En başarılı 23 bilim adamamız

Bilim indekslerinde (SCI) yer alan "yayın sayısı" 100'den fazla ve bu yayınlara yapılan "atıf sayısı" 1000'den çok olan bilim adamları üzerinde yapılan sayısal incelemenin sonuçları: Bilim dallarına göre dağılımları şöyle: Fizik'te (5), kimya'da (13), biyoloji'de (2), yer bilimleri'nde (1), mühendislik'te (4) ve sağlık bilimleri'nde (5)..

Prof. Dr. Bahattin Baysal

Türkiye'de doğa bilimlerinde başarılı bilim adamı olarak kimleri sayabiliriz? Çalışmalarını başarı ile yürüten bilim adamlarımızın yayınları üzerinde bazı sayısal sonuçlan belirtmenin yararlı olacağını sanıyorum. Yuvarlak ve çarpıcı sayılar olduğu için 100 ve 1000 sayılarına dayanan bir analizin sonuçlarını özetlemek yararlı olabilir.
Bu çalışma, bilim indekslerinde (SCI) yer alan "yayın sayısı" > 100 ve bu yayınlara yapılan "atıf sayısı" > 1000 olan bilim adamları üzerinde yapılan bir sayısal bir incelemedir. Bu düzeyde yayın yapan bilim adamı sayısı 30 olup, bilim dallarına göre dağılımı, fızik'te (5), kimya'da (13), biyoloji'de (2), yer bilimleri'nde (1), mühendislik'te (4), sağlık bilimleri'nde (5) olduğu görülüyor.

İncelemede yer alan bilim adamlarından 7'si ABD'nin tanınmış üniversitelerinde çalışıyor. Türkiye üniversitelerinde çalışan 23 profesör, çeşitli yıllarda kendi alanlarında TÜBİTAK ödülü kazanmış, genellikle TUBA üyesi olarak görev yapıyor. Bu incelemede sözü edilen 23 bilim adamının (atıf / yayın) sayıları Avrupa ortalamasının (9) üstündedir. ABD'de çalışan 7 bilim adamı için bu sayının ABD ortalamasının (12.5) üç-beş kat üstünde değerler aldığı biliniyor. Bu araştırıcı grubun 100'ün üstünde atıf alan 135 makalesi bulunuyor.

Başarılı bilim adamlarının sıralanmasında yayın ve atıf sayıları önemli olmakla beraber, Kaliforniya Üniversitesi fizik profesörü Jorge Hirsch'in önerdiği h-sayısı daha gerçekçi bir değerlendirme sağlıyor. (Örneğin, h-sayısı (20) olan bir bilim adamının en az (20) atıf almış olan (20) yayını olduğu anlaşılıyor (2). Türkiye'de çalışan 23 bilim adamının ortalama h-sayısı (23); ABD'de çalışan 7 bilim adamı için ise ortalama h-sayısı (50)'dir. Moleküler biyolojide çalışan bir Türk profesörün h-sayısı-nın (80) olduğu görülüyor.

Yukarıda açıklanan gruplar içinde Türkiye'de ve yurtdışında çalışan 6 öğrencim var. Yetenek ve bilimsel bakımdan eşit düzeyde değerlendirdiğim bu bilim adamlarından ABD'de çalışanların atıflar ve h-sayıları bakımından iki kat etkin olduklarını belirtmeliyim.

Bu nedenle Türkiye'de çalışan yetenekli bilim adamlarına gerekli ilgi ve desteğin sağlanmasında daha titiz davranılması gerekir. Araştırma atmosferinde 20 yıl uğraşı verip h-sayısı (20) olan bilim adamının mesleğinde başarılı olduğu kabul ediliyor. Bu bağlamda, h-sayısı (40) olan bir bilim adamı, büyük araştırma laboratuvarlannda çalışan üstün başarılı bir bilim adamıdır.

Amerikan Bilimler Akademisine 2005 yılında giren üyelerin ortalama h-sayılan (44)'dür. 1977 - 2004 yıllarında Nobel Ödülü alan 5 fizikçinin h-sayılan (66) ile (91) arasında değerler alıyor. Moleküler biyoloji konulannda Nobel Ödülü için h-sayısının 190'a kadar yükseldiği görülüyor. Türkiye'de çalışanlar arasında h-sayılan (33) ve (34) olan iki fizikçinin önde gittikleri görülüyor.

Ancak Nobel Ödülü için Türkiye kaynaklı nitelikli bilimsel yayın sayılannın artması, temel bilimlerde h-sayılan (90)'a yaklaşan bilim adamlannın kendilerini göstermeleri gerekiyor. Bilim adam-lannı yeterince destekleyip ödüllendirmeyen bir toplum için erişilmesi zor bir amaç !