269 tiyatrocu sahneye çıkmadan maaş almış
Eski Genel Müdür Lemi Bilgin'in görevden alınmasının ardından başlayan Devlet Tiyatroları ile ilgili tartışmalar yeni bir boyut kazandı.
Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç'un ?Sahneye hiç çıkmadan para alan sanatçılar var.? şeklindeki açıklaması, yıllardır bilinen; ancak bir türlü somutlaştırılamayan ?bankamatik sanatçı' olayını tekrar gündeme getirdi. Zaman'ın edindiği bilgilere göre Devlet Tiyatroları'na bağlı 800 sanatçıdan 300'e yakını, son beş yıl içinde hiç sahneye çıkmadan maaş almış. Görev yapmadığı halde devletten maaş alan sanatçılara, ?üstün performans'larından dolayı ?teşvik ikramiyesi' de verilmiş. 2000-2005 yılları arasında, DT'nin İstanbul ve Ankara'daki tiyatrolarında 269 oyuncu, hiçbir oyunda rol almamış. Buna karşılık, kurumun 12 bölge müdürlüğünde görevli 179 oyuncu, televizyon kanallarında yayınlanan çeşitli dizilerde oynamış.
?Bankamatik sanatçı' olgusunun önüne geçmek isteyen Kültür ve Turizm Bakanlığı, önümüzdeki aralık ayında ?Büyük Tiyatro Kurultayı'nı toplamaya karar verdi.
Çoğu devlet kurumunda olduğu gibi Kültür ve Turizm Bakanlığı'nda da ?bankamatik sanatçı? olarak nitelendirilen pek çok çalışan olduğu belirtiliyor. Sanat kurumlarında kadrolu bulunan sanatçılar, çalışsın ya da çalışmasın, maaşını ve ikramiyesini alıyor. Teşvik ikramiyesi verilirken sanatçının çalışıp çalışmadığına bakılmıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı, geçtiğimiz yıl, her ay maaşını verdiği, yılda altı kez de birer maaş ikramiye ile ödüllendirdiği sanatçılarının kendi kurumlarına ait projelerde rol almasıyla ilgili bir yasa hazırlığına girmişti. ?Yıllardır tiyatroya uğramayan, özel dizilerde rol alan; ancak teşvik ikramiyesi ödenen oyuncular var.? diyerek tiyatroya neşter atmaya hazırlanan dönemin Kültür ve Turizm eski Bakanı Erkan Mumcu, 1949 yılında çıkarılan bir yasayla yönetilen Devlet Tiyatroları ile opera ve baleyi daha çağdaş normlara kavuşturacak tasarıyı hazırlaması için Lemi Bilgin'i görevlendirmişti. Önceki gün bu konuya değinen Hürriyet yazarı Doğan Hızlan'ın belirttiğine göre tiyatrocular, ?Biz bir sanat yasası, Devlet Tiyatrosu yasası çıkarma konusunda bu iktidara güvenmiyoruz. Bu yüzden de böyle bir çalışma yapmamaya karar verdik.? diyerek 6 ay önce bu tasarıyı hazırlamaktan vazgeçmiş.
DT'de yaşanan son tartışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nı harekete geçirdi. Bakanlık, Aralık 2005'te ?Büyük Tiyatro Kurultayı'nın toplaması için çalışmalara başladı. Tiyatro, opera, bale ve Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'nün sorunlarının ve yeniden yapılandırılmasının tartışılacağı kurultaya katılımın yüksek olması bekleniyor. Bu kurultayda alınacak kararlar, ödenekli sanat kurumlarının geleceğini belirleyecek. Ödenekli tiyatroların, bu konumlarını korunarak, verimliliğini ve performansını artıracak yeni bir yapılanmaya gidilecek. Bakanlık, yeni yasayla ?bankamatik sanatçı' kavramını ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Başrol oynayan sanatçılarla hiç sahneye çıkmayan sanatçıların aynı maaşı alması, tiyatro dünyasında büyük huzursuzluğa yol açıyordu. Bakanlık bu kurultaydan sonra çalışanı gözetip, çalışmayana daha az ücret verecek. Yine tiyatro, opera ve balede yeni kadrolar açılarak konservatuardan yetişen yeni nesil sanatçılara imkan sağlanacak.
Usta oyuncuların hepsi televizyonda
Çeşitli gerekçelerle tiyatroda hiç görev almayan ya da ancak birkaç yılda bir rol alan ünlü oyuncular, televizyon dizilerinde izleyici karşısına çıkıyor. Kurtlar Vadisi, Ekmek Teknesi, Yabancı Damat, Köpek, Zerda, Asmalı Konak, Bir İstanbul Masalı, Yılan Hikayesi, Tatlı Hayat, Kapıları Açmak ve Gümüş gibi son yılların sevilen dizilerinin başrol oyuncuları, DT'nin kadrolu sanatçıları aynı zamanda. Can Gürzap (Seni Yaşatacağım ve Halk Düşmanı), Tarık Ünlüoğlu (Kurtlar Vadisi), Mahir Mete Günşiray (Ayışığı Neredesin), Çetin Tekindor (Bir İstanbul Masalı-Yılan Hikayesi-Şeytan Ayrıntıda Gizlidir), Civan Canova (Gece Yürüyüşü), Şermin Hürmeriç (Ekmek Teknesi), Nişan Şirinyan (Kurtlar Vadisi), Rüçhan Çalışkur (Zeytin Dalı), Burak Sergen (Zerda-Mahmut Ağa), Adnan Biricik (Kurtlar Vadisi), Sumru Yavrucuk, Ahmet Mümtaz Taylan (Kurşun Yarası), Levent Özdilek (Köpek-Talat), Osman Wöber (Kurtlar Vadisi-Deve Tuncay), Laçin Ceylan (Gümüş), Levent Ülgen (En Son Babalar Duyar), Cem Emüler (En Son Babalar Duyar), Zafer Algöz (Kapıları Açmak), Ensar Kılıç (Misi) ve Ece Aydan (Asmalı Konak) dizilerde rol alan sanatçıların bazıları. Sadece Ankara ve İstanbul'daki DT sanatçılarının yüzde 36'sı son beş yılda hiç sahne yüzü görmemiş.
zaman