Yumurtanın fiyatını kim belirliyor?
Afyonkarahisar'ın Başmakçı ilçesinde 1976 yılında kurulan Tavukçuluk Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Türkiye'de yumurta fiyatını belirliyor. İlçede günde 900 bin yumurta üretilirken, haftada 3 milyon yumurta da ihraç ediliyor.
Büyük umutlarla kurulan, fakat kısa süre sonra çeşitli sebeplerle çalışamaz duruma gelen birçok kooperatife rağmen Başmakçı'daki kooperatif 32 yıldır faaliyet gösteriyor. 5 bin 899 nüfuslu ilçede tavukçuluk kooperatifinin küçüklü büyüklü bin 450 üyesi bulunuyor. 62 büyük tavukçuluk tesisinin kurulu olduğu ilçede, günde yaklaşık 1 milyon yumurta üretiliyor.
İlçe merkezinde ve bazı köylerde yumurta tavuğu yetiştirmeye uygun, çoğu modern yapıda 1 milyon 191 bin 270 adet kapasiteli tavuk kümesi bulunuyor. Bunların 930 bini yumurta tavuğu, 261 bin 270 tanesi civciv üretiminde kullanılıyor. Bu özelliklerinden dolayı ilçe, Türkiye'nin yumurta fiyatlarının belirlendiği merkez konumunda. Ülke genelinde haftalık yumurta fiyatları, buradaki kooperatife göre belirleniyor. Kooperatifin bin metrekarelik yumurta, 450 metrekarelik yem deposu bulunuyor.
Başmakçı Kaymakamı Fatih Okumuş, ilçede günde 900 bin yumurta üretildiğini, haftada 3 milyon yumurtanın da ihraç edildiğini söyledi. Başmakçı'nın Türkiye'nin yumurta piyasasında önemli bir rol oynadığını belirten Kaymakam Okumuş, "İlçenin yumurtadan kaynaklanan ortalama geliri aylık 2.5 milyon TL civarında." dedi.
Başmakçı Tavukçuluk Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Nevzat Tezcan ise yumurtalarının özellikle Irak'a ihraç edildiğini söyledi. Tezcan, "İlçemizde altı çeşit yumurta üretiliyor. Bunlar klavuz, piliç, yarka, yeni anaç, eski anaç ve duble. Üretimimiz, Türkiye'nin yüzde 2'sine tekabül ediyor. Her hafta kooperatifimizden sekiz dokuz TIR yumurta gönderiliyor." şeklinde konuştu.
Tezcan, yumurtacılıkta en büyük sıkıntının fiyat dalgalanması olduğunu, yedi sekiz aydır üretim fazla olduğu için fiyatların maliyetin altına düştüğünü vurguladı. Kooperatif Müdürü Mustafa Duman da Türkiye'de yumurtacıların, kendilerinden fiyat almadan satış yapmadığına dikkat çekti. Duman, "Başmakçı, Türkiye'nin yumurta borsasıdır. Yumurtacılık, son birkaç yılda iyi bir yatırım aracı olarak görülmeye başladı. Çiftçinin yanısıra ekonomisi ve finans durumu iyi olan herkes tavukçuluk sektörüne girdi. Kendini aşan bir üretim var." ifadelerini kullandı.
Yumurta sektöründe en büyük sıkıntılarının, kuş gribi gibi spekülatif haberler olduğunu dile getiren Duman, "O dönemlerde üç dört hafta yumurta satamadık. Çok mağdur olduk. Tanesini 100 kuruşa malettiğimiz yumurtayı, 30-40 kuruşa satmak zorunda kaldık. İnşâallah o günler bir daha geri gelmez." dedi.
Mustafa Duman'ın verdiği bilgiye göre, taze bir yumurta beyaz parlak renkte olurken, bayatının üzerinde hafif bir grileşme göze çarpıyor.