Mortgage sistemi, konut sorununa çözüm mü?
Uzun yıllardan bu yana dünyanın gelişmiş ülkelerinde uygulanmakta olan, önümüzdeki
2-3 yıl içinde Türkiye'de de hayata geçirilmesi planlanan Mortgage (ipoteğe
dayalı gayrimenkul finansman modeli) sistemi, konut sorununa çözüm olabilecek
mi?
İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkan Vekili Akın Kazançoğlu, Türkiye'de
bundan önce uygulanan konut edindirme sistemlerinin başarısız olmalarının ardında,
ekonomik istikrarsızlık, döviz kurundaki istikrarsızlık ve ev sahibi olmak isteyenlerin
gelirlerinin enflasyon karşısında eriyip taksitlerini ödeyemeyez duruma gelmesinin
bulunduğunu söyledi.
Mortgage sisteminde bir teminat havuzu oluşturulduğu, buradan tüketiciye ucuz,
fiks veya değişken faizli, uzun vadeli konut kredisi verildiğini belirten Kazançoğlu,
şöyle konuştu:
''Bu sistemde risk, neredeyse sıfırdır. ABD'deki Mortgage sisteminin işlerliğini kolaylaştıran en önemli prensip, ipotek senetlerinin kolay el değiştirmeleri oluşturmaktadır.
Türkiye'nin bağlı bulunduğu Roma-Germen hukukunda senetlerin el değiştirmesi
o kadar kolay değildir, bu da Mortgage sisteminin işleyişi konusunda bir takım
zorluklara yol açmaktadır. Mortgage sisteminin başarılı, sürdürülebilir ve sorunsuz
işlemesi için Türkiye'de kurumsallaşma gerçekleştirilememiştir. Türk insanı
hiçbir zaman uzun vadede kira öder gibi ev sahibi olma olanağına sahip olmamıştır.
Türkiye'de başarılı bir Mortgage uygulaması için gerekli iktisadi, mali, hukuki
ve teknik şartlar oluşturulması gerekir.'' Kaliteli ve dayanıklı gayrimenkul
için daha fazla kaynak gerekiyorsa, mutlaka uzun vadeli gayrimenkul finansman
modelinin oluşturulması gerektiğini ifade eden Akın Kazançoğlu, ''Bunun hayata
geçebilmesi için önemli noktalardan birisi enflasyonun yüzde 15'in altına çekilmesi
olarak gösterilmektedir. Bu nedenle ipoteğe dayalı finansman modelleri ile vergi
avantajı yaratılmalı ve yatırım olarak teşvik edilmelidir'' diye konuştu.
MORTGAGE, GAYRİMENKUL YATIRIMLARINI CANLANDIRIR
Kazançoğlu, Türkiye'deki Bankalar Kanunu ve uygulamasının, mortgage konusunda
bir engel olarak görüldüğünü, ipoteğe dayalı finansman modelinde bu tür kredi
problemi yaşanmaması için, bir kredinin sigorta ettirilmesinin ve reasüre edilmesi
gerektiğini kaydetti.
Türkiye'de henüz mortgage sisteminin bir hükümet stratejisi olmadığını, ipoteğe
dayalı gayrimenkul finansman modelinin önümüzdeki 2-3 yıllık dönem içinde Türkiye'de
hayata geçirilebilmesi ihtimalinin yüksek olduğunu vurgulayan Kazançoğlu, sözlerini
şöyle tamamladı:
''Mortgage sisteminin gayrimenkul ile ilgili yatırımları canlandıracaktır.
Bu sistemin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için uzun vadeli fonların yaratılması,
ipoteklerin alınıp-satıldığı bir ikinci el piyasasının oluşturulması ve bu suretle
de nakit akışının sağlanması gerekir.''
MORTGAGE YERİNE KONUT SEFERBERLİĞİ
Egekent Konut Üretim Yapı Kooperatifleri Birliği (Ege Koop) Genel Başkanı Hüseyin
Aslan da Mortgage sisteminde uygulamaya ne zaman ve hangi şartlarda geçileceğinin
belli olmamasının konut ve kira fiyatlarını artırdığını söyledi.
Aslan, şunları kaydetti:
''Bu sistem, konut edinmek isteyen dar ve orta gelirli vatandaşların konut
sahibi olmasında herhangi bir kolaylık getirmeyecektir. Ekonomik krizle birlikte
geliri sürekli düşen orta gelir grubundaki vatandaşlara yönelik konut seferberliğinin
başlatılması daha uygun olacaktır.'' Özellikle bazı kooperatiflerin, mortgage
sistemi henüz uygulanmaya başlamadan, sanki bu kredi devam eden inşaatlarda
kullanılacakmış gibi daha şimdiden kamuoyunu yanılttıklarını ifade eden Hüseyin
Aslan, ''Oysa Mortgage sistemi, oturma raporu ve tapusu olan bitmiş konutlara
verilecek olan kredidir'' diye konuştu.
''EMLAKÇILIK GÖZDE MESLEK OLACAK''
İzmir Emlakçılar ve Emlak Müşavirleri Derneği Genel Müdürü Rıdvan Akgün, hükümetin
yıl sonuna kadar banka faizlerini yüzde 1'in altına çekecek tedbirleri almaya
ve buna uygun gerekli düzenlemeleri yapmaya çalışması gerektiğini söyledi.
Konut satışlarının artmasıyla emlakçılığın son yılların en gözde mesleği haline
geleceğini belirten Akgün, ''Emlakçılar için 2005 yılı gümüş ise 2006 yılı altın
yıl olacaktır'' dedi.
Mortgage sisteminde hiç konutu olmayanların konut ediniminde birinci sıraya
alınmasına dikkat edilmesi gerektiğini ifade etti.
milliyet