'Cari açık', 2014'te rafa kalkıyor
Dış ticaret rakamlarındaki iyileşme ve alınan önlemler, Türk ekonomisinin 'yumuşak karnı' olarak nitelenen cari açığı rafa kaldırıyor. 50 milyar doların altına gerilemesi beklenen cari denge, altın ve enerji çıkarılınca artı verecek
BARIŞ ERGİN
Başta reyting kuruluşları olmak üzere ekonomistlerin bir süredir tek bahanesi olan 'cari açık', 2014'te rafa kalkıyor. Orta Vadeli Program'da 55.5 milyar dolar olarak öngörülen açığın, bu yıl 50 milyarın da altına inmesi bekleniyor. Bu iyileşmede, tüketime yönelik düzenlemeler, yurtiçi talepte kaydedilen ivme, ihracattaki büyüme ve daralan ithalat etkili olacak.
YENİDEN ARTIYA GEÇİYOR
Yılın ilk aylarında altın ticaretinin etkisinin azalması da cari açığı etkileyecek. Altın ve enerji harici cari açık fazla vermeye devam edecek. Merkez Bankası tahminlerine göre Mayıs 2014 itibarıyla bu rakam sıfırın az da olsa üstünde gerçekleşecek. Cari denge en son 2010'da artıya geçmişti. Cari açığın finansmanındaki kalemlere bakınca uzun vadeli borçlanma araçlarında istikrarlı gidişin devam ettiği görülüyor. Portföy yatırımlarında da akış sürüyor. Gelişmekte olan ülkeler hakkında 'kırılganlık' yorumlarında erken davranıldığını düşünen yatırımcıların, Brezilya ve Türkiye'ye geri dönmeye başladığı belirtiliyor.
ÖZEL SEKTÖRÜN VADESİ UZUYOR
Reel sektörün borçluluğunun yapısında da değişiklikler var. 5 yıl ve üzeri vadede borçların oranı artarken 1-2 yıl gibi kısa vadeli borçlar geriliyor. Bankacılık dışı finansal kuruluşların kredi borcu 184 milyon dolar azalırken, tahvil ihracı ise 1.5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Finansal olmayan kuruluşların kredi borçlanmaları 265 milyon dolar azaldı. Tahvil stoku ise 3.3 milyar dolar seviyesinde. Borçluya göre dağılım incelendiğinde, bir önceki yıl sonuna göre bankaların kredi biçimindeki borçlanmalarının 68 milyon dolar arttığı, tahvil ihracı biçimindeki borçlanmaların ise 60 milyon dolar azaldığı gözlenmekte. Ocak sonu itibarıyla, özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu ise 2013 yıl sonuna göre 5 milyon dolar azalarak 155.9 milyara geriledi.
YÜZDE 63'ÜN KREDİ BORCU YOK
Özel sektörün kur riski de tehlikeli boyutlarda değil. Firmaların yüzde 63'ünün yabancı para kredisi bulunmazken KOBİ'lerde bu oran yüzde 66'ya kadar çıkıyor. Büyük firmalar için ise oran, yüzde 43 düzeyinde. 2013'ün altıncı ayında 21 milyar dolarla zirve yapan finansal kesim dışındaki firmaların kısa vadeli net döviz pozisyonu, Merkez Bankası'nın dün açıkladığı rakamlara göre 16.9 milyar dolara gerilemiş durumda. Toplam döviz pozisyonunda ise 172 milyar dolarlık bir açık var. Ocak 2014 itibarıyla özel sektörün varlıkları 92.7 milyar dolar olurken yükümlülükleri de 265.4 milyar düzeyinde.