Memur rekor büyümeden pay alamadı

2005 yılında yüzde 7.6'yla rekor düzeye ulaşan büyümeden memurların yeterince pay alamadığı ortaya çıktı. Türkiye'de 1999 yılında yüzde 39.6 olan dört kişilik memur ailesinin kişi başına ortalama yıllık gelirinin Türkiye'deki kişi başına düşen gelire oranı geçen yıl yüzde 33.7'ye kadar geriledi.

ANKA'nın kişi başına gelir ve ortalama memur maaşlarındaki gelişmeleri dikkate alarak yaptığı hesaplama, sendikaların hükümetle toplu görüşme masasına getirdikleri "memurların büyümeden pay alamadığına" ilişkin savını doğruluyor. 1999 yılında Türkiye'deki kişi başına gelirin yüzde 158.2'si düzeyinde bulunan yıllık ortalama memur maaşı geçen yıl kişi başına gelirin yüzde 134.9'una kadar geriledi. Söz konusu gelişme ortalama memur maaşlarındaki artışın kişi başına düşen gelirden daha düşük kalmasından kaynaklandı. 2005 yılında Türkiye'de kişi başına gelir 1999 yılına göre yüzde 73.9 oranında artarak 2 bin 879 dolardan 5 bin 8 dolara çıkarken, ortalama memur maaşı ise yüzde 48.3 oranında artarak 4 bin 555 dolardan 6 bin 757 dolara yükseldi.

DÖRT KİŞİLİK AİLE İÇİN

Türkiye'deki aile yapısının ortalama dört kişiden oluştuğu dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre ise; söz konusu memur ailesine yıllık olarak giren gelir, Türkiye'deki kişi başına gelirin yüzde 33.7'si düzeyinde bulunuyor. Bu oran Türkiye'nin henüz IMF programı uygulamaya başlamadığı 1999 yılında yüzde 39.6 düzeyinde bulunuyordu.
Kişi başına gelirin 2 bin 879 dolar olduğu 1999 yılında memur ailesindeki kişi başına gelir 1139 dolarla kişi başına gelirin yüzde 39.6'sı düzeyinde seyrediyordu.

Kişi başına gelir 2000 yılında bir önceki yıla göre yüzde 3 oranında artarak 2 bin 965 dolar oldu. Ancak memur ailesinin kişi başına geliri 1.051 dolara gerileyerek kişi başına milli gelirin yüzde 35.4'ü oranında gerçekleşti. Yaşanan krizin etkisiyle kişi başına gelirin yüzde 28.4 oranında gerileyerek 2 bin 123 dolara indiği 2001 yılında dört kişilik bir aile için ortalama memur maaşı kişi başına gelirin yüzde 37.4'ünü ancak karşılayabildi. Söz konusu yılda memur ailesinin kişi başına milli geliri 795 dolar düzeyinde gerçekleşmişti.
Kişi başına gelir 2002 yılında yüzde 22.4 oranında artarak 2 bin 598 dolar oldu. Ortalama maaş alan 4 kişilik bir memur ailesinin kişi başına geliri ise 992 dolarla kişi başına gelirin yüzde 37.4'ü düzeyinde gerçekleşti. 2003 yılında kişi başına gelir yüzde 30.2'lik artışla 3 bin 383 dolar olurken, 4 kişilik bir ailenin kişi başına geliri 1.246 dolarla kişi başına gelirin yüzde 36.8'i düzeyine indi.

2004 yılında kişi başına gelir yüzde 23.3'lük artışla 4 bin 172 dolara çıkarken, 4 kişilik bir ailenin kişi başına geliri 1.482 dolar oldu. 2004 yılında 4 kişilik bir ailenin geliri kişi başına gelirin yüzde 35.5'ine kadar düştü. 2005 yılında ise ekonomideki büyüme ve döviz kurundaki düşüşe bağlı olarak kişi başına gelirin 5 bin 8 dolara kadar çıktı. Ancak 4 kişilik bir memur ailesinin gelirinin 1689 dolarda kaldı. Böylelikle 4 kişilik bir ailenin geliri kişi başına gelirin yüzde 33.7'sine düştü.

Ortalama Memur Maaşıyla Dört Kişilik Bir Ailenin Gelirinin Kişi Başına Gelire Oranı ($)
Memur ailesinin Kişi Başına Kişi Başına Yıl Ortalama geliri(*) Gelir Gelire oranı
------ -------- ----------- -------------
1999 1.139 2.879 39.6
2000 1.051 2.965 35.4
2001 795 2.123 37.4
2002 992 2.598 38.2
2003 1.246 3.383 36.8
2004 1.482 4.172 35.5
2005 1.689 5.008 33.7
(*) Ortalama memur maaşının dört kişilik bir aile için kişi başına düşen tutarı.

hürriyet