Doğan her bebeğe tiroit testi yaptırmanız şart!

ESRA TÜZÜN

Gebeliği sırasında tiroide yakalanan kadınlar, tedavi olmazlarsa, hastalığı bebeklerine de bulaştırıyorlar. Bu da bebekte, zeka geriliğine kadar giden birçok probleme neden oluyor..

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Avrupa Tiroit Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Faik Erdoğan, tiroitle ilgili soruları yanıtladı:

* Doğuştan tiroit problemi olabilir mi?

Gebelikte, şeker gibi tiroit problemi de çıkabilir. Atlanmış tiroit problemi bebeğin bedensel ve zihinsel gelişimini direkt etkiler. Bu yüzden her yeni doğana bakmak lazım. Çünkü Türkiye guatr ülkesi. Doğuştan bir tiroit hormonu eksikliği varsa, bu çocuklar zihinsel özürlü olur. Çok basit bir testle bu tespit edilebilir. Topuktan TSH'ye bakılıyor. Bebekte; göbek fıtığı, kabızlık gibi şikayetler de olursa mutlaka dikkate alınmalı.

YAN ETKİSİ YOK

* Bebekte tiroit rahatsızlığı nelere yol açar?

Tiroit hormonlarındaki bozukluk, beraberinde birçok rahatsızlığa da yol açar. Bu test, bütün hastanelerde, rutin olarak yeni doğan bebeklere yapılır. Eğer tiroit az çalışıyorsa, bebeğin biberonuna veya mamasına ilaç takviye edilir. Bunun hiçbir yan etkisi ve sakıncası yoktur. Eğer ilk 6-8 ayda tedavi altına alınmamışsa, büyüme ve zeka geriliğine neden olur ve geri dönüşü olmaz.

* Tiroit hastalıkları gebelikte ortaya çıkabilir mi?

Çıkabilir. Bir kısmı, bağışıklık sisteminin antikor üretmesi sonucu ortaya çıkan tiroit hastalığı türleridir. Bir kısmı da fonksiyonel bozukluk nedeniyle ortaya çıkan hipotiroit veya hipertiroittir. Gebelik sürecinde mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Gebelikte ilaç kullanmamak gibi yanlış bir kanı var. Tedavi etmezseniz hamilelik sağlıklı yürümez ve hem annede, hem de bebekte bir sürü komplikasyon çıkar. Tiroit şüphesi olan hamile kadının mutlaka endokrinoloğa yönlendirilmesi gerekir.

* Tiroit hastalıklarını nasıl teşhis ediyorsunuz ve nasıl bir tedavi uyguluyorsunuz?

Tiroit hastalıklarının tanı ve tedavileri oldukça kolay ve ucuzdur. Ancak bu konuda deneyimli uzman hekime ulaşmak; özellikle biyopsi, ultrason ve tedavi seçimi aşamasında son derecede önemlidir. Ülkemizde sadece 300 civarında endokrinoloji ve metabolizma uzmanı vardır. Özellikle tedavi seçimi aşamasında, radikal kararlar almadan önce, endokrinoloğun fikri mutlaka alınmalıdır. Tanıda elle muayene, ultrason, tiroit hormon ve antikorların ölçümü ve ince iğne biyopsisi gibi yöntemler kullanıyoruz. Tedavide de öncellikle ilaç tedavisi, gerekirse de radyo-iyot veya deneyimli cerrahlar tarafından yapılacak operasyonları öneriyoruz.

DOZ ÇOK ÖNEMLİ

* Sürekli ilaç kullanımında doz ayarı da sürekli değişiyor mu?

Sürekli ilaç kullanımı gereken hastalarda, hipotiroidi tedavisinde dozu oturtuncaya kadar hastayı iki ay arayla iki kez görmemiz genellikle yeterli oluyor. Daha sonra ben genellikle yıllık kontroller öneriyorum, burada hastanın uyumu, ilacını her sabah düzenli ve açken alması, 30 dakika kadar bir şey yememesi ve dozlarla hekiminin haberi dışında oynamaması da son derecede önemli tabii.

Annedeki tiroit zeka geriliğine yol açabilir

* Gebelikte tiroit problemi varsa, doğacak bebekte zeka geriliği olur mu?

Tiroit hormonlarına, dolayısıyla hormonun esas maddesi olan iyoda olan ihtiyaç, gebelikte artar. Bir iyot eksikliği bölgesi olan ülkemizde, sofra tuzları iyotlanarak, kişilere yeterli iyot ulaştırılmasına çalışılmaktadır. Bu aslen tiroit bezi hastalıklarından korunmanın en iyi yoludur ve aksi hekim tarafından belirtilmedikçe her kez iyotlu tuz kullanmalıdır. Ancak tuza eklenen iyot miktarı toplum geneli için ayarlandığından gebelikte artan ihtiyaçlara karşı yetersiz kalır. Ayrıca gebelikte tuz alımı çeşitli nedenlerle kısıtlanabilmektedir. Oysa bebeğin anne karnındaki gelişimi için yeterli iyot ve tiroit hormonu alabilmesi çok önemlidir. Annede derin bir hipotiroidi, doğacak bebeğin zeka katsayısının düşmesine neden olabilir. Ayrıca toplumdaki tüm bireyler gibi, her gebe ve süt veren kadın yeterli iyot takviyesi almalıdır. Türkiye'de birçok bölgede sadece iyotlu tuz kullanımı gebeler ve süt veren kadınlar için yeterli değildir.

Tanısı kolaydır mutlaka bir uzman hekim görmelidir

Tiroidin tanı ve tedavileri çok kolay ve ucuzdur. Deneyimli bir uzman hekime ulaşmak önemlidir. Tanıda; elle muayene, ultrason, tiroit hormon ve antikorların ölçümü ve ince iğne biyopsisi gibi yöntemler kullanılır.

Sofraya iki ayrı tuz koymalısınız

* Tiroit bezi problemleri kadınlarda kısırlığa neden oluyor mu?

Tiroit bezi az veya çok çalıştığında, adet ve yumurtlama bozuklukları görülebilir. Gebe kalmada sorunlar yaşanabilir. Bu sorunlar giderildiğinde, gebelik temin edilebilir. Hiçbir tiroit bezi hastalığı kalıcı kısırlık nedeni değildir. Gebelik planlandığında; tiroit fonksiyonları ve antikorları ölçülmeli ve özellikle iyot eksikliği bölgelerinde gebelik adayına iyot ve folik asit desteğine başlanmalı. Tiroit hormonları normal düzeylerde iken gebe kalmak önemlidir.

* Annede ya da babada tiroit varsa çocukları hangi yaşta kontrol edilmeli?

Çocuk doğar doğmaz kontrolden geçirilmeli. Bu ailelerin sofralarında iki tane tuzluk olmalı. Çocukları iyotlu tuz, tiroidi bulunan anne ya da babaları da iyotsuz tuz kullanmalılar.