Piyasalar dün 'hedge fonlarla' sarsıldı
Hedge fon korkusu zıplattı içerde dolar 1.52 YTL'ye çıktı
Esra SAHİCİ
Global borsalar 'hedge fon' paniğiyle alt üst olurken, yaklaşık 100 milyon dolarlık sığ işlem hacmi, içeride doları 1.50 YTL'nin üzerine taşıdı. Euro ise 2 YTL'yi aştı. Dolar 1.48 YTL'ye döndü. İMKB ise yüzde 6.26 oranında değer kaybetti.
GLOBAL piyasalar "hedge fonlar (serbest fonlar) batıyor" korkusu ile sarsılırken, içerde dolar yine şov yaptı. Dolar yaklaşık 100 milyon dolar gibi düşük bir işlem hacmi ile sabah 1.50 YTL'nin üzerine sıçrayarak 2 yıl önceki seviyelere döndü. Euro ise 2 YTL'yi aşarken, faizlerde yüzde 21'in üstünde işlem gördü. Hedge fon korkusuyla ABD borsalarındaki çöküş, domino etkisi yaparak global borsaları eritirken İMKB ise yüzde 6.26 oranında değer kaybetti. Bir aydır yükseliş trendinde olan dolarda "1.50 YTL'yi görür mü' sorusu dün yanıtını bulurken, dikkat çeken nokta işlem hacminin oldukça sığ olmasıydı. Dolar dün açılışı 1.5050 seviyesinden yaparken, burada 5 bankanın alım-satım kotasyonunun bulunması dikkatleri çekti. Bankacılar bu duruma ilişkin, şu değerlendirmeyi yaptı: "Piyasaların aktif olduğu zamanda 1 milyar doların üzerinde işlem hacmi olurken, dün 1.50 YTL seviyelerine çıkarken, en fazla 100 milyon dolarlık bir işlem gerçekleşti. Bu sırada yoğun döviz alımları görülmedi."
Bankalararası piyasada önceki günkü 1.4360 YTL seviyesine göre, 7.5 kuruş değeri artan dolar, ancak, 1.5050 YTL'yi test etmekle yetindi. Geçmişte düşük fiyatlardan dolar alan yerli yatırımcının anında satışa geçmesi, doların yönünü çevirdi. Bireysel ve kurumsal yatırımcıların bu satışları doların gün içinde 1.4690 YTL'ye kadar gerilemesini sağladı. Ancak ardından küçük çaplı alımlarla dolar yeniden 1.47-1.48 YTL bandında hareket etmeye başladı. Euro da dolarla aynı hareketlerle yükseldi. 2 YTL'nin üzerine çıkan Euro serbest piyasada 1.9900 YTL'den kapanırken, dolar 1.4850 YTL'den günü tamamladı. Valörlü işlemlerde dolar kuru 1.52 YTL'yi de test etti. Yurtdışındaki ateş topunun giderek büyümesi İMKB Ulusal 100 Endeks'inde de sarsıntıyı beraberinde getirdi. Güne yüzde 6.6 düşüşle 27.500 seviyesinden başlayan borsada ikinci seansta kayıplar arttı. 26 bin puana doğru sarkma çabası içinde olan borsa gün sonunda 6.26 oranında değer kaybetti. Kapanış ise 27.600 puandan gerçekleşti. Böylece borsa 2005 Haziran ayından buyana en düşük seviyelerini test etti.
Hükümetlerin ard arda açıkladığı önlem paketlerinin de tatmin edemediği piyasalarda şimdi de hedge fon kabusu yaşanıyor. Hedge fonların pozisyon kapatmaya başlamaları İMKB'de yüzde 6'lık düşüşe neden oldu. Dolar 1.51 YTL'ye zıpladı.
Uluslararası bankaların iflası, resesyon ve alınan önlemlerin yetersiz kalacağı korkusunun yerle bir ettiği piyasalara bir darbe de hedge fonlardan geldi. Bilanço dönemi gelen hedge fonların pozisyon kapatmaya başlamalarıyla alev alev yanan ABD borsalarının son 21 yılın en kötü gününü yaşaması İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nı (İMKB) da harab etti. Avrupa borsalarında kayıp yüzde 7'leri Asya borsalarında yüzde 11'leri aşınca İMKB günü 1.843 puanlık kayıpla 27.600 seviyesinden tamamladı. Endeksin 27.011 puana kadar gerilediği dün hisse senetleri yüzde 6,2 oranında değer kaybetti. Dünya borsalarında yaşanan çöküşler içeride doları bir günde 8 kuruş birden zıplatarak 2 yılın zirvesi olan 1.51 YTL'ye taşıdı. Bono piyasasında ise faiz yüzde 21,68'e fırladı.
Bir haftalık erime 25.6 milyar $
Dün sabah yüzde 6,6'lık kayıpla 27.500'den açılan İMKB-100 Endeksi gün boyunca 1.174 puanlık bantta hareket etti. Önceki güne göre yüzde 76'lık artışla 1.7 milyar YTL'lik işlem hacmi gerçekleşti. Dünkü çöküşle Temmuz 2005'teki gördüğü seviyeyenin altına inen İMKB-100 Endeksi'nin haftalık kaybı yüzde 10,3'e, aylık kaybı yüzde 21,3'e, yıllık kaybı ise yüzde 52,6'ya çıktı. Piyasa değeri bir günde 16.4 milyar dolar eriyerek 125.3 milyar dolara inen İMKB'de iki günlük erime 23.5 milyar dolar, haftalık erime ise 25.6 milyar dolara ulaştı.
Lehman'da 3.500 fon var
Borçlu durumda olan hedge fonların pozisyon kapatmaya başlamalarının piyasalardaki kan kaybını artırdığını belirten uzmanlar, resesyon endişelerinin hedge fonlara ilişkin kaygılarla birleşmesinin piyasaları sarstığını belirtiyor. Ayrıca tasfiye halinde bulunan Lehman Brothers'a yatırım yapan 3.500 hedge fonun bankadaki pozisyonlarını kapatacakları haberleri de piyasalar üzerindeki tedirgiliği artırdı. Bu gelişme, global borsalarda düşüşlerin devam edeceği yönünde yorumlandı.
Ençok satış Kalkınma'da
Piyasalardaki önemli beklentilerden biri, ABD Merkez Bankası'nın (FED) 29 Ekim'de düzenleyeceği toplantıda minumum 50 baz puanlık faiz indirimi yapması. Bu beklentinin gerçekleşmesi halinde global borsaların kısa bir süre için de olsa sakinleşebileceği ifade ediliyor. Bu arada bankacılık endeksindeki dünkü değer kaybı yüzde 8,4 oldu. Dün bankalar arasında en çok kayıp yüzde 11,41 ile Türkiye Kalkınma Bankası hisselerinde yaşandı. Dün Denizbank hisselerinin yüzde 10,81, Garanti Bankası ve İş Bankası yüzde 10 oranında değer yitirdi.
Dolar % 5,6 yükseldi
Dün global borsalarda yaşanan sert satışlar doları önceki güne göre 8 kuruş yani yani yüzde 5,6 yükselterek 1.51 YTL'ye kadar çıkarttı. Dolar gün boyunca 1.47 YTL ile 1.50 YTL bandından hareket etti. Akşam saatlerinde dolar 1.51 YTL'den satılıyordu. YTL'nin dolar karşısında yılbaşından bu yanaki kaybı yüzde 21,3, euro karşısındaki ise yüzde 14 oldu.
İki hafta önce 1.4019 seviyelerinde olan Euro/dolar paritesi dün 1.3347'ye kadar geriledi. Paritedeki düşüşte ABD'deki ekonomik durgunluğun Avrupa'ya da sıçrayacağı beklentisinin etkili oluyor. Yabancı yatırımcıların İMKB'de ve bono piyasasında satış yapıp dolar almaları, yerli yatırımcıya ise 1.48-1.50 YTL seviyelerinde satış fırsatı doğurdu. Bono piyasasında gösterge konumda olan 23 Haziran 2010 vadeli gösterge tahvilin faizi dün yüzde 21,68'a kadar çıktı. Faiz önceki günü yüzde 20,60'dan tamamlamıştı.
Vatandaş döviz sattı
Yurtiçi yerleşiklere ait döviz mevduat hesaplarının tutarı, doların yüzde 6 değer kazandığı 26 Eylül-3 Ekim Eylül haftasında 2 milyar 115 milyon dolar azalarak 97 milyar 606 milyon dolara geriledi. Yurtiçi yerleşiklerin toplam mevduat hacmi ise 7 milyar 632 milyon YTL azalarak, 355 milyar 967 milyon YTL'ye geriledi. Döviz depo piyasasında aracılık faaliyetine yeniden başlayan ve döviz alım ihalelerine son veren Merkez Bankası'nın da döviz rezervi aynı dönemde 2 milyar 469 milyon dolar azalarak 74 milyar 340 milyon dolara geriledi.