Marketlerde dudak uçuklatan fiyat farkı!
Üretici fiyatları ile market fiyatları arasındaki fark kuru soğanda yüzde 384'e; limonda yüzde 277'ye, yeşil mercimekte yüzde 263'e; havuç ve pırasada yüzde 252'ye kadar çıktı.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB), üretici fiyatları ile market satış fiyatlarını karşılaştıran bir çalışma yaptı.
Ocak ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı yüzde 384 ile en fazla kuru soğanda oldu. Ürün grupları itibarıyla bakıldığında ise yaş sebze ve meyvede ortalama fiyat farkının yüzde 384; kurutulmuş ürünlerde yüzde 203; baklagillerde yüzde 263; hayvansal ürünlerde yüzde 175'e kadar çıktığı görüldü.
DOMATES AZALDI, BİBER ARTTI
TZOB verilerine göre Ocak ayında toz şekerin market satış fiyatlarında değişim olmazken, en yüksek fiyat düşüşü yüzde 18.4 ile domateste oldu. En fazla fiyat artışı ise yüzde 44 ile sivri biberde görüldü.
DANA VE KUZU ETİ DÜŞTÜ
Üretici fiyatlarına bakıldığında ise kuru soğan, patates, armut, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru incir, fındık, süt fiyatlarında değişim olmadı. Domatesin fiyatında yüzde 17 azalma olurken; sivri biber fiyatları yüzde 62 oranında artış gösterdi. Yeşil fasulyedeki artış yüzde 51,5'e yaklaşırken; dana etinde yüzde 1, limonda yüzde 5,3, kuzu etinde yüzde 6,25 düşüş gerçekleşti.
Ancak kuzu etinde üretici fiyatının yüzde 6.25 oranında düşmesine karşın, market satış fiyatlarındaki düşüş oranın yüzde 0.45'te kalması dikkat çekti. Yine limonun üretim tarafında fiyatı yüzde 5.33 oranında azalırken; market fiyatlarına yansıması yüzde 1.83'te kaldı.
DOMATES NİYE DÜŞTÜ?
Serada üretimi gerçekleştirilen domatesin bu aylarda üretiminin artması, ihracatın geçen yıla göre gerilemesi ve iç piyasada talebin azalması fiyat düşüşüne neden oldu. Limon fiyatlarındaki düşüş ise iç piyasada ürün arzının artmasından kaynaklandı.
SOĞUK HAVA ETKİSİ
TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, açık alanda üretimi gerçekleştirilen ıspanak, pırasa, havuç gibi kışlık sebzelerde fiyat artışının en önemli nedeninin hava sıcaklıklarındaki düşüş olduğuna dikkat çekti. Bayraktar, kışlık sebze üretiminin yoğun olarak yapıldığı Bursa'da hava sıcaklıklarının normallerin altına düşmesiyle kışlık sebzelerde donma meydana geldiğini belirtti.
Mandalinada görülen fiyat artışının ise hasadın sonuna gelinmesi ile aşırı yağışlardan kaynaklandığını vurguladı.
