Önümüzdeki dönemde elektrik kesintisi artabilir
Özel sektör enerji yatırımlarını hızla tamamlıyor. Ancak iki yakasını bir araya getiremeyen kamu şirketi TEİAŞ üretilecek elektriğin tüketiciye aktarımını sağlayacak trafo bağlantı yatırımlarını yapamadı. Bu nedenle önümüzdeki dönemde elektrik kesintileriyle karşılaşılmasından endişe ediliyor
SONGÜL SELVİ
ANKARA - Uzun bir süredir enerji sektöründe yatırımcıları ?yatırım yapın' diye sıkıştıran devlet, özel sektörün hızına yetişemeyip kendi yatırımlarını tamamlayamayınca işler sarpa sardı. Elektrikte özel sektör yatırımlarını bir bir tamamlarken, Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) elektriğin tüketiciye iletilmesini sağlayacak ?trafo bağlantı' yatırımlarını yapmadığı için ?elektrik kesintisi krizine' kapı araladı.
Hükümet, olası bir elektrik krizinin yaşanmaması için elektrik sektörünün patronlarını son 5 yıl içinde yatırım yapmaları için seferberlik ilan etti. Hükümetin bu talebi üzerine yatırımlarını artıran ve sektöre yeni giren dev şirket sahipleri projelerinin büyük bir çoğunu tamamladı. Ancak. TEİAŞ yatırımcılara bağlantı sağlayacak bir Trafo Merkezi gösteremiyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'a rapor halinde ?elektrik şirketlerinin sorunları bildirisi' sunan elektrik sektörü yatırımcıları Bakan Yıldız'dan yeteri desteği bulamadı. Sektör temsilcileri, ?Sorun çözülmezse devletin yatırım yapmamasından dolayı elektrik kesintisi yaşanacak? uyarısında bulundu.
Devlet özel sektöre yetişemiyor
Gerek Enerji Bakanlığı'na gerekse TEİAŞ'a sunulan sorunlar listesinde şöyle denildi: ?Yatırımlarla ilgili acil çözülmesi gereken bir büyük sorun da bağlantı problemleridir. TEİAŞ, bağlantı konusunda son yıllarda hiçbir gelişme gösterememiş, yenilenebilir enerji yatırımlarının özel sektör tarafından gerçekleştirilmesi işinin süratine ayak uyduramamıştır. Bağlantı yatırımlarının, yatırımcının sırtına yüklenmesi projelerin fizibilitesini bozmuş, birçok projeyi yapılabilir olmaktan çıkarmıştır.?
10 yıllık kredi sübvansiyonu
Bu arada blançosunda iki yakasını bir araya getirmekte zorluk çeken TEİAŞ yeteri yatırımı yapamayınca, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından ?bağlantı' yatırımlarının özel sektör tarafından yapılmasına ilişkin karar alındı. Böylece kamu, özel sektöre yaptığı yatırımın maliyetini faizsiz 10 yıl içinde ödeyecek. Bu durum, raporda şöyle dile getirildi: ? Geçtiğimiz günlerde yapılan bir düzenlemeyle özel sektörün üstlendiği bağlantı yatırımlarının geri ödemelerinde, TEİAŞ'ın yaptırdığı işlerdeki en düşük fiyatların baz alınmasına karar verilmesi, zaten bu konuda sıkıntılı olan özel sektörü daha çok mağdur edecek bir yaklaşım olmuştur. Özel sektör bağlantı yatırımlarını üstlenerek TEİAŞ'a adeta 10 yıllık faizsiz kredi veriyorken, yatırım yaptığı ve özveri gösterdiği için cezalandırılan bir konuma düşürülmektedir.?
Bürokrasi yatırımları tıkıyor
Kamunun yatırımcıların önündeki bir diğer engel ise bürokratik işlemler oluşturuyor. Raporda, bürokratik işlemlerin bıkkınlık veren uzunluğu, ÇED konusunda yaşanan sıkıntılar, kamu şirketlerine sağlanan ayrıcalıkların devamı gibi nedenler özel sektörün yatırım yapma iştahını söndüren faktörler olmaya devam ettiği belirtildi.
Raporda yaşanan tüm bu problemler nedeniyle aksayan ve geciken yatırımların Türkiye'nin gelecekteki arz güvenliğini çok ciddi bir biçimde tehlikeye attığını belirtilerek şu görüşlere yer verildi:
?Bu tehlikenin önlenebilmesi ve ihtiyaç duyulan yatırımların süratle devreye alınabilmesi için, yatırımların önündeki zorlukları ortadan kaldıracak ve yatırımları teşvik edecek tedbirlerin kamu tarafından süratle alınması gerekmektedir. Bununla birlikte, kamunun sektördeki ticari faaliyetlerden tümüyle çekilerek, asli fonksiyonları olan düzenleme ve denetleme görevlerini etkin ve katılımcı bir biçimde yürütecek şekilde yeniden yapılanması için gerekli olan adımlar hızlandırılmalıdır?.