'Eşdeğer ilaç' içtik 5 yılda 3.8 milyar lira cebimizde kaldı
Alper YOLDAŞ
Londra'da düzenlenen "Dünya Eşdeğer İlaç Kongresi Avrupa 2009"da Türkiye ilaç pazarını değerlendiren İEİS Genel Sekreteri Turgut Tokgöz, son beş yılda orijinal yerine eşdeğer ilaç kullanımıyla sağlanan tasarrufun 3.8 milyar TL'ye ulaştığını belirtti.
DÜNYANIN 13'üncü büyük ilaç pazarı olan Türkiye'nin eşdeğer (jenerik) ilaç kullanımı sayesinde son 5 yılda 3.8 milyar TL tasarruf ettiği belirlendi. İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası'nın (İEİS) verilerine göre, 2004-2008 yılları arasında eşdeğer ilaç kullanımıyla sağlık harcamalarında elde edilen tasarruf miktarı toplamda 3 milyar 879 milyon TL'yi buldu. İEİS Genel Sekreteri Turgut Tokgöz, Türkiye'deki ilaç pazarının üretici fiyatlarıyla 2008 yılında 12.1 milyar TL'ye ulaştığını belirterek, "2008'de eşdeğer ilaç kullanımıyla sağlanan tasarruf 885 milyon TL oldu. Geçen yıl bu rakam 808 milyon TL idi" dedi.
Off-patent 6.4 milyar TL
İEİS olarak katıldıkları ve İngiltere'nin başkenti Londra'da düzenlenen 'Dünya Eşdeğer İlaç Kongresi Avrupa 2009'da Türkiye ilaç pazarı hakkında bilgiler veren Tokgöz, ilaç pazarının 'patent korumalı' ve 'off-patent' olarak ikiye ayrıldığına dikkat çekerek, şöyle konuştu: "2008'de Türkiye'deki patent koruma süresi dolan veya patent dışı ürünlerden oluşan off-patent ilaç satışları 6.5 milyar TL oldu. Bu pazar sadece referans ilaçlardan oluşsaydı yaklaşık 7.4 milyar TL harcamak zorunda kalacaktık."
Eşdeğer payı yüzde 34.5
Tokgöz, 2008 yılında yüzde 5'lik artışla ilaç satışlarının kutu bazında yaklaşık 1.4 milyon adete ulaştığına ve Türkiye pazarının üretici fiyatlarıyla 12.1 milyar TL'yi bulduğuna işaret ederek, "Tutar bazında eşdeğer ilaçların pazardan aldığı pay 2008'de yüzde 34.5 oldu. Kutu bazında ise bu oran yüzde 51'e çıktı. Bu oranlar arasındaki farkın nedeni ise eşdeğer ilaçların fiyatının referans ilaçlara göre daha düşük olması" diye konuştu.
Yüzde 1 ile 16 milyon TL
Dünyada sağlık harcamalarını düşürmek isteyen ülkelerin eşdeğer ilaç kullanımıyla önemli oranlarda tasarruf sağladığı anlatan Tokgöz, şöyle konuştu: "Eşdeğer ilaçların off-patent pazardan aldığı pay dünyanın en büyük pazarı ABD'de yüzde 90'ı buluyor. Bu oran Danimarka, Hollanda, İngiltere ve Almanya'da yaklaşık yüzde 70 seviyesinde iken Türkiye'de sadece yüzde 50. Türkiye'de eşdeğer ilaç kullanımındaki kutu bazındaki yüzde 1'lik bir artış yıllık 16 milyon TL'lik tasarruf anlamına geliyor."
'Eşdeğer ilaç' nedir
EŞDEĞER ilaçlar, referans ilaçlarla aynı özelliklere sahip olan ve referans ilaçların koruma süreleri bittikten sonra satışa sunulan ürünlerdir. Bu kapsamda 'biyoeşdeğerlik' de eşdeğer ürün ile referans ürünün aynı tedaviyi sağladığının garantisi olarak kabul edilir.
Aynı etkin maddeyi, aynı miktarda, aynı ya da benzer farmasötik formda içeren, uygulandığı vücut bölgesinden kana geçiş hızı ve miktarı belli sınırlar içinde aynı olan iki ilaç, birbiriyle biyoeşdeğerdir. Referans ilaç ise yenilikçi firma tarafından geliştirilerek patent koruması altında pazara verilen ilk üründür. Koruma süreleri bittikten sonra bu ürünler referans alınarak eşdeğer ilaçlar üretilir.
Rekabet çok SGK'ya yapılan iskonto yüzde 30'u buluyor
TÜRKİYE'de ilaç sektöründe fiyatların devlet tarafından belirlendiğine işaret eden Turgut Tokgöz, şunları söyledi: "Tavan fiyat belirlenirken Fransa, İspanya, Yunanistan, İtalya ve Portekiz olmak üzere 5 ülkeyi referans alıyoruz. Bu ülkeler arasında o ilacın en ucuz olduğu ülke seçiliyor. Tavan referans ilaçlar için bu fiyatın yüzde 100'ü, eşdeğer ilaçlar için ise yüzde 80 oluyor. Tabii bu fiyata depocu ve eczacı kár payıyla birlikte yüzde 8'lik KDV ekleniyor. Böylece Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen fiyata ulaşılıyor. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) ödeme listesine görmek için rekabet eden şirketler, yüzde 11 ile yüzde 30 arasında değişen ıskontolar yapıyor." Ayrıca fiyatların Euro bazında belirlendiğine de dikkat çeken Tokgöz, "Bakanlık döviz kurunu şu anda 1.81'e sabitlemiş durumda. Nisan ayında kuru yüzde 8'lik artışla 1.95'e çıkaracak" dedi.
2008'de 421 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik
TÜRKİYE'de 14'ü yabancı olmak üzere toplamda 43 ilaç üretim tesisi faaliyet gösteriyor. Türkiye'nin 2002'de 157 milyon dolar olan ilaç ihracatı 6 yılda yaklaşık 3 katına çıktı. Türkiye'nin ilaç ihracatı 2008 yılında yüzde 9.7 oranında artarak 421 milyon dolara ulaştı. 2007'de 358 milyon dolar olana ihracat rakamı, 2006 yılında ise 313 milyon dolardı.
Dünya eşdeğer ilaç pazarı 78 milyar dolara ulaştı
NOMURA International Sağlık Yatırımları Bankacılığı Direktörü Frances Cloud, Dünya Eşdeğer İlaç Kongesi'nde yaptığı sunumda, dünya eşdeğer ilaç pazarının 2008 yılında yüzde 3.6 oranında büyüyerek 78 milyar dolara ulaştığını söyledi. Özellikle Avrupa'da halen eşdeğer ilaç kullanım oranının istenilen seviyede olmadığını belirten Cloud, "Orta ve Doğu Avrupa'daki rakamlar çok daha iyi durumda. Polonya'da bu oran yüzde 86, Bulgaristan'da yüzde 80, Rusya'da yüzde 78, Romanya'da yüzde 75, Slovakya'da yüzde 70, Çek Cumhuriyeti'nde yüzde 63 ve Türkiye'de ise yüzde 56 seviyesinde bulunuyor" diye konuştu.
Parti bitti şekerleme fiyatına ilaç satılıyor
LONDRA'daki kongrede, eşdeğer ilaç sektörünün önündeki en önemli sorunlardan birinin hızla düşen fiyatlar olduğu vurgulandı. TEVA Avrupa Başkanı ve CEO'su Gerard Van Odijk, sektörde fiyatlardaki düşüşün kárlılığı tehdit eder hale geldiğini belirterek, yaptığı sunumda, kolesterol düşürücü bir referans ilacın eşdeğerinin Avrupa'da 2003 yılında 49 Euro olan fiyatının 2008'de 0.8 Euro'ya kadar gerilediğinin altını çizdi. Odijk, "Parti bitti. İlaç sektöründe sistem ve dengeler deşiyor. Artık şekerleme fiyatına kolesterol düşürücü ilaç satılıyor" diye konuştu.
SGK ile eczacılar eşdeğer ilaçta kapıştı
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), tansiyon hastalarına ilaçlarının reçete edildiği formda verilmesi gerektiğini açıkladı.
Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) Genel Başkanı Nurten Saydan ise SGK'nın bu duyurusuyla tek ve kombine tansiyon ilaçlarının birbirinin eşdeğeri olmadığının kabul edildiğini söyledi. Saydan, "Ama 'vatandaş reçetesinde veya raporunda ne yazıyorsa cebinden farkını ödeyip öyle alacaktır' denmiştir. Eczacılar da eğer bu ilaçları birbirinin yerine verecek olursa ilaç bedelleri ödenmeyecektir. SGK'ya sormak istiyoruz. Bu ilaçların birbirinin eşdeğeri olmadığı kendi yazılarından da gayet net bir şeklinde anlaşıldığı halde niye hala aynı eşdeğer grubunda bulunmaktadırlar" dedi. 28 Ocak'ta başlayan uygulamayla tansiyon hastalarının, raporlu bile olsalar ilaçları için ceplerinden para ödemek zorunda olduklarına dikkati çeken Saydan, "Bu hastalarımız genel olarak yaşlı ve emeklidir. Bunların, aldıkları maaşla ceplerinden fark ödemeleri kolay mı?" diye sordu.