Felçliyi ayağa kaldıracak pantolan
- Hacettepe Teknoparkı'nda faaliyet gösteren genç araştırmacılar, parapleji (yürüme yetisini kaybeden) hastalarının ayakta durmasını ve yürütülmesini sağlayacak "pantolon sistemi" geliştiriyor.
Tamamlandığında dünyada bir ilke imza atacak teknoloji, bel, kalça, diz ve ayak bileği eklemlerini sabitleyerek hastaların kendi ayakları üzerinde durmasını sağlayacak.
Konak Tıp Çevre ve Madencilik Ltd Şti Genel Müdürü Prof. Dr. Ufuk Kemal Gülsoy, "Paraplejik Hastaların Yürütülmesi ve Rehabilitasyonunda Ses Komutlu, Bilgisayar Destekli Pnömatik Pantolon Sistemi Prototipinin Oluşturulması" projesine 2 yıl önce başladıklarını söyledi.
Projenin, genç yaşta parapleji olmuş, yaşama sevincini ve umudunu kaybetmemiş ve iş yapabilme yeteneği bulunan güçlü ve dinamik grup hastalara yönelik geliştirildiğini bildiren Gülsoy, bu gruba giren hastalar için bağımsız yaşam koşulları sağlanabileceğine işaret etti. Gülsoy, projede hedeflenen getirileri şöyle özetledi:
"Söz konusu pantolon sistemi, kasları pasif olarak hareket ettirip ölmelerini, dolaşımsal hastalıkların ortaya çıkmasını, kemik erimesini, deri hastalıklarının oluşmasını engelleyecek; böylelikle genç hastaların iyileşme umudunu yitirmesi önlenecek. Çünkü günün birinde sinir iyileşmesi sağlanırsa hasta hareketini sağlayacak hedef organın sağlam kalacağını bilecek. Önemli bir nokta, uyumlandırılabilir yazılımla, hastanın orteze kısa sürede uyumu da sağlanacak"
SİSTEM NASIL ÇALIŞACAK?
Bugüne kadar paraplejik hastaların yürütülmesi ve rehabilitasyonuna yönelik pek çok ortez ve protez geliştirildiğini, fakat bunların hiçbirinin projedeki ayrıntıya sahip olmadığını belirten Gülsoy, projenin mekanik, elektronik ve yazılım bölümlerinden oluştuğunu, insan vücuduna çok yakın mekanizmalar içerdiğinden, konforlu bir yürüme sağlamayı hedeflediğini anlattı.
Gülsoy, sistemle ilgili şu bilgileri verdi:
"Teknolojimiz, ses komutlu ile çalışacak ve ellerin kullanımı için yeterli özgürlük sağlayacak. Mevcut ortezlerin pek çoğu sert materyallerden üretildiğinden hareket kaybı yanında duyu kaybı da olan hastanın istenmeyen yaralanmalarına neden olabiliyor. Projemizdeki havalı, yumuşak sistem bu bakımdan öncü olacak.
Projenin mekanik kısmı, dış iskeleti oluşturan sert plastik veya hafif metal alaşımlardan yapılmış, üzerinde çeşitli oynaklar bulunan çerçeve ile buna sıkıca kaynaştırılmış ve içerisinde istenilen şekilde basınç değişikliklerine dayanıklı farklı katmanlardan oluşan pantolondan ibaret. Dış iskelet, hem destek hem de eklemleri vasıtasıyla hastanın hareketine izin verecek yapıda olacak; belini dik tutacak, kalça, diz, ayak bileği eklemini sabitleyecek ki insan kalkıp ayakta durabilsin.
Pantolonun en iç katmanını, içerisinde düşük basınçlı atık havanın aşağıdan yukarı dolaşacağı, bir nevi sıvazlamaya benzer hareket ile duyudan yoksun bacakları doğrudan ve dolaylı travmalardan koruma yanında, toplar damar dolaşımını rahatlatıcı etki yapacak astar bölümü oluşturuyor.
Dış katman ise asıl fonksiyonel bölümü meydana getiriyor. Burada önceden hesaplanan, her eklemi oturma kalkma, ayakta durma ve yürüme pratiğine uygun şekilde hareket ettirecek momentleri sağlayacak kuvvetin oluşturulması için gerekli basınç bölmeleri ve basınçlı havayı sevk eden kanallar bulunacak.
Hedeflenen pantolon sistemi, bu tür hastaları kısa sürede kendi bacakları üzerinde yürütmeyi sağlayarak, kasların ölmesini ve kemiklerin erimesini, eklemlerin donmasını önleyecek. Proje ile yapılmak istenen pantolon sistemi, dünyada henüz bu düzeyde gerçekleştirilmemiş bir ortez oluşturuyor."
Gülsoy, TÜBİTAK destekli projenin, maddi yardım alamadıkları için öz kaynaklarla yürütüldüğünü, bu nedenle de yavaş ilerlediğini bildirdi. "Ticari partner bulabilirsek, projemizi çok daha hızlı olarak hayata geçirilebiliriz" diyen Gülsoy, sözünü şöyle tamamladı:
"Bu projenin önemli bir Ar-Ge projesi olduğunu ve halen üzerinde çalışıldığını belirtmeliyiz. Elektronik kısım bitmeye yaklaştı. Motor bölümünde önemli çözümler sağladık. İskelet yenilik içermiyor. Pantolon kısmı da bir nevi terzilik gerektiriyor. Şu an çalışmalarımız sürüyor. Bu nedenle bu hastalara umut tacirliği yapmak istemiyoruz."