ÜRETİCİYİ DE TÜKETİCİYİ DE İSYAN ETTİREN FARK
Seçilmiş Ürünlerde 31 Ocak 2012 Tarihi İtibarıyla Ortalama Üretici, Hal, Pazar ve Market Fiyatları(TL/Kg)
| Ürünler | Üretici Fiyatı | Hal Fiyatı | Pazar Fiyatı | Market Fiyatı | Hal/Üretici Fiyat Farkı (Yüzde) | Pazar/Üretici Fiyat Farkı (Yüzde) | Market/Üretici Fiyat Farkı (Yüzde) |
| Domates | 0,79 | 1,30 | 1,69 | 2,32 | 65,25 | 114,51 | 194,28 |
| Salatalık | 1,45 | 2,05 | 2,38 | 3,51 | 41,06 | 63,42 | 141,63 |
| Sivri Biber | 2,49 | 3,68 | 3,81 | 5,37 | 47,59 | 53,11 | 115,56 |
| Yeşil Fasulye | 3,12 | 4,23 | 5,25 | 7,38 | 35,42 | 68,27 | 136,43 |
| Patlıcan | 1,62 | 2,90 | 3,33 | 4,59 | 79,01 | 105,76 | 183,49 |
| Havuç | 0,58 | 0,99 | 1,50 | 2,05 | 69,29 | 157,14 | 251,57 |
| Ispanak | 0,98 | 1,35 | 2,00 | 2,90 | 37,29 | 103,39 | 195,17 |
| Pırasa | 0,56 | 0,93 | 1,63 | 1,97 | 65,18 | 190,18 | 251,49 |
| Soğan | 0,19 | 0,45 | 0,78 | 0,92 | 136,84 | 307,89 | 383,63 |
| Patates | 0,35 | 0,60 | 1,00 | 1,21 | 71,43 | 185,71 | 246,98 |
| Limon | 0,47 | 0,74 | 1,83 | 1,78 | 55,81 | 287,32 | 276,94 |
| Mandalina | 0,93 | 1,34 | 2,13 | 3,18 | 44,33 | 129,32 | 242,63 |
| Elma | 0,94 | 1,77 | 2,17 | 3,01 | 87,94 | 130,50 | 219,86 |
| Armut | 1,00 | 2,30 | 3,25 | 3,69 | 130,00 | 225,00 | 269,22 |
| Kuru Fasulye | 1,80 | 3,53 | 5,00 | 5,45 | 96,30 | 177,78 | 202,87 |
| Nohut | 2,30 | 4,43 | 5,75 | 6,72 | 92,75 | 150,00 | 192,28 |
| Kırmızı Mercimek | 1,20 | 2,53 | 4,00 | 3,73 | 111,11 | 233,33 | 211,11 |
| Yeşil mercimek | 1,18 | 2,83 | 4,00 | 4,29 | 140,11 | 238,98 | 263,14 |
| Pirinç | 1,48 | 3,12 | 4,65 | 4,60 | 110,59 | 214,19 | 210,92 |
| Kuru Kayısı | 5,00 | - | 8,00 | 12,47 | - | 60,00 | 149,33 |
| Kuru Üzüm | 3,80 | - | 7,00 | 9,02 | - | 84,21 | 137,43 |
| Kuru İncir | 4,00 | - | 10,00 | 12,12 | - | 150,00 | 202,92 |
| Fındık (İç) | 14,00 | - | 14,00 | 22,63 | - | 0,00 | 61,67 |
| Yumurta | 0,20 | - | 0,33 | 0,34 | - | 62,50 | 69,44 |
| 1Lt Süt | 0,80 | - | - | 2,20 | - | - | 175,00 |
| Dana Eti | 14,85 | - | - | 26,85 | - | - | 80,81 |
| Kuzu Eti | 18,75 | - | - | 33,40 | - | - | 78,13 |
| Tavuk Eti | - | - | - | 5,12 | - | - | - |
| Toz Şeker | - | - | - | 2,90 | - | - | - |
Not: Veriler Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin illerinden derlenen ortalama fiyatlardır.
Pirinç, kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları Gimat toptan satış fiyatlarıdır.
Pirinç üretici fiyatları serbest piyasa fiyatıdır.
Dana eti ve kuzu eti serbest piyasa fiyatıdır.
Seçilmiş Ürünlerde Market Fiyatlarındaki Aylık Değişim
| Market Fiyatları(TL/Kg) | 30 Aralık 2011 | 31 Ocak 2012 | 30 Aralık/ 31 Ocak Değişim (Yüzde) |
| Sivri Biber | 3,74 | 5,37 | 43,74 |
| Yeşil Fasulye | 5,36 | 7,38 | 37,75 |
| Havuç | 1,53 | 2,05 | 34,41 |
| Ispanak | 2,41 | 2,90 | 20,17 |
| Pırasa | 1,70 | 1,97 | 15,56 |
| Kuru Kayısı | 11,13 | 12,47 | 11,98 |
| Armut | 3,40 | 3,69 | 8,49 |
| Mandalina | 2,96 | 3,18 | 7,43 |
| Kuru İncir | 11,33 | 12,12 | 6,96 |
| Elma | 2,87 | 3,01 | 4,60 |
| Nohut | 6,54 | 6,72 | 2,82 |
| Soğan | 0,90 | 0,92 | 2,48 |
| Salatalık | 3,43 | 3,51 | 2,33 |
| Yumurta | 0,33 | 0,34 | 2,18 |
| Patlıcan | 4,51 | 4,59 | 1,81 |
| Yeşil mercimek | 4,24 | 4,29 | 1,08 |
| Dana Eti | 26,80 | 26,85 | 0,19 |
| Toz Şeker | 2,90 | 2,90 | 0,00 |
| Kuzu Eti | 33,55 | 33,40 | -0,45 |
| Pirinç | 4,64 | 4,60 | -0,81 |
| Limon | 1,82 | 1,78 | -1,83 |
| Patates | 1,25 | 1,21 | -2,76 |
| Kırmızı Mercimek | 3,84 | 3,73 | -2,82 |
| 1Lt Süt | 2,31 | 2,20 | -4,69 |
| Fındık(İç) | 24,08 | 22,63 | -6,00 |
| Tavuk Eti | 5,46 | 5,12 | -6,17 |
| Kuru Fasulye | 5,87 | 5,45 | -7,13 |
| Kuru Üzüm | 9,90 | 9,02 | -8,87 |
| Domates | 2,84 | 2,32 | -18,41 |
Seçilmiş Ürünlerde Üretici Fiyatlarındaki Aylık Değişim
| Üretici Fiyatları(TL/Kg) | 30 Aralık 2011 | 31 Ocak 2012 | 30 Aralık/ 31 Ocak Değişim (Yüzde) |
| Sivri Biber | 1,54 | 2,49 | 61,69 |
| Yeşil Fasulye | 2,06 | 3,12 | 51,46 |
| Mandalina | 0,65 | 0,93 | 43,08 |
| Havuç | 0,45 | 0,58 | 28,89 |
| Patlıcan | 1,33 | 1,62 | 21,80 |
| Ispanak | 0,82 | 0,98 | 20,65 |
| Elma | 0,82 | 0,94 | 14,63 |
| Salatalık | 1,27 | 1,45 | 14,44 |
| Pırasa | 0,52 | 0,56 | 8,74 |
| Yumurta | 0,19 | 0,20 | 5,26 |
| Soğan | 0,19 | 0,19 | 0,00 |
| Patates | 0,35 | 0,35 | 0,00 |
| Armut | 1,00 | 1,00 | 0,00 |
| Kuru Fasulye | 1,80 | 1,80 | 0,00 |
| Nohut | 2,30 | 2,30 | 0,00 |
| Kırmızı Mercimek | 1,20 | 1,20 | 0,00 |
| Yeşil mercimek | 1,18 | 1,18 | 0,00 |
| Pirinç | 1,48 | 1,48 | 0,00 |
| Kuru Kayısı | 5,00 | 5,00 | 0,00 |
| Kuru Üzüm | 3,80 | 3,80 | 0,00 |
| Kuru İncir | 4,00 | 4,00 | 0,00 |
| Fındık(İç) | 14,00 | 14,00 | 0,00 |
| 1Lt Süt | 0,80 | 0,80 | 0,00 |
| Dana Eti | 15,00 | 14,85 | -1,00 |
| Limon | 0,50 | 0,47 | -5,33 |
| Kuzu eti | 20,00 | 18,75 | -6,25 |
| Domates | 0,94 | 0,79 | -16,61 |
Başkan Bayraktar, bu yıl Ocak ayında hava sıcaklıklarının son yıllara göre fazla düşmesinin ülke genelinde sıkıntıları artırdığını, üreticilerin de üretim şartlarını zorlaştırdığını belirtti. ?Ocak ayında üretici fiyatlarına bakıldığında; 13 üründe fiyatlar bir önceki aya göre değişmezken, 4 üründe azalma, 10 üründe ise fiyat artışları oldu? dedi.
Sıcaklıklardaki düşüşün seralarda ısınma maliyetleri ile nakliye maliyetlerini artırdığına dikkat çeken Bayraktar, ayrıca işçilik faaliyetlerini de zorlaştırdığını vurguladı. Tüm bunların serada yetiştirilen sebzelerde verim düşüklüğüne, tarlada yetiştirilen kışlık sebzelerde de don olaylarına neden olduğunu kaydeden Bayraktar, ?Ancak, üreticilerimiz bu şartlara rağmen üretime devam etti. Hava sıcaklıklarının önümüzdeki aylarda artmasıyla üreticilerimizi ve tüketicilerimizi zorlayan bu koşulların iyileşmesi bekleniyor? dedi.