Türkiye İnsan Hakları Kurumu kurulacak
"Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi" kapsamında yürütülen demokratikleşme çalışmaları içinde orta vadeli adımlardan biri olarak nitelendirilen "Türkiye İnsan Hakları Kurumu"nun kurulmasına ilişkin kanun tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.
Türkiye İnsan Hakları Kurumu Kanunu Tasarısı'na göre, Kurum, kamu tüzel kişiliğine haiz, idari ve mali özerkliğe sahip ve özel bütçeli olacak. Başbakanlıkla ilişkili olacak Kurumun merkezi Ankara'da bulunacak. Kurum, yurt içinde ve sayısı ikiyi geçmemek üzere yurt dışında büro açabilecek.
Kurum, insan hakları alanındaki gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek; sorunların çözüme kavuşturulması doğrultusunda çalışmalar yapmak; şikayet ve başvuruları incelemek, araştırmak ve bunların sonuçlarını takip etmek, insan haklarının korunmasına, geliştirilmesine ve ihlallerin önlenmesine yönelik çalışmalar yapmakla görevli ve yetkili olacak.
Kurum, görevlerini bağımsız olarak yerine getirecek. Görev alanına giren konularla ilgili olarak hiçbir organ, makam, merci veya kişi, Kurula emir ve talimat veremeyecek, tavsiye ve telkinde bulunamayacak.
Kurum, faaliyetleri hakkında internet ortamı ve resmi bültenler aracılığıyla kamuoyunu azami ölçüde bilgilendirecek.
Kurumun her kademedeki yöneticileri, görevlerini mevzuata, stratejik plan ve programlara, performans ölçütlerine ve hizmet kalite standartlarına uygun olarak yürütmekten üst kademelere karşı sorumlu olacak.
Kurum, görev, yetki ve sorumluluk alanına giren ve önceden kanunla düzenlenmiş konularda idari düzenlemeler yapabilecek.
Kurum, geçici veya belli bir ihtisas gerektiren nitelikteki işler için hizmet satın alabilecek. Kuruma, genel bütçeden yardım yapılacak.
TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURULU
Türkiye İnsan Hakları Kurulu, Kurumun karar organını oluşturacak. Kurul, biri Başkan, biri İkinci Başkan olmak üzere 11 üyeden oluşacak. Kurula başkan ve üye olabilmek için herhangi bir siyasi partinin yönetim ve denetim organlarında görev almamış veya bu görevlerinden ayrılmış olmak gerekecek.
Başkan, İkinci Başkan ve üyeler, Bakanlar Kurulu tarafından seçilecek. Seçimlerde, ilgili sivil toplum, sosyal ve mesleki kuruluşların, düşünce akımlarının, üniversitelerin, uzmanların çoğulcu bir şekilde temsiline özen gösterilecek.
Başkan ve üyelerin görev süresi 4 yıl olacak. Süresi bitenler en fazla bir dönem daha yeniden seçilebilecek.
Kamu görevlisi iken Kurul Başkanlığına ve İkinci Başkanlığa seçilenlerin önceki kurumları ve görevleriyle ilişikleri sona erecek.
Kurul Başkanı, İkinci Başkan ve üyelerin süreleri dolmadan herhangi bir nedenle görevlerine son verilemeyecek. Ancak, seçilmeleri için gerekli şartları taşımadıkları ya da kaybettikleri Kurulca tespit edilen Başkan ve üyelerin görevlerine, Bakanlar Kurulunca son verilecek. Kurul kararlarını süresi içinde imzalamayan veya karşı oy gerekçesini süresi içinde yazılı olarak bildirmeyen Başkan ve üyelerin üyeliklerine de aynı usul çerçevesinde son verilecek.
Kurum, her türlü insan hakları ihlali iddialarını başvuru üzerine veya resen inceleyebilecek ve sorumlu bulunanlar hakkında yasal işlemlerin başlatılması için girişimde bulunabilecek.
Kurum, özgürlüğünden mahrum bırakılan ya da koruma altına alınan kişilerin bulundukları yerlere düzenli ziyaretler gerçekleştirecek.
İnsan hakları ihlali tespiti yapan yargı kararlarının idare tarafından gereği gibi uygulanması takip edilecek.
Kurum, milli eğitim bakanlığı müfredatındaki insan hakları ile ilgili bölümlerin hazırlanmasına, üniversitelerin insan hakları bölümlerinin kurulmasına katkıda bulunacak. İnsan hakları ihlaline maruz kaldığını iddia eden kişiler, kuruma başvurabilecek.
Kurum, kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, yükseköğretim kurumları, basın-yayın kuruluşları, araştırmacılar ve ilgili diğer kişi, kurum ve kuruluşlarla en az üç ayda bir düzenli istişareler yapacak. Tüm kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gerçek ve tüzel kişilerden, bilgi ve belge istemeye, bunların örneklerini almaya, ilgililerden yazılı ve sözlü bilgi almaya yetkili olacak.