ve soğuk algınlığı ilaçlarını da içeren yüzlerce reçetesiz ilaçta kullanılıyor. Reçeteli ilaçlarda da bulunuyor. 'Vicodin' 500-750 mg, 'Avocet' 325-650 mg parasetamol içeriyor. İçeriğini kontrol etmeden birkaç ilacı aynı anda kullanmayın.
4- İlaç kullanırken alkol almayın: Bütün parasetamol reçetelerinde, 'Günde iki veya daha fazla alkollü içecek içiyorsanız, parasetamolu kullanmadan önce lütfen doktorunuza danışınız' yazmaktadır. Amerikan Karaciğer Hastalıkları Araştırma Birliği Gıda ve İlaç Dairesi'nin özellikle insanları alkol alırken günde 2 gramdan fazla parasetamol almamaları konusunda uyarmalarını istedi. BİZ diyoruz ki; karıştırmayı düşünmeyin bile.
5- Son olarak; bu küçük harfleri yalnızca okumakla kalmayın, onlara inanın!
Zihin sağlığı için harita okuyun
Tatiller hem stres seviyeleriniz, hem de seks hayatınız için iyidir. Ama birçok insan (Özellikle de masalarına yapışık olanlar) tatillerin Google gibi bir site yaratma olasılığınızı artıracağını, hatta 'Bob Dylan'ın ne konuştuğunu anlamanıza bile' yardımcı olacağını unuturlar!
GPS'İNİZİ KAPATIN...
Peki zihin sağlığınızı nasıl koruyabilirsiniz? Tabii ki haritalarla! Tuhaf bir yere giderken, bilmediğiniz bir bölgede yürürken ya da hiç tanımadığınız bir şehrin metro sistemini anlamaya çalışırken, beyninizin birçok farklı bölümünü aynı anda kullanırsınız. Bu yüzden de yola çıktığınızda otomobilinizdeki GPS'i (Uydu kanalıyla yön bulucu) kapatın ve bunun yerine haritayı okumak için görsel ve uzamsal becerilerinizi; daha sonra ne yapacağınızı açıklamak için de (Tatlım sola dön. Hemen şimdi!) sözlü becerilerinizi kullanın. Eğer aracı kullanan kişi sizseniz, dar bir alandan çıkmak için karar alma becerilerinizi kullanın... (Aman Tanrım, orası değil burası!)
YA KAYBOLURSANIZ!
Bu uygulamalar, bilgiyi hemen işlemeyi ve geri dönüş yolu için de hatırlamayı sağlar. Peki ya kaybolursanız? Bunu beyin jimnastiği gibi düşünün çünkü "Neredeyim ben?" bilmecesini çözmek; beyin gücünüzü de arttırır. Bu yüzden, eşinizle gelecek yıla yönelik tatil planı yaparken'ortadan kaybolmak üzere' anlaşın. Eğer kurduğunuz haritalı planlar suya düşerse, yola çıkarken kapattığınız GPS'i yeniden devreye sokabilirsiniz